ఉ:సోకుల రాయు డొక్క డొక సుందరి ప్రేమను బొంద వేడుచున్ కాకలి సుస్వరాన రసికత్వపు టీలను వేసెనో యనన్ కోకిల "కావు కావు" మని కూసె రసజ్ఞులు మోదమందఁగన్ "మా కవులన్ ప్రబంధముల మా స్మృతి నిల్పితి" వంచు నెంతయున్. (కోకిల పాట ఒక సోకుల రాయిడు ఒక సుందరి ప్రేమ కోసం వేస్తున్న ఈల లాగా ఉంది.సంగీతం లోని కాకలి నిషాద స్వరం లాగా ఉంది.రసజ్ఞులకి ప్రబంధాలని జ్ఞాపకం చేస్తోంది.కూత కూసేది మగ కోకిలే కదా!ఆడ కోకిల కోసం కూస్తుంది.ఆ మగ కోకిల "రక్షించు" అంటూ కూసింది.)
వారి ప్రతినిధిగ జనులు పదవినొసగి
రిప్లయితొలగించండిచట్టములను రచించెడి సభకుబంప
బూతుమాటలు పలుకుట బొడగనంగ
కూసెఁ గావు కావుమనుచుఁ గోకిలమ్మ
తేటగీతి
రిప్లయితొలగించండిగాన'కోకిల' బిరుదమై కలికి మెరసె
చెలఁగి భక్తి వైరాగ్యంపు చిత్రమందు
శౌరి వేడుచు నార్తి సుస్వరములొల్కఁ
గూసెఁ 'గావు' 'కావు'మనుచుఁ గోకిలమ్మ!
ఉత్పలమాల
వేకువ సుప్రభాతములు వెన్నెలరేయి వియోగ గీతముల్
దాక మనంబులన్ బలుక ధన్యతఁ బిల్చగ గాన'కోకిలై'
చేకురె గాయనీ మణిగ, శ్రీహరి వేడుచు సుస్వరమ్ములన్
'కోకిల', 'కావు' 'కావు' మని కూసె రసజ్ఞులు మోదమందఁగన్
ఈ కామెంట్‌ను రచయిత తీసివేశారు.
రిప్లయితొలగించండిరక్షకులు లేక యొంటరి రమణి భీత
తొలగించండిచిత్త చిక్కి మార్గమున నిశీథ మందు
నళిన నేత్ర యత్తఱిని సన్నని యెలుఁగునఁ
గూసెఁ గావు కావు మనుచుఁ గోకిలమ్మ
మా కుల మెల్ల వర్ధిలఁగ మానవ! నీ దయఁ జూపి నిత్యమున్
వీఁక వహించి పాడఁగను వీనుల విందుగ మెత్తు రింపుగా
లోకులు నాదు పాటలను రుచ్యము లౌ నిల రిత్త లెన్నఁడేఁ
గోకిల కావు కావు మని కూసె రసజ్ఞులు మోద మందఁగన్
[కావు = కాఁ జాలవు; కావు మని = కాపాడు మని]
తే॥ కాకినిఁ బొగడ గానము కడు మధురమ
రిప్లయితొలగించండిటంచు సర్వులు పికపు కంఠ మధురిమయు
నచ్చకను గొంతు మార్చుచు మెచ్చ జనులు
కూసెఁ గావు కావుమనుచుఁ గోకిలమ్మ
ఉ॥ కాకిని మెచ్చు లోకమున గానము కమ్మన యంచు సర్వులున్
గోకిల గాన మాధురియు కొంతయు నచ్చని వారలై సదా
ప్రాకటనమ్ముఁ గాకి కన భవ్యము గానటు గొంతు మార్చుచున్
గోకిల కావుకావు మని కూసె రసజ్ఞులు మోదమందఁగన్
ఏఎండ కాగొడుగు అను రీతిలో నండి
గూడు జేరియు కాకము గ్రుడ్డు పెట్ట
రిప్లయితొలగించండిపొదిగె తెలియక కోకిల పుట్టి యపుడు
కూసె కావు కావు మనుచు కోకిల మ్మ
ఖంగు దినియును వెరచె నా కాకి గాంచి
కోకను బట్టి లాగు తఱి కోమలి వేడెడి ఘట్టమద్దియే
రిప్లయితొలగించండిశోకము తోడ పాడుమని సూత్రముఁ జెప్పగ పాటకత్తెకున్
గోకులనాథ!దేవ!హరి! కుయ్యని రాగము తోడ లీలగా
కోకిల కావు కావు మని కూసె రసజ్ఞులు మోదమందఁగన్!!
వెడలిపోవఁగ నామని పిదపవచ్చె
రిప్లయితొలగించండినుష్ణతాపము వ్యాపింప నుర్వియందు
మండువేసవి దాహమ్ము మెండు గాఁగ
కూసెఁ 'గావు కావు' మనుచుఁ గోకిలమ్మ
కోకిల మావి కొమ్మపయి కూజితముం బొనరించె నామనిన్
రిప్లయితొలగించండివ్యాకులమొంద నెల్లరును వచ్చెను వేసవి భూతలంబునన్
వ్రేఁకపు నుష్ణతాపమతి వేదన గూర్చఁగ దాహమోపకన్
కోకిల 'కావు కావు' మని కూసె రసజ్ఞులు మోదమందఁగన్
శ్రీమతి సరోజినీ నాయుడు రచించిన The Bird Sanctuary ఆధారంగా.....
రిప్లయితొలగించండిప్రియ సరోజినీ నాయుడు పిలువబడును
భరత కోకిలగా మన భారతమున
పక్షితతి రక్షణముఁగోరు ప్రార్థనమున
కూసెఁ 'గావు కావు'మనుచుఁ గోకిలమ్మ
కోకిల పాడుచుండు గద కోమల గీతము లింపుగూర్చగా
కోకిలఁ బోలునట్టి కవి కోకిల సల్పిన ప్రార్థనంబునన్
వాకము లెల్ల రుచ్యములు భద్రత నిమ్మని వేడుచున్ భరత్
కోకిల 'కావు కావు' మని కూసె రసజ్ఞులు మోదమందఁగన్
[కావు కావు = రక్షింపుము రక్షింపుము]
తే.గీ:గ్రీష్మమే వసంతుని బట్టి గెంటి వేయ
రిప్లయితొలగించండిమావి చిగురులు నెండకు మాడి పోగ
"నోయి భానుడా దయ జూపవో" యనుచును
కూసెఁ "గావు కావు"మనుచుఁ గోకిలమ్మ
(కావు కావు మనుచు =రక్షించు,రక్షించు అనుచు.)
ఉ:సోకుల రాయు డొక్క డొక సుందరి ప్రేమను బొంద వేడుచున్
రిప్లయితొలగించండికాకలి సుస్వరాన రసికత్వపు టీలను వేసెనో యనన్
కోకిల "కావు కావు" మని కూసె రసజ్ఞులు మోదమందఁగన్
"మా కవులన్ ప్రబంధముల మా స్మృతి నిల్పితి" వంచు నెంతయున్.
(కోకిల పాట ఒక సోకుల రాయిడు ఒక సుందరి ప్రేమ కోసం వేస్తున్న ఈల లాగా ఉంది.సంగీతం లోని కాకలి నిషాద స్వరం లాగా ఉంది.రసజ్ఞులకి ప్రబంధాలని జ్ఞాపకం చేస్తోంది.కూత కూసేది మగ కోకిలే కదా!ఆడ కోకిల కోసం కూస్తుంది.ఆ మగ కోకిల "రక్షించు" అంటూ కూసింది.)
కమల బాంధవు డరుదెంచ కాకములవి
రిప్లయితొలగించండికూసె గావు గావు మనుచు కోకిలమ్మ
గళము సవరించుకొనుచుతా కమ్మగాను
పాడుచుండె వీను లలర పాటలనట
ఆకులమాటునందొదగి యామనివచ్చినయంత తీయగా
వేకువవేళనిత్యమునువీనులవిందుగనాలపించునా
కోకిల ,కావుకావుమని కూసె రసజ్ఞులు మోదమందగ
న్నో కమలాప్తుడావడిగ నుర్వికి వెల్గునొసంగ కాకితా
కూసెఁ గావు కావుమనుచుఁ గోకిలమ్మ
రిప్లయితొలగించండికావు కావుమనుచుకూయుఁగాకులిలను
కోకి లమ్మలు గూయును గోయనికద
రెంటి తేడాను గమనించ మంటి నార్య!
కోకిల కావు కావు మని కూసె రసజ్ఞులు మోదమందఁగన్
రిప్లయితొలగించండికోకిల కూతనున్వినగ కోమల మౌగద మానసంబులున్
గాకుల కాయనంగ మిగుల కర్కశ భావము గోచరించుగా
కాకులు కోకిలల్ గనగఁ గాలుని రూపము నుండునే సుమా
రిప్లయితొలగించండిస్వార్థ పరుడగుచు నరుడు సానువులను
నరికి నిర్మించుకొనగతా నగరములను
వ్యాకులతచెందుచున్ కొమ్మ పైన జేరి
కూసెఁ గావు కావుమనుచుఁ గోకిలమ్మ.
నీకిది న్యాయమా నరుడ నీడనొసంగుచు ప్రాణదాతగా
ప్రాకట మందుకున్న తరు రాజములన్ దును మాడ దోషమౌ
మ్రాకుల రక్షసేయుటది మానవ ధర్మమటంచు చెప్పుచున్
కోకిల కావు కావు మని కూసె రసజ్ఞులు మోదమందఁగన్.
జనుల మేలుకొలుప కాకి జవముగాను
రిప్లయితొలగించండికూసె కావు కావు మనుచు, కోకిలమ్మ
మామిడాకులను తినుచు మధుర మైన
గానమున్ యాలపించెను గళమునెత్తి
రిప్లయితొలగించండిపిన్నక నాగేశ్వరరావు.
హైదరాబాద్.
ప్రాగ్దిశ వెలుగుతో రవి రాగ కాకి
కూసెఁ గావు కావు మనుచుఁ; గోకిలమ్మ
గళము సవరించు కొనుచును కమ్మగాను
పల్లవమ్ముల మెక్కుచు పాడుచుండె.