తే.గీ:కృష్ణ లీల లద్భుతము లీ పృథ్వి పైన బాలు డనుకొని మాయ లో పడి యశోద రోటికిం గట్టె, రాముని ద్రోవది సతి వేడెనే రక్షకై గృష్ణు వేడె గాని? (లీల లన్నీ కృష్ణావతారం లోనే ఉంటాయి కానీ రామావతారం లో కాదు.యశోద తో కట్టేయించుకున్నా కృష్ణుడే,ద్రౌపదిని కాపాడినా కృష్ణుడే కానీ రాముడు కాదు.)
తేటగీతి
రిప్లయితొలగించండివేరు యుగముల పాత్రల విస్తుగొలుపు
వాక్యమల్లగఁ గోరఁగ ప్రాణ సఖుఁడు
నా శకారుఁడున్ బూనగ నంటివేమొ?
"రోటికిం గట్టె రాముని ద్రోవది సతి"
ఉత్పలమాల
తోటను మిత్రులున్ గలిసి తోచక యాడిరి భిన్న రీతినిన్
మాటలు నల్లగన్ బనికిమాలిన కూతల మెప్పుఁ బొందఁగన్
సాటి శకారుడున్ దగని శైలిని గూసె నొకండు నిట్టులన్,
"రోటికిఁ గట్టె రాఘవుని ద్రోవది కుండిన పట్టణమ్మునన్"
'మాటల నల్లగన్' అని వృత్తములోని రెండవపాదము మొదట సవరణ.
తొలగించండిఅర్థ వంతము లేనట్టి హాస్యముగ ను
రిప్లయితొలగించండిజెప్పు వాక్య ము నొక్కటి చెన్ను మీర
ననుచు కోర గ వాడిట్టు లనియె
రోటి కి o గట్టె రాముని ద్రోవది సతి "
తల్లి కృష్ణుని శిక్షించ నల్లరిఁగని
రిప్లయితొలగించండితనను జేకొనె జానకి పెనిమిటిగను
యేవురిని పెండ్లియాడిన దెవ్వరొక్కొ
రోటికిం గట్టె, రాముని, ద్రోవది సతి
ఈ కామెంట్‌ను రచయిత తీసివేశారు.
రిప్లయితొలగించండిబోటి యశోద కోపమున పోరడు కృష్ణుని నేమి జేసెనో?
రిప్లయితొలగించండితాటకఁ జంపుమంచు ఘన తాపసి యెవ్వనిఁ గోరె? నగ్నిలో
మేటిగఁ బుట్టెనెవ్వరది? మేలుగ రుక్మిణి పుట్టెనెచ్చటన్?
రోటికిఁ గట్టె, రాఘవుని, ద్రోవది, కుండిన పట్టణమ్మునన్!!
ఈ కామెంట్‌ను రచయిత తీసివేశారు.
రిప్లయితొలగించండిధాటిగ మాటలాడు పలు ధార్మిక వేత్తల సూక్తులన్నిటిన్
రిప్లయితొలగించండిమాటికి మాటికిన్ నిముసమైనను వీడక దూరదర్శినిన్
పాటిగ విన్న బాపడిక స్వప్నమునన్ గనెనెల్ల మిశ్రమై
రోటికిఁ గట్టె రాఘవుని ద్రోవది కుండిన పట్టణమ్మునన్
రమ్యమగు రీతిని సమస్యలను బరిష్క
రిప్లయితొలగించండిరింతు వనియెంచి యిచ్చినారీ విధముగ
నింపుగ సమస్యను దగ పూరింపవలయు
'రోటికిం గట్టె రాముని ద్రోవది సతి'
మేటిగనెల్లవేళలను మేమిడు చిక్కుల సాధకుండవై
దీటగు పూరణమ్ములిడు ధీమతివీవని యిచ్చియుంటిరే
నేటిసమస్యనివ్విధిని నీవిక పద్యము పూరగింపుమా
'రోటికిఁ గట్టె రాఘవుని ద్రోవది కుండిన పట్టణమ్మునన్'
వాటముగాయశోద తన బాలుడు వెన్నునిగట్టెనెచ్చటన్?
తొలగించండిమేటిమహీజ తానచట మెచ్చినదెవ్వనిఁ? బంచభర్తలన్
మేటిగ పొందెనెవ్వరిట? మెల్తుక రుక్మిణి జన్మమెచ్చటో?
రోటికిఁ గట్టె; రాఘవుని; ద్రోవది; కుండిన పట్టణమ్మునన్
ఏటికి నల్లరంచు జనయిత్రి విధించెను శిక్ష కృష్ణుకున్,
రిప్లయితొలగించండిదీటుగ పెండ్లియాడె సుదతీమణి సీత స్వయంవరమ్మునన్,
పాటిగ కుంతిపుత్రులకు వల్లభ, రుక్మిణి పుట్టె నిచ్చటన్
రోటికిఁ గట్టె, రాఘవుని, ద్రోవది, కుండిన పట్టణమ్మునన్
క్రమాలంకారమునందు
రిప్లయితొలగించండితే॥ కృష్ణునిం గట్టె నంబయె కినుక వడసి
ధర్మమిలను రూపునొదవి తాల్చె నంద్రు
పంచభర్తృకగ భువిని పరిఢవిల్లె
రోటికిం గట్టె రాముని ద్రోవది సతి
ఉ॥ ఆటల నల్లరిన్ గనఁగ నంబయె దేనికి గట్టెకృష్ణునిన్
మేటిగఁ గొల్తురీతనిని మేదిని నేవురు భర్తలన్ గనెన్
బోటిని రుక్మిణిన్ గొనియె బుద్ధిగ కోరఁగఁ గృష్ణుఁడిచ్చటన్
రోటికిఁ గట్టె రాఘవుని ద్రోవది కుండిన పట్టణమ్మునన్
తే.గీ:కృష్ణ లీల లద్భుతము లీ పృథ్వి పైన
రిప్లయితొలగించండిబాలు డనుకొని మాయ లో పడి యశోద
రోటికిం గట్టె, రాముని ద్రోవది సతి
వేడెనే రక్షకై గృష్ణు వేడె గాని?
(లీల లన్నీ కృష్ణావతారం లోనే ఉంటాయి కానీ రామావతారం లో కాదు.యశోద తో కట్టేయించుకున్నా కృష్ణుడే,ద్రౌపదిని కాపాడినా కృష్ణుడే కానీ రాముడు కాదు.)
ఉ:పాటల బాడు నా సతి శుభమ్మని పచ్చగ నొక్క దారమున్
రిప్లయితొలగించండిరోటికిఁ గట్టె, రాఘవుని, ద్రోవది, కుండిన పట్టణమ్మునన్
ధాటిని జూపు గృష్ణు పయి తాళము రోకలి పోటె కాగ బల్
పాటలు బాడె సందడిగ బంధువు లెల్లరు సంతసించగన్ .
(పెళ్లి పనులలో రోటికి పసుపు దారం కడతారు.ఆ అమ్మాయి రోట్లో రోకలి తో దంచుతూ రాముడి మీద,ద్రౌపది మీద,రుక్మిణీ కళ్యాణం మీద పాటలు పాడింది.పల్లె టూళ్లలో శ్రామికులు కూడా ఇలా జానపదగీతాలు పాడే వాళ్లు.ఆ రోకలి పోటే ఆమె పాటకు తాళం.)
గిరిధరుని తోడుగ యశోద గృహమునగల
రిప్లయితొలగించండిరోటికిం గట్టె రాముని ; ద్రోవది సతి
పయిట కొంగునందున గట్టె పాండవులను
వనితల విధమిటుల నుండు వసుధయందు
రాముడు = బలరాముడు
ద్వాపరయుగ,త్రేతాయుగ ద్వయము నేక
రిప్లయితొలగించండిపదముగ కలిపి పరమగు వాక్యమొకటి
చెప్పమని నడుగగురువు, చెప్పె పాఠి
రోటికిం గట్టె రాముని ద్రోవది సతి
ఇంత తర్కింప నీ కెద నేల నయ్య
రిప్లయితొలగించండికన్న వెల్ల సత్యమ్ములు కావు సుమ్ము
ఘోర మిట్లనఁ గుండకు నేరు నమ్మ
రోటికిం గట్టె రాముని ద్రోవది సతి
[నమ్మరు + ఓటికిం= నమ్మ రోటికిం]
పాటవ మొప్పసంతతము పద్మ దళాక్షుఁడు దుష్ట శిక్ష నా
నాట సెలంగ ద్వాపరము నందు రమా పతి రామచంద్రుఁ డ
వ్వీట జనింపఁ గృష్ణునిగ వేదనఁ గృష్ణ స్వకీయ భక్తి య
న్రోటికిఁ గట్టె రాఘవుని ద్రోవది కుండిన పట్టణమ్మునన్
[ద్రోవదికి + ఉండిన = ద్రౌపది కున్న; ఆసమయములో ద్రౌవది కున్న పట్టణము హస్తినాపురము]
గమనిక:
ఇక్కడ “ఱోటికి” లోని శకట రేపము “భక్తి యన్రోటికి” లో లఘు రేఫమగుట గమనార్హము. అప్పుడు యతి చక్కఁగా సరిపోవును. ఱ- ర లకు యతి నేను వాడను.
క్రమాలంకార పూరణలు
రిప్లయితొలగించండివెన్న దొంగిలించ యశోద వెన్నునపుడె
కనకమృగముకోరెనుసీత కానలోన
పంచ భర్తృకగనిలను ప్రతిథి నందె
*"రోటికిం గట్టె, రాముని, ద్రోవది సతి"*
చీటికి మాటికిన్ విడక చిందులు వేసెడిగోపబాలునిన్
బోటియుకోరెనెవ్వరిని పూజ్యుడటంచు తలంచెనెవ్వరిన్
మేటిగపంచభర్తృకనమేదిని,రుక్మిణివాసముండె తా
"రోటికిఁ గట్టె రాఘవుని ద్రోవది కుండిన పట్టణమ్మునన్"
శ్రీ కందిశంకరయ్య గురువులకు నమస్సులతో, విన్నకోట విజయసాగర్.
రిప్లయితొలగించండితే.
చిన్నికృష్ణు నల యశోద సేసె నేమి
సీత కృష్ణవర్ణు నెవనిఁ జెలిమిఁ జేరె
కృష్ణు నే కృష్ణ ప్రార్థించెఁ గీడు గల్గ
రోటికిఁ గట్టె, రాముని, ద్రోవదిసతి!
రిప్లయితొలగించండిపిన్నక నాగేశ్వరరావు.
హైదరాబాద్.
కట్టె కృష్ణుని దేనితో పట్టి తల్లి?
అవనిజ సభలో పరిణయమాడె నెవని?
పంచభర్తృక యను పేరు బడసె నెవరు?
రోటికింగట్టె; రాముని; ద్రోవది సతి.