(పెద్దనామాత్యుని ఉత్పలమాలికకు రాయల వారు గండపెండేరం తొడిగిన నేపథ్యంలో) సారసగర్భు రాణి వర సత్కృప సత్కవి సంస్కృతాంధ్ర స త్సౌరభమొప్పగా పద లతాంతములెన్నిక నేర్చి గూర్చి బృం దార రసప్రసారభరితంబగు పద్యములల్లె నేరిమిన్ దారము లేని దండ వనితా కనువిందొనఁగూర్చెఁ జూడుమా
తారల బోలిన మల్లెల
రిప్లయితొలగించండిహారము చేమం తిదవన మమరిన నదియే
తీరుగ నుండగ లదు మం
దారము లేనట్టి దండదగు సుందరమై.
నేరుగ కాడల ముడిగొన,
రిప్లయితొలగించండిదారము లేనట్టి దండ దగు సుందరమై
పేరొందె పురము నందున
ఆరయవలె నా మనీష ననుమో దమునన్
కోరిన విరులను దెచ్చి యు
రిప్లయితొలగించండివారిజ నేత్రి యొ కర్తు క భవుని కొఱకు నై
నేరుపు తో గూర్చ గ మం
దారము లేనట్టి దండ దగు సుందర మై
ఆరయసంధినిదెలియక
రిప్లయితొలగించండిమారములేమియుగనకను మసలినచోటన్
కూరిమికొలువైయుండును
దారములేనట్టిదండదగు సుందరమై
ఈ కామెంట్‌ను రచయిత తీసివేశారు.
రిప్లయితొలగించండిహారముకట్టగనెంచుచు
రిప్లయితొలగించండినారను తెచ్చిరి తరుణులు నయమొప్పంగన్
తీరుగ కట్టగ తెల్లని
*“దారము లేనట్టి దండ దగు సుందరమై”*
రిప్లయితొలగించండివారిజ నేత్రీ కనవే
పారిజములు మల్లియలును వకుళమ్ములతో
తారుచు నల్లినదిది మం
దారము లేనట్టి దండ దగు సుందరమై.
హారము లెన్నియున్న సుమహారము కొప్పున లేక పోయినన్
వారిజ నేత్రులొప్పరిది వాస్తవ మంచు నెఱంగి తెచ్చితిన్
పారిజముల్ సవంతి వరవాదల గూర్చిన నిట్టి మాల మం
దారము లేని దండ వనితా కనువిందొనఁగూర్చెఁ జూడుమా.
హారముఁగట్ట దారమున నన్ని సుమంబులు గూర్చగా దగున్
రిప్లయితొలగించండివారిజనేత్రి నీపయినవావిరియై దనరారు యల్మినిన్
జూరగొనంగ నీ మనసు సొచ్చముగా మణిహారమిచ్చితిన్
దారము లేని దండ వనితాకనువిందొనఁగూర్చెఁ జూడుమా
*యర్మిలిన్ (2వపాదంలో)
తొలగించండిక్రొవ్విడి వెంకట రాజారావు:
రిప్లయితొలగించండితీరగు పూలను దెచ్చియు
సౌరగు విధమున తొడిమలు సర్ది ముడుచుచున్
నేరిమితో నల్లినదౌ
దారము లేనట్టి దండ దగు సుందరమై.
హారమునకు నాధారము
రిప్లయితొలగించండిదారము పూలన్నిగూర్చి తగ సమకూర్చన్
కూరిమి మణిహారమలరె
దారము లేనట్టి దండ దగు సుందరమై
క్రొవ్విడి వెంకట రాజారావు:
రిప్లయితొలగించండితీరుగ తోటనుండిగొని దెచ్చిన పూలను సుందరమ్ముగా
నేరిమితోడ కాడలను నెమ్మదియౌవిధి సంతరించుచు
న్నారజమైన చందమున యందము చిందెడి రీతినల్లినా
దారములేనిదండ వనితా! కనువిందొనగూర్చెజూడుమీ!
హారము నీకీయదలచి
రిప్లయితొలగించండినేరుగ నంగడిని చేరి నేకోరగ సొ
న్నారిని చేసెనుగద చే
దారము లేనట్టి దండ దగు సుందరమై
చేదారము = తఱుగు
కోరికతోడనీమెడను కోమల హారము వేయనెంచితిన్
తొలగించండినేరుగ చేరి యంగడిని నేను కళాదుని కోరినంతటన్
దీరగు సంప్రసాధనము తేకువతో వెలయించి యిచ్చె చే
దారము లేని దండ వనితా కనువిందొనఁగూర్చెఁ జూడుమా
మరొక పూరణ:
రిప్లయితొలగించండికోరిక మీరఁ దెచ్చితిని కోమలి రవ్వలహార మొక్కటిన్
తీరుగదాల్చ నిన్ను తమి దీరని యర్మిలిఁ కౌగిలించ నా
హారము నీగళమ్ముపయి హత్తుకు కన్పడె వింతగొల్పుచున్
దారము లేని దండ వనితా కనువిందొనఁగూర్చెఁ జూడుమా
దారము తోడ పూవులను దండగ గూర్చుచు విక్రయ మ్ము సా
రిప్లయితొలగించండిధారణ మెచ్చటైన మరి దారము లేకయె వీరలిచ్చటన్
వూరక పొన్నపూవులను పూవుకు పూవును గూర్చి జే సిరే
దారము లేని దండ వనితా కనువిందొనగూర్చె జూడుమా.
ఆరని దీపము వెలిగెన
రిప్లయితొలగించండినీ రుద్రుని పూజకు మరి నీలపు విరులన్
నేరుపుగ తొడిమెలల్లగ
దారము లేనట్టి దండ దగు సుందరమై
గారుఢ హారముల్ మిగుల కంఠపు
రిప్లయితొలగించండిశోభను బెంచు కాని యీ
హారము నీదు కొప్పుకు కడందము
గూర్చునటంచుదెచ్చితిన్
కోరికతోడ ప్రేమమెయి కోమలి
సౌరభ మల్లెమాల మం
దారములేని దండ వనితా కను
విందొనరించె జూడుమా
కం॥ కోరిన రీతిని పువ్వుల
రిప్లయితొలగించండినేరుగ గ్రుచ్చుచుఁ గలుపఁగ నేర్పుగఁ దరుణుల్
బారుగ, సిద్ధం బాయెను
దారము లేనట్టి దండ దగు సుందరమై
ఉ॥ వేరుగ మాలఁ గూర్చఁగను విచ్చిన పూలను సేకరించుచున్
నేరుగ గ్రుచ్చి కాడలను నేర్పుగ కల్పుచుఁ బూలనన్నిటిన్
బారుగఁ దీర్చిదిద్దగను భవ్యముగా నొక మాల యాయెనే
దారము లేని దండ వనితా కనువిందొనఁ గూర్చెఁ జూడుమా
(పెద్దనామాత్యుని ఉత్పలమాలికకు రాయల వారు గండపెండేరం తొడిగిన నేపథ్యంలో)
రిప్లయితొలగించండిసారసగర్భు రాణి వర సత్కృప సత్కవి సంస్కృతాంధ్ర స
త్సౌరభమొప్పగా పద లతాంతములెన్నిక నేర్చి గూర్చి బృం
దార రసప్రసారభరితంబగు పద్యములల్లె నేరిమిన్
దారము లేని దండ వనితా కనువిందొనఁగూర్చెఁ జూడుమా
కందం
రిప్లయితొలగించండినీరజ నేత్రుని చిత్రము
దీరుచ వనమాలి వలెను దివ్యమనంగన్
గూరుపఁ దూలిక రంగుల
దారము లేనట్టి దండ దగు సుందరమై!
ఉత్పలమాల
మారుని తండ్రినెంచి వనమాలిగ చిత్రము రూపుదిద్దెడున్
గోరిక చిత్రకారుడట గుత్తపు రంగుల దివ్యశోభలన్
గూరుపఁ దూలికన్ గదిపి గొప్పగ నద్ద సజీవమా యనన్
దారము లేని దండ వనితా కనువిందొనఁగూర్చెఁ జూడుమా!
ఉ.
రిప్లయితొలగించండిమేరు గిరీశు మెప్పు గొన మేధము జేయ తