31, ఆగస్టు 2011, బుధవారం

సమస్యా పూరణం -444 (రంజానుకు చేయవలయు)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
రంజానుకు చేయవలయు రాముని భజనల్.

30, ఆగస్టు 2011, మంగళవారం

సమస్యా పూరణం -443 (కరుణామయులన్న వారు)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
కరుణామయులన్న వారు కాలాంతకులే.
ఈ సమస్యను పంపిన
కందుల వరప్రసాద్ గారికి
ధన్యవాదాలు.

29, ఆగస్టు 2011, సోమవారం

సమస్యా పూరణం -442 (చెఱకువిలుకాఁడు చెలికాఁడు)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
చెఱకువిలుకాఁడు చెలికాఁడు శివున కెపుడు.

28, ఆగస్టు 2011, ఆదివారం

సమస్యా పూరణం -441 (ఎద్దును జేరి పాల్పితుక)

వారాంతపు సమస్యా పూరణం
కవి మిత్రులారా,
ఈ వారాంతానికి పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
ఎద్దును జేరి పాల్పితుక
నెంచెడి కృష్ణు దలంతు నెమ్మదిన్
ఈ సమస్యను పంపిన కవిమిత్రునకు ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం -440 (చేరె నవరసమ్ములలోన)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
చేరె నవరసమ్ములలోన నీరసమ్ము.

27, ఆగస్టు 2011, శనివారం

సమస్యా పూరణం -439 (వానకాలమ్ము వచ్చిన)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
వానకాలమ్ము వచ్చిన వైద్యుఁ డేడ్చె.
ఈ సమస్యను సూచించిన
లక్కాకుల వెంకట రాజారావు గారికి
ధన్యవాదాలు.

26, ఆగస్టు 2011, శుక్రవారం

సమస్యా పూరణం -438 (సౌరభము సుంత లేని)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
సౌరభము సుంత లేని పుష్పములె మేలు.
ఈ సమస్యను పంపిన
చంద్రశేఖర్ గారికి
ధన్యవాదాలు.

25, ఆగస్టు 2011, గురువారం

సమస్యా పూరణం -437 (పాలు గావలెనని యన్న)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
పాలు గావలెనని యన్న పట్టుబట్టె.
ఈ సమస్యను సూచించిన
కోడీహళ్ళి మురళీ మోహన్ గారికి
ధన్యవాదాలు.

24, ఆగస్టు 2011, బుధవారం

సమస్యా పూరణం -436 (పంటపండించు రైతులే)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
పంటపండించు రైతులే పాపజనులు.
ఈ సమస్యను సూచించిన
మిట్టపెల్లి సాంబయ్య గారికి
ధన్యవాదాలు.

23, ఆగస్టు 2011, మంగళవారం

సమస్యా పూరణం -435 (హస్తగతుఁడయ్యె సూర్యుఁడు)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
హస్తగతుఁడయ్యె సూర్యుఁ డత్యద్భుతముగ.
ఈ సమస్యను సూచించిన
కందుల వరప్రసాద్ గారికి
ధన్యవాదాలు.

22, ఆగస్టు 2011, సోమవారం

సమస్యా పూరణం -434 (కృష్ణ జన్మాష్టమికి)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
కృష్ణ జన్మాష్టమికి వచ్చు క్రిస్మసు గద!

21, ఆగస్టు 2011, ఆదివారం

సమస్యా పూరణం -433 (అమ్మా రమ్మని పిల్చె)

వారాంతపు సమస్యా పూరణం
కవి మిత్రులారా,
ఈ వారాంతానికి పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
అమ్మా రమ్మని పిల్చె భర్త తన
యర్ధాంగిన్ ప్రమోదమ్మునన్.
(జాలపత్రిక ‘ఈమాట’ వారికి ధన్యవాదాలు)

సమస్యా పూరణం -432 (రాచి ఱంపాన బెట్టిన)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
రాచి ఱంపాన బెట్టిన రమణి మెచ్చు.
ఈ సమస్యను పంపిన కవిమిత్రునకు ధన్యవాదాలు.

