28-10-2025 (మంగళవారం)కవిమిత్రులారా,ఈరోజు పూరింపవలసిన సమస్య ఇది...“తుచ్ఛవాంఛలన్ ధర్మమ్ము దోఁచు మదికి”(లేదా...)“తుచ్ఛపుఁ గోర్కెలన్ గొనినఁ దోఁచును బుద్ధికి ధర్మసూక్ష్మముల్”(వద్దిపర్తి పద్మాకర్ గారి శతావధానంలో కవిశ్రీ సత్తిబాబు గారి సమస్య)
తేటగీతిబోధపడదెవ్వరికినైన పుడమి మీదఁదనకు కల్గెడు కోర్కెల తప్పుగనుటపరులు ప్రకటింపఁగ నెదుటివారివైనతుచ్ఛవాంఛలన్ ధర్మమ్ము దోఁచు మదికి
ఉత్పలమాలస్వచ్చమటంచు తోచు తమ స్వాంతమునందున గల్గు కోర్కెలున్మచ్చుకునైన తప్పుగన మానసమొప్పదు నిత్యసత్యమై!యచ్ఛదునట్లుగన్, పరులు యావగఁ బొందఁగ నెంచి సాగుటన్తుచ్ఛపుఁ గోర్కెలన్ గొనినఁ, దోఁచును బుద్ధికి ధర్మసూక్ష్మముల్
ఇచ్ఛలనుజ్జగించి పరమేశ్వరునిన్ మదినిల్పి భక్తితోస్వచ్ఛమనస్కులై పరమ సాత్వికులై నడయాడు సజ్జనుల్ఉచ్ఛలితంపు వాంఛల సముచ్చయమున్గదియించి, వైరిగాతుచ్ఛపుఁ గోర్కెలన్ గొనినఁ, దోఁచును బుద్ధికి ధర్మసూక్ష్మముల్
సకల శాస్త్రాల నెఱగిన సర్వ రసుడ వీవు ధర్మము నెప్పుడు విడువ వలదు భీరువాసీతను విడువు, విడిచి నంత తుచ్ఛవాంఛలన్, ధర్మమ్ము దోఁచు మదికి.ఇచ్ఛగ మద్య శాలజని హీన గుణాత్ముల గూడి యచ్చటన్ స్వేచ్ఛయటంచు నీవిటుల సీధువు గ్రోలిన మైక మందునన్ పృచ్ఛక పుంగవుండనని వేసితి వంట సవాలు నెవ్విధిన్ తుచ్ఛపుఁ గోర్కెలన్ గొనినఁ దోఁచును బుద్ధికి ధర్మసూక్ష్మముల్.
మచ్చయె లేని జీవితము మంచి గుణంబులు భక్తి భావనల్స్వచ్ఛపు కీర్తి సంపదలు సజ్జన స్నేహము ధాత్రిఁకల్గునాతుచ్ఛపుఁగోర్కెలన్ గొనినఁ? దోచును బుద్ధకి ధర్మసూక్ష్మముల్నిచ్చలు సేవజేసినను నేత్రికి నిర్మల మౌ మనస్సుతో
అన్నిటందున మంచియే యగుపడు గదయతనికెడదెగక , నదియె నలవడుటనదుచ్ఛవాంఛలన్ ధర్మమ్ము దోఁచు మదికి ;వింత గొలుపుచుండును గాని విషయమదియ
స్వచ్ఛత కలిగిన మనసు సల్పుచుండునెపుడు ధర్మంపు చింతనల్ తపనతోడవిచ్చలవిడి చరించక వీడనాడతుచ్ఛ వాంఛలన్ ధర్మమ్ము దోఁచు మదికిస్వచ్ఛత నిండఁ మానసము సల్పును నిత్యము ధర్మ చింతనేస్వేచ్ఛ లభించినన్ మదినిఁ శ్రేష్ఠతమంబులు గావె యోచనల్తుచ్ఛపుఁ గోర్కెలన్ గొనినఁ దోఁచును బుద్ధికి ధర్మసూక్ష్మముల్గుచ్ఛములై నిరంతరము గూఢవిగూఢములైన సంగతుల్
☝ కొను = ఖండించు ☝
వాంఛ లే లేని వాడైన పరమ యోగి జప తపంబు ల జేయు ప్రశాంతు డ గుచు దరికి రానీ డు కోర్కె ల దన క దె టుల తుచ్ఛ వాంఛ లన్ ధర్మ మ్ము దోచు మదికి?
(తుచ్ఛ కోరికల భోగ లాలసత వలన దుఃఖమే గలిగిన సత్యము గ్రహించ గలడు. పరోక్షంగా ఇచ్ఛలు ధర్మ సూక్ష్మమును తెలిపినాయి అని భావమండి)తే॥ భువినిఁ గోర్కెల పరిఁ గని పొరలు చుండునరుఁడు దుఃఖ భాజనుఁ డౌచు నలఁగ నిజము తెలిసి మిథ్య నెఱుఁగఁ గల్గు తెలివిఁ బడయు తుచ్ఛ వాంఛలన్ ధర్మము దోఁచు మదికిఉ॥ ఇచ్ఛలఁ దేలి తుష్టిఁ గన నెంచుచు నచ్చిన రీతి సాగ యాదృచ్ఛిక మైచనన్ బడయఁ దృప్తిని దుఃఖమె మీరు చుండగాస్వచ్ఛతఁ గాంచుఁ గాంక్షలటు బాధల వెట్టగ జ్ఞాన మొందెడున్ దుచ్ఛపు గోర్కెలన్ గొనినఁ దోఁచును బుద్ధికి ధర్మ సూక్ష్మముల్
తే.గీ:కామమే క్రోధమును దెచ్చు,గలచి వైచులోభ మోహ మదములకు లోనొనర్చి,మత్సరమ్ముల బెంచును , మదిని విడువతుచ్ఛవాంఛలన్ ధర్మమ్ము దోఁచు మదికి”(అరిషడ్వర్గాన్ని పద్యం లో ఇమిడ్చే ప్రయత్నం.వాటిలో కామము అనగా కోరిక మొదటిది.)
తీరని వ్యధఁ జేకూర్చును దీరకున్నకోరినట్టి కోర్కులు నర నారుల కిల మూరినట్టి ధృతిని మీఱి కోరకున్నఁ దుచ్ఛ వాంఛలన్ ధర్మమ్ము దోఁచు మదికి కృచ్ఛ్రము లందు నైన మఱి మృత్యు భయం బది సంతరించినం దుచ్ఛపుఁ గోర్కులన్ హృదయ తోయధి లోన జనింప నీకుమా స్వచ్ఛము గాఁగ మానసము సచ్చరితుండవు గాఁగ నీవ లోఁ దుచ్ఛపుఁ గోర్కెలన్గొనినఁ దోఁచును బుద్ధికి ధర్మ సూక్ష్మముల్ [తుచ్ఛము = 1. నీచము; 2. శూన్యము]
ద్రౌపది కీచకుని తో అన్నట్లుగాపరసతిని కోరుటయునీకు పాడిగాదుమత్పతుల్ మహా బలులని మదినె రంగి వేగ మీవీ దురాశను వీడు మిట్టి*“తుచ్ఛవాంఛలన్, ధర్మమ్ము దోఁచు మదికి”*ఇచ్ఛయువచ్చినట్లుగను నెల్లయు చేయుచు నెంచకేదియున్ ఉచ్ఛము నీచమున్ మరువ నుర్విని దప్పదు చేటు వీడినన్ *తుచ్ఛపు కోర్కెలన్ గొనిన, దోచును బుద్ధికి ధర్మ సూక్ష్మముల్* స్వచ్ఛపుదర్పణమ్ముననుసత్యపుదారియు తోచినట్లుగా
పిన్నక నాగేశ్వరరావు.హైదరాబాద్.రావణా! సర్వ శాస్త్రముల నెఱిగిననుపర సతిని కోర తెలియదా పాపమనుచునీచ సంస్కృతి యేలను?నీవు విడువతుచ్ఛ వాంఛలన్; ధర్మమ్ము దోచు మదికి.
తేటగీతి
రిప్లయితొలగించండిబోధపడదెవ్వరికినైన పుడమి మీదఁ
దనకు కల్గెడు కోర్కెల తప్పుగనుట
పరులు ప్రకటింపఁగ నెదుటివారివైన
తుచ్ఛవాంఛలన్ ధర్మమ్ము దోఁచు మదికి
ఉత్పలమాల
తొలగించండిస్వచ్చమటంచు తోచు తమ స్వాంతమునందున గల్గు కోర్కెలున్
మచ్చుకునైన తప్పుగన మానసమొప్పదు నిత్యసత్యమై!
యచ్ఛదునట్లుగన్, పరులు యావగఁ బొందఁగ నెంచి సాగుటన్
తుచ్ఛపుఁ గోర్కెలన్ గొనినఁ, దోఁచును బుద్ధికి ధర్మసూక్ష్మముల్
ఇచ్ఛలనుజ్జగించి పరమేశ్వరునిన్ మదినిల్పి భక్తితో
రిప్లయితొలగించండిస్వచ్ఛమనస్కులై పరమ సాత్వికులై నడయాడు సజ్జనుల్
ఉచ్ఛలితంపు వాంఛల సముచ్చయమున్గదియించి, వైరిగా
తుచ్ఛపుఁ గోర్కెలన్ గొనినఁ, దోఁచును బుద్ధికి ధర్మసూక్ష్మముల్
రిప్లయితొలగించండిసకల శాస్త్రాల నెఱగిన సర్వ రసుడ
వీవు ధర్మము నెప్పుడు విడువ వలదు
భీరువాసీతను విడువు, విడిచి నంత
తుచ్ఛవాంఛలన్, ధర్మమ్ము దోఁచు మదికి.
ఇచ్ఛగ మద్య శాలజని హీన గుణాత్ముల గూడి యచ్చటన్
స్వేచ్ఛయటంచు నీవిటుల సీధువు గ్రోలిన మైక మందునన్
పృచ్ఛక పుంగవుండనని వేసితి వంట సవాలు
నెవ్విధిన్
తుచ్ఛపుఁ గోర్కెలన్ గొనినఁ దోఁచును బుద్ధికి ధర్మసూక్ష్మముల్.
మచ్చయె లేని జీవితము మంచి గుణంబులు భక్తి భావనల్
రిప్లయితొలగించండిస్వచ్ఛపు కీర్తి సంపదలు సజ్జన స్నేహము ధాత్రిఁకల్గునా
తుచ్ఛపుఁగోర్కెలన్ గొనినఁ? దోచును బుద్ధకి ధర్మసూక్ష్మముల్
నిచ్చలు సేవజేసినను నేత్రికి నిర్మల మౌ మనస్సుతో
అన్నిటందున మంచియే యగుపడు గద
రిప్లయితొలగించండియతనికెడదెగక , నదియె నలవడుటన
దుచ్ఛవాంఛలన్ ధర్మమ్ము దోఁచు మదికి ;
వింత గొలుపుచుండును గాని విషయమదియ
స్వచ్ఛత కలిగిన మనసు సల్పుచుండు
రిప్లయితొలగించండినెపుడు ధర్మంపు చింతనల్ తపనతోడ
విచ్చలవిడి చరించక వీడనాడ
తుచ్ఛ వాంఛలన్ ధర్మమ్ము దోఁచు మదికి
స్వచ్ఛత నిండఁ మానసము సల్పును నిత్యము ధర్మ చింతనే
స్వేచ్ఛ లభించినన్ మదినిఁ శ్రేష్ఠతమంబులు గావె యోచనల్
తుచ్ఛపుఁ గోర్కెలన్ గొనినఁ దోఁచును బుద్ధికి ధర్మసూక్ష్మముల్
గుచ్ఛములై నిరంతరము గూఢవిగూఢములైన సంగతుల్
☝ కొను = ఖండించు ☝
తొలగించండివాంఛ లే లేని వాడైన పరమ యోగి
రిప్లయితొలగించండిజప తపంబు ల జేయు ప్రశాంతు డ గుచు
దరికి రానీ డు కోర్కె ల దన క దె టుల
తుచ్ఛ వాంఛ లన్ ధర్మ మ్ము దోచు మదికి?
(తుచ్ఛ కోరికల భోగ లాలసత వలన దుఃఖమే గలిగిన సత్యము గ్రహించ గలడు. పరోక్షంగా ఇచ్ఛలు ధర్మ సూక్ష్మమును తెలిపినాయి అని భావమండి)
రిప్లయితొలగించండితే॥ భువినిఁ గోర్కెల పరిఁ గని పొరలు చుండు
నరుఁడు దుఃఖ భాజనుఁ డౌచు నలఁగ నిజము
తెలిసి మిథ్య నెఱుఁగఁ గల్గు తెలివిఁ బడయు
తుచ్ఛ వాంఛలన్ ధర్మము దోఁచు మదికి
ఉ॥ ఇచ్ఛలఁ దేలి తుష్టిఁ గన నెంచుచు నచ్చిన రీతి సాగ యా
దృచ్ఛిక మైచనన్ బడయఁ దృప్తిని దుఃఖమె మీరు చుండగా
స్వచ్ఛతఁ గాంచుఁ గాంక్షలటు బాధల వెట్టగ జ్ఞాన మొందెడున్
దుచ్ఛపు గోర్కెలన్ గొనినఁ దోఁచును బుద్ధికి ధర్మ సూక్ష్మముల్
తే.గీ:కామమే క్రోధమును దెచ్చు,గలచి వైచు
రిప్లయితొలగించండిలోభ మోహ మదములకు లోనొనర్చి,
మత్సరమ్ముల బెంచును , మదిని విడువ
తుచ్ఛవాంఛలన్ ధర్మమ్ము దోఁచు మదికి”
(అరిషడ్వర్గాన్ని పద్యం లో ఇమిడ్చే ప్రయత్నం.వాటిలో కామము అనగా కోరిక మొదటిది.)
తీరని వ్యధఁ జేకూర్చును దీరకున్న
రిప్లయితొలగించండికోరినట్టి కోర్కులు నర నారుల కిల
మూరినట్టి ధృతిని మీఱి కోరకున్నఁ
దుచ్ఛ వాంఛలన్ ధర్మమ్ము దోఁచు మదికి
కృచ్ఛ్రము లందు నైన మఱి మృత్యు భయం బది సంతరించినం
దుచ్ఛపుఁ గోర్కులన్ హృదయ తోయధి లోన జనింప నీకుమా
స్వచ్ఛము గాఁగ మానసము సచ్చరితుండవు గాఁగ నీవ లోఁ
దుచ్ఛపుఁ గోర్కెలన్గొనినఁ దోఁచును బుద్ధికి ధర్మ సూక్ష్మముల్
[తుచ్ఛము = 1. నీచము; 2. శూన్యము]
రిప్లయితొలగించండిద్రౌపది కీచకుని తో అన్నట్లుగా
పరసతిని కోరుటయునీకు పాడిగాదు
మత్పతుల్ మహా బలులని మదినె రంగి
వేగ మీవీ దురాశను వీడు మిట్టి
*“తుచ్ఛవాంఛలన్, ధర్మమ్ము దోఁచు మదికి”*
ఇచ్ఛయువచ్చినట్లుగను నెల్లయు చేయుచు నెంచకేదియున్
ఉచ్ఛము నీచమున్ మరువ నుర్విని దప్పదు చేటు వీడినన్
*తుచ్ఛపు కోర్కెలన్ గొనిన, దోచును బుద్ధికి ధర్మ సూక్ష్మముల్*
స్వచ్ఛపుదర్పణమ్ముననుసత్యపుదారియు తోచినట్లుగా
రిప్లయితొలగించండిపిన్నక నాగేశ్వరరావు.
హైదరాబాద్.
రావణా! సర్వ శాస్త్రముల నెఱిగినను
పర సతిని కోర తెలియదా పాపమనుచు
నీచ సంస్కృతి యేలను?నీవు విడువ
తుచ్ఛ వాంఛలన్; ధర్మమ్ము దోచు మదికి.