20, ఆగస్టు 2011, శనివారం

సమస్యా పూరణం -431 (నీతికి చెరసాలె)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
నీతికి చెరసాలె నేఁడు నేస్తం బయ్యెన్.
ఈ సమస్యను పంపిన
పింగళి శ్రీనివాస రావు గారికి
ధన్యవాదాలు.

19, ఆగస్టు 2011, శుక్రవారం

సమస్యా పూరణం -430 (పచ్చకామెర్ల రోగము)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
పచ్చకామెర్ల రోగము పాలకులకు.
ఈ సమస్యను పంపిన
కందుల వరప్రసాద్ గారికి
ధన్యవాదాలు.

18, ఆగస్టు 2011, గురువారం

ఛందస్సు - 1 (అఖండయతి)

.................... అఖండయతి .....................
యతిస్థానంలో సంధి జరిగినప్పుడు పరపదాద్యక్షరమైన అచ్చుతో యతిమైత్రి కూర్చడం ‘స్వరప్రధానయతి’. ‘రమ్ము + అనెను = రమ్మనెను’. ఇక్కడ ‘రమ్ము’ పూర్వపదం. ‘అనెను’ పరపదం. పరపదంలోని మొదటి అక్షరమైన అచ్చు (అ)కు యతిమైత్రి కూర్చాలి.
దా. న్ని బాధలఁ దీర్ప రమ్మనుచు పిలిచె.
ఇక్కడ పాదాద్యక్షరమైన ‘అ’కు, యతిస్థానంలో సంధిగతమైన పరపదాద్యక్షరమైన ‘అ’కు యతి కూర్చబడింది.
మరికొన్ని ఉదా.
తని ప్రాణమ్ముఁ దీయ నీ విష్టపడవు.
న్నమాటను చెప్ప నీ వులికిపడితె.
ఎంద రెన్ని చెప్పినను నీ కేమి లెక్క?
రుల బాధిందు పనికి నే నొప్పుకొనను.
ఈ ‘స్వరప్రధానయతి’ సర్వసాధారణం.
యతిస్థానంలో సంధి జరిగినప్పుడు అక్కడి అచ్చుకు గాని, హల్లుకు గాని యతి కూర్చడం ‘ఉభయయతి’. ఏకశబ్దంలా భాసిస్తూ అంతర్గతంగా స్వరసంధి జరిగినప్పుడే ఈ ఉభయయతి చెల్లుతుందని అందరూ అంగీకరించారు. [ఉదా. నాస్తి (న + అస్తి), అనంత (న + అంత), నారాయణ (నార + ఆయణ),. రసాయన (రస + ఆయన), సమాస (సం + అస)]. దీనిని అనంతుడు తన ‘ఛందోదర్పణము’లో ‘నిత్యసమాసయతి’ అనీ, దీనికే ‘అఖండయతి’ అని పేరున్నదనీ చెప్పాడు.
యతిస్థానంలో సంధి జరిగినప్పుడు అక్కడి హల్లుకు యతికూర్చడమే అఖండయతి. (అచ్చుకు యతి చెల్లవలసిన చోట హల్లుకు యతి చెల్లడం అఖండయతి). ‘రమ్మనెను (రమ్ము + అనెను)’ అనే చోట పరపదాద్యక్షరమైన ‘అ’కారానికి కాక పూర్వపదాంతాక్షరమైన ‘మ’కారానికి యతికూర్చడం అఖండయతి అవుతుంది.
ఉదా. మాదు బాధలఁ దీర్ప రమ్మనుచు పిలిచె.
ఇక్కడ ‘రమ్మనుచు’ లోని సంధిగత ‘అ’కారానికి కాక ‘మ’కారానికి యతి కూర్చబడింది.
అప్పకవి మొదలైన కొందరు లాక్షణికులకు (నాకు కూడా!) ఈ అఖండయతి ఇష్టం లేదు. అందువల్ల యతిభేదాల సంఖ్య ఎక్కువయింది.
మరికొన్ని ఉదా.
పిలిచి ప్రాణమ్ముఁ దీయ నీ విష్టపడవు.
పుణ్యవాక్కులు జెప్ప నీ వులికి పడితె.
కేశవుఁడు పిల్చె నన్న నీ కేమి లెక్క?
పొమ్మనుచు నిన్నుఁ దిట్ట నీ వోపలేవు.
పూర్వకవుల ప్రయోగాలు .........
భానుసహస్రభాసి వృషభాధిపుఁ డన్నటు లర్థయుక్తమై (కవిజనాశ్రయము)
డి యనంగఁ బొల్చు దేవాదిదేవ (కూచిమంచి తిమ్మకవి)
చూవె మనంబునఁ దలంచుచుండుదు నేనున్ (భారతము)
తిఁ గింకిరి పడక యోల మాసపడక (భారతము)
సారముం జేయవే సారసాభనయన (శృంగార నైషధము)
వెలయు నవ్విశ్వనాథు దేవేశుఁ గాంచి (హరిశ్చం.)
ప్రస్తుతానికి ఇంతే ...
అఖండయతి నాకు ఇష్టం లేదంటే నేను వ్రాసే పద్యాలలో ఉపయోగించను అని భావం. అంతే కాని ఎవరూ ఉపయోగించరాదని కాదు. చాలామంది అంగీకరించిందే కాబట్టి మీరూ ప్రయోగించవచ్చు.
కవిమిత్రులారా,
దయచేసి ఈ పాఠంపై మీ అభిప్రాయం చెప్పండి. మీ మీ ఖండనలను కాని, సమర్థనలను కాని తెల్పండి.
పాఠం చెప్పిన విధానం ఎలా ఉందో తెలియజేస్తే ‘ఛందస్సు’ పాఠాలను మొదలు పెడతాను.

సమస్యా పూరణం -429 (కాలహరణమే చేకూర్చు)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
కాలహరణమే చేకూర్చుఁ గార్యఫలము.
ఈ సమస్యను సూచించిన కవిమిత్రునకు ధన్యవాదాలు.

చమత్కార (చాటు) పద్యాలు - 125

..... కాటయ వేమన .....
ఉ.
మానుష దాన మాన బల మానితధర్మ రమా మనోజ్ఞరే
ఖానుతి భూతి విత్తములఁ గాటయ వేమన పోలు వాసవి
న్వానివిరోధి వానివిభు వానివిపక్షుని వానియగ్రజు
న్వానిమఱంది వానిసుతు వానియమిత్రుని వానిమిత్రునిన్.

(ప్రొ. జి. లలిత గారి ‘తెలుగులో చాటుకవిత్వము’ గ్రంథం నుండి)
కాటయ వేమన మానుషం (నరత్వం)లో వాసవిని, దానంలో వాని విరోధిని, మానం (అభిమానం)లో వాని విభుని (ప్రభువును), బలంలో వాని విపక్షుని (శత్రువును), మానితధర్మంలో వాని అన్నను, రమ (సంపదలో) వాని మఱదిని, మనోజ్ఞరేఖానుతి (అందం)లో వాని సుతుని, భూతి (ఐశ్వర్యం)లో వాని అమిత్రుని (శత్రువును), విత్తం (ధనం)లో వాని మిత్రుని పోలి ఉన్నాడని భావం!
కవిమిత్రులారా,
కాటయ వేమన ఎవరెవరితో పోలిక గలవాడో వివరించగలరా?
సమాధానాన్ని మెయిల్ చేయండి.

shankarkandi@gmail.com

17, ఆగస్టు 2011, బుధవారం

దత్తపది - 15 (కొమ్మ, ఆకు, కాయ, పండు)

కవిమిత్రులారా,
"కొమ్మ, ఆకు, కాయ, పండు"
పై పదాలను ఆయా అర్థాలలో కాకుండా ఉపయోగించి
మహాభారతార్థంలో
మీకు నచ్చిన ఛందస్సులో పద్యం వ్రాయండి.
(మందాకిని గారికి ధన్యవాదాలతో ...)

16, ఆగస్టు 2011, మంగళవారం

సమస్యా పూరణం -428 (కమలజునకు భార్య)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
కమలజునకు భార్య కమలయె గద!
ఈ సమస్యను పంపిన కవిమిత్రునకు ధన్యవాదాలు.

చమత్కార పద్యాలు - 124

"రాకొట్టుట మోజు సుమీ!"
ఆ. వె.
కవులు పొగడు వేళఁ, గాంతలు రతివేళ,
సుతులు ముద్దు వేళ, శూరవరులు
రణము సేయువేళ రాకొట్టి పిలుతురు;
పాడి యదియ మిగుల భజన కెక్కు.

(శ్రీ దీపాల పిచ్చయ్య శాస్త్రి గారి ‘చాటుపద్య రత్నాకరము' నుండి)
కవి మిత్రులారా,
క్రింది సమస్యను పూరించండి.
గురువు లైన నేమౌను రాకొట్టవచ్చు.

15, ఆగస్టు 2011, సోమవారం

సమస్యా పూరణం -427 (స్వాతంత్ర్యము దేశజనుల)

కవి మిత్రులారా,
అందరికీ స్వాతంత్ర్యదినోత్సవ శుభాకాంక్షలు!
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
స్వాతంత్ర్యము దేశజనుల చావుకు వచ్చెన్
ఈ సమస్యను పంపిన కవిమిత్రునకు ధన్యవాదాలు.

14, ఆగస్టు 2011, ఆదివారం

వారాంతపు సమస్యా పూరణం -426 (పన్నగభూషణుండు)

కవి మిత్రులారా,
ఈ వారాంతానికి పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
పన్నగభూషణుం డరయ
పన్నగశాయికి వైరి యయ్యెడిన్
ఈ సమస్యను పంపిన
లక్కాకుల వెంకట రాజారావు గారికి
ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం -425 (సంహరించువాఁడు)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
సంహరించువాఁడు సచ్చరితుఁడు.
ఈ సమస్యను పంపిన కవిమిత్రునకు ధన్యవాదాలు.

13, ఆగస్టు 2011, శనివారం

సమస్యా పూరణం -424 (రక్షాబంధనము నాఁడు)

కవి మిత్రులారా,
అందరికీ రక్షాబంధన మహోత్సవ శుభాకాంక్షలు!
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
రక్షాబంధనము నాఁడు రావల దన్నా|

12, ఆగస్టు 2011, శుక్రవారం

సమస్యా పూరణం -423 (వరలక్ష్మీవ్రతముఁ జేయ)

కవి మిత్రులారా,
అందరికీ వరలక్ష్మీవ్రత పర్వదిన శుభాకాంక్షలు!
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
వరలక్ష్మీవ్రతముఁ జేయవల దని రార్యుల్.
ఈ సమస్యను సూచించిన కవిమిత్రునకు ధన్యవాదాలు.

11, ఆగస్టు 2011, గురువారం

సమస్యా పూరణం -422 (భద్రకాళి బెదరి)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
భద్రకాళి బెదరి పారిపోయె.

10, ఆగస్టు 2011, బుధవారం

చమత్కార పద్యాలు _ 123

‘గుళు గుగ్గుళు గుగ్గుళు ’
ఒకసారి సభలో భోజమహారాజు ‘గుళు గుగ్గుళు గుగ్గుళు’ అనే సమస్యనిచ్చి కవులను పూరించమన్నాడట. దానికి కాళిదాసు పూరణ ...
జంబూఫలాని పక్వాని
పతంతి విమలేజలే |
కపికంపిత శాఖాభ్యః
గుళు గుగ్గుళు గుగ్గుళు ||

(కోతులు ఊపిన కొమ్మలనుండి పండిన నేరేడుపళ్ళు క్రింద చెరువునీళ్ళలో పడగా ‘గుళు గుగ్గుళు గుగ్గుళు’ అనే శబ్దం వచ్చింది.)
కవిమిత్రులారా,
కాళిదాను స్ఫూర్తితో క్రింది సమస్యను పూరించండి.
టప టప టప టప్ప టప టప టప.

సమస్యా పూరణం -421 (సాయీ రూపమ్ము మనకు)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
సాయీ రూపమ్ము మనకు సంకటము లిడున్.

9, ఆగస్టు 2011, మంగళవారం

సమస్యా పూరణం -420 (పొర్లుదండాలతో)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
పొర్లుదండాలతో రాచపుండు మానె.
ఈ సమస్యను పంపిన
కందుల వరప్రసాద్ గారికి
ధన్యవాదాలు.


చమత్కార పద్యాలు - 122

శ్లో.
కేశవం పతితం దృష్ట్వా
ద్రోణో హర్ష ముపాగతః |
రుదంతి కౌరవా స్సర్వే
హా కేశవ! కథం గతః ||

పడిపోయిన కేశవుణ్ణి చూచి ద్రోణుడు సంతోషించాడు. కౌరవులంతా "అయ్యో, కేశవా! ఎలా పోయావు?" అంటూ ఏడ్చారు.
కృష్ణుడు పడిపోవడం, అందుకు ద్రోణుడు సంతోషించగా కౌరవులు దుఃఖించడం విపరీతంగా ఉంది కదా! ఇప్పుడు అసలైన అర్థాన్ని చూద్దాం ...

కే = నీటిలో, పతితం = పడిపోయిన, శవం = మృతకళేబరాన్ని, దృష్ట్వా = చూచి, ద్రోణః = మాలకాకి (ఒక జలపక్షి), హర్షం = సంతోషాన్ని, ఉపాగతః = పొందింది. కౌరవాః = నక్కలు, సర్వే = అన్నీ, శవ = ఓ పీనుగా!, కే = నీటిలో, కథం = ఎలా, గతః = పడిపోయావు?, (అని), రుదంతి = ఏడ్చాయి.
భావం - నీటిలో పడ్డ శవాన్ని చూచి మాలకాకులు తమకు ఆహారం దొరికిందని సంతోషించాయి. నక్కలేమో తమ ఆహారం నీళ్లలో పడి తమకు దక్కకుండా పోయిందని ఏడ్చాయి.
( శ్రీ శ్రీభాష్యం విజయసారథి గారి ‘ప్రహేళికలు’ గ్రంథం నుండి)
కవిమిత్రులారా,
క్రింది సమస్యను పూరించండి.
కేశవుఁడు సచ్చెఁ గౌరవుల్ ఖిన్నులైరి.
(ఇక్కడ ‘నీటిలో పడ్డ శవం, నక్కలు’ అనే అర్థాలను తీసికొనలేము)

8, ఆగస్టు 2011, సోమవారం

సమస్యా పూరణం -419 (విరులు దాఁకగానె)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
విరులు దాఁకగానె వేఁడి పుట్టె.

చమత్కార (చాటు) పద్యాలు - 121

కం.
కవితాకన్యక గుణములు
కవికన్న రసజ్జుఁ డెఱుఁగుఁ గవి యే మెఱుఁగున్?
భువిలోఁ గన్యక గుణములు
ధవుఁ డెఱుఁగును గాక కన్నతండ్రేమెఱుఁగున్?

(శ్రీ దీపాల పిచ్చయ్య శాస్త్రి గారి ‘చాటుపద్య రత్నాకరము’ నుండి)
కవి మిత్రులారా,
క్రింది సమస్యము పూరించండి.
ధవుఁ డెఱుఁగును గాక కన్నతండ్రేమెఱుఁగున్?

ప్రహేళిక - 50 సమాధానం

ఇతని పేరేమిటి?
ఖాండవమ్మను పేరు గలిగినట్టిది (విపినము)
వెలుఁగు నిచ్చెడునట్టి వేల్పు (సవితృడు)
జలమందు ముదమున జన్మించు పువ్వు (వనజము)
ఉచ్చైశ్శ్రవాఖ్యమై యొప్పునది (తురగము)
స్తంభమున జనించి దనుజుని చంపినది (నృసింహుడు)
దట్టమౌ వనికి ఉన్న పదం (గహనము)
వనిలోన సీతఁ బట్టిన రాక్షసుఁడు (విరాధుడు)
శిబి దేనికొఱకు నిచ్చెఁ దన తనువును? (పావురము)
విపినము - సవితృడు - వజము - తుగము - నృసింహుడు - గనము - విరాధుడు - పావురము.
పై పదాల రెండవ అక్షరాలను వరుసగా చదివితే తెలిసే ఆ వ్యక్తి పేరు ...
పి. వి. నరసింహ రావు.
సమాధానాలు పంపిన మిత్రులు ...
గన్నవరపు నరసింహ మూర్తి
మందాకిని
కోడీహళ్ళి మురళీ మోహన్
మిస్సన్న
లక్కాకుల వెంకట రాజారావు.

అందరికీ అభినందనలు.

7, ఆగస్టు 2011, ఆదివారం

ప్రహేళిక - 50

ఇతని పేరేమిటి?
సీ. ఖాండవమ్మను పేరు గలిగినట్టి దదేది?
వెలుఁగు నిచ్చెడునట్టి వేల్పెవండు?
జలమందు ముదమున జన్మించు పువ్వేది?
ఉచ్చైశ్శ్రవాఖ్యమై యొప్పు నేది?
స్తంభమున జనించి దనుజుఁ జంపె నెవండు?
దట్టమౌ వని కే పదంబు గలదు?
వనిలోన సీతఁ బట్టిన రాక్షసుఁ డెవండు? *
శిబి దేనికొఱకు నిచ్చెఁ దన పలలము?
తే. గీ.
అన్నిటికిఁ జూడ నాల్గేసి యక్షరమ్ము
లందు రెండవ యక్షరా లరసి చూడ
దేశరాజకీయములలోఁ దేజరిలిన
తెలుఁడువాఁడి నామమ్మగుఁ దెలుపఁగలరె?
*(రావణుఁడు కాదు)
కవిమిత్రులారా,
సమాధానాన్ని వివరిస్తూ మెయిల్ చేయండి.
shankarkandi@gmail.com

సమస్యా పూరణం -419 (శ్రావణ మాసమందు)

వారాంతపు సమస్యాపూరణం
కవి మిత్రులారా,
ఈ వారాంతానికి పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
శ్రావణ మాసమందు నగ
జాతకు మ్రొక్కిరి శుక్ర వారముల్.
ఈ సమస్యను పంపిన
లక్కాకుల వెంకట రాజారావు గారికి
ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం -418 (సత్యమునకంటె మేటి)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
సత్యమునకంటె మేటి యసత్యము గద!
ఈ సమస్యను పంపిన
లక్కాకుల వెంకట రాజారావు గారికి
ధన్యవాదాలు.
కవిమిత్రులారా!
‘సూనృతముకన్న గొప్పది యనృతముగద’ అని ఉదయం ఇచ్చిన సమస్యలో ‘ప్రాసయతి’ తప్పింది. మిస్సన్న గారు చెప్పేవరకు నేను గమనించలేదు. అందువల్ల సమస్యను, దానితో పాటు మీ మీ పూరణలను సవరిస్తున్నాను. కోపం తెచ్చుకొనవద్దని, మన్నించమని మనవి. ఏం చేయను? ‘ఒంట్లో నలతలు, ఇంట్లో కలతలు!’

6, ఆగస్టు 2011, శనివారం

చమత్కార పద్యాలు - 120 (ప్రహేళిక)

శ్లో.
సర్వ స్వాపహరో న తస్కరగణో రక్షో న రక్తాశనః
సర్పో నైవ బిలేశయో೭ఖిలనిశాచారీ న భూతోపి చ |
అంతర్ధానపటు ర్న సిద్ధపురుషో నాప్యాశుగో మారుతః
తీక్ష్ణాస్యో నతు సాయక స్తమిహ యే జానంతి తే పండితాః ||

(శ్రీ శ్రీభాష్యం విజయసారథి గారి ‘ప్రహేళికలు’ గ్రంథం నుండి)
నా అనువాదం ...
సీ.
సర్వమ్ము దోఁచు, తస్కరుఁడని యనరాదు;
రక్తమ్ముఁ గొను, కాదు రాక్షసుండు;
బిలమందు శయనింపఁగలదు, పామును గాదు;
తమమందు దిరుగు, భూతమ్ము గాదు;
నెగడి యంతర్ధాన మగును, సిద్ధుఁడు గాదు;
కడు వేగమునఁ బోవు, గాలి కాదు;
మోము వాడిగ నుండు, ములికి కానేకాదు;
*పడకఁ జేరునుగాని పత్ని గాదు
తే. గీ.
దరిసి మేల్కొల్పు, కాదు వైతాళికుండు;
చంపఁగోరెద, మది కాదు శాత్రవుండు;
శివుఁడు కొండపై, విష్ణువు శేషుపైన
నుండఁగాఁ జేసె నది యేదియో తెలుపుఁడు.
సమాధానం - (అందరికీ తెలిసిందే!) నల్లి.
కవిమిత్రులారా,
క్రింది సమస్యను పూరించండి.
నల్లులకుఁ జేతు కోటివందనము లిపుడు.

సమస్యా పూరణం -417 (లోకాతీత పురుషుండు)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
లోకాతీత పురుషుండు లోకువ యయ్యెన్.
ఈ సమస్యను పంపిన
కందుల వరప్రసాద్ గారికి
ధన్యవాదాలు.

5, ఆగస్టు 2011, శుక్రవారం

చమత్కార పద్యాలు - 119 (ప్రహేళిక)

శ్లో.
దంతై ర్హీనః శిలాభక్షీ
నిర్జీవో బహుభాషకః |
గుణస్యూతి సమృద్ధో೭పి
పరపాదేన గచ్ఛతి ||

(శ్రీ శ్రీభాష్యం విజయసారథి గారి ‘ప్రహేళికలు’ గ్రంథం నుండి)
నా అనువాదం ...
ఆ. వె.
దంతహీన మయ్యుఁ దాఁ దిను రాళ్ళను,
ప్రాణరహిత మైన వదరుబోతు,
గుణసమృద్ధ మయ్యుఁ గొల్చు నన్యుల పాద
ములను బట్టి; దానిఁ దెలుపఁగలరె?

కవిమిత్రులారా,
అదేమిటో తెల్పండి. సమాధానాన్ని మెయిల్ చేయండి.
shankarkandi@gmail.com

సమస్యా పూరణం -416 (కప్పులోనఁ బుట్టె)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
కప్పులోనఁ బుట్టెగద తుఫాను.

4, ఆగస్టు 2011, గురువారం

చమత్కార పద్యాలు - 118 (ప్రహేళిక)

శ్లో.
ఏకచక్షు ర్న కాకో೭యం
బిలమిచ్ఛే న్న పన్నగః |
క్షీయతే వర్ధతే చైవ
న సముద్రో న చంద్రమాః ||

(శ్రీ శ్రీభాష్యం విజయసారథి గారి ‘ప్రహేళికలు’ గ్రంథం నుండి)
నా అనువాదం ...
ఆ. వె.
ఏకచక్షు వగును, కాకమ్ము కాదది;
బిలముఁ గోరుఁ, గాదు విషధరమ్ము;
క్షయము వృద్ధిఁ గనును గా దబ్ధి, చంద్రుఁడు;
దీని భావ మేమి తెలుపఁ గలరె?

కవిమిత్రులారా,
అదేమిటో తెల్పండి. సమాధానాన్ని మెయిల్ చేయండి.
shankarkandi@gmail.com

సమస్యా పూరణం -415 (కవితాగానమ్ము లోక)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
కవితాగానమ్ము లోకకంటక మయ్యెన్.
ఈ సమస్యను పంపిన
లక్కాకుల వెంకట రాజారావు గారికి

ధన్యవాదాలు.

3, ఆగస్టు 2011, బుధవారం

చమత్కార పద్యాలు - 117 (సప్తస్వర పద్యాలు)

కం.
మాపని నీపని గాదా?
పాపమ మా పాపగారి పని నీ పనిగా;
నీ పని దాపని పని గద
పాపని పని మాని, దాని పని గానిమ్మా!
కం.
సరి సరిగా మా మానిని
గరిమగ మరిమరిని దాని గదమగ పదమా
సరిగాని దాని సమ మని
సరిగద్దా గసరి దానిదారి గమారీ!
(శ్రీ దీపాల పిచ్చయ్య శాస్త్రి గారి ‘చాటుపద్య రత్నాకరము’ నుండి)
కవిమిత్రులారా!
క్రింది సమస్యను పూరించండి.
(సప్తస్వరాలతోనే పద్యం వ్రాయాలనే నిబంధన లేదు)
సరిసరి! మా పనిని సరిగ సాగగ నిమ్మా!

సమస్యా పూరణం -414 (ప్రాస యతులు లేక)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
ప్రాస యతులు లేక పద్య మలరె.
ఈ సమస్యను పంపిన లక్కాకుల వెంకట రాజారావు గారికి ధన్యవాదాలు.

2, ఆగస్టు 2011, మంగళవారం

చమత్కార పద్యాలు - 116 (ప్రహేళిక)

ఇది ఏమిటి?
కం.
శిలవృక్షలతలఁ బుట్టిన
చెలువలు మువ్వురును గూడి చిడిముడిపడుచున్
దలవాకిట రమియింతురు
సలలితముగ దీని నెఱుఁగు సరసులు గలరే?

(శ్రీ దీపాల పిచ్చయ్య శాస్త్రి గారి ‘చాటుపద్య రత్నాకరము’ నుండి)
కవిమిత్రులారా,
అదేమిటో తెల్పండి. సమాధానాన్ని మెయిల్ చేయండి.
shankarkandi@gmail.com

సమస్యా పూరణం -413 (గౌరి ముఖమును చుంబించె)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
గౌరి ముఖమును చుంబించెఁ గరివరదుఁడు.
ఈ సమస్యను పంపిన చింతా రామకృష్ణారావు గారికి ధన్యవాదాలు.

1, ఆగస్టు 2011, సోమవారం

చమత్కార పద్యాలు - 115 (ప్రహేళిక)

ఇది ఏమిటి?
కం.
వండిన దెండిన దొక్కటి,
ఖండించిన పచ్చి దొకటి, కాలిన దొకటై
తిండికి రుచియై యుండును
ఖండితముగఁ దీనిఁ దెల్పు కవియుం గలఁడే?

(శ్రీ దీపాల పిచ్చయ్య శాస్త్రి గారి ‘చాటుపద్య రత్నాకరము’ నుండి)
కవిమిత్రులారా,
అదేమిటో తెల్పండి. సమాధానాన్ని మెయిల్ చేయండి.
shankarkandi@gmail.com

ప్రహేళిక - 49 (సమాధానం)

ఈ ‘భేదం’ ఏమిటి?
తే. గీ.
క్షాంతి, మేదస్సు, జలజము, సంక్షయమ్ము,
నొంటిపాటు, మోదమ్ము, ముక్కంటి, మౌని
యనెడి చతురక్షరపదమ్ము లందులో ద్వి
తీయవర్ణంబు లే ‘వాసిఁ’ దెలియఁజేయు?

సమాధానం .....
క్షాంతి = సహనము
మేదస్సు = మస్తిష్కము
జలజము = కమలము
సంక్షయము = నాశనము
ఒంటిపాటు = ఏకాంతము
మోదము = సంతసము
ముక్కంటి = పురవైరి
మౌని = ముముక్షువు.
స‘హ’నము - మ‘స్తి’ష్కము - క‘మ’లము - నా‘శ’నము - ఏ‘కాం’తము - సం‘త’సము - పు‘ర’వైరి - ము‘ము’క్షువు.
పై పదాల రెండవ అక్షరాలను వరుసగా చదివితే తెలిసే ‘భేదం’ ...
హస్తిమశకాంతరము.
సరియైన సమాధానాలు పంపినవారు ....
వసంత కిశోర్ గారు,
కోడీహళ్ళి మురళీమోహన్ గారు,
గన్నవరపు నరసంహ మూర్తి గారు,
చంద్ర శేఖర్ గారు.
అందరికీ అభినందనలు.

సమస్యా పూరణం -412 (అల్పుఁ డెపుడు పల్కు)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది ....
అల్పుఁ డెపుడు పల్కు నాదరమున.
ఈ సమస్యను సూచించిన కవిమిత్రునకు ధన్యవాదాలు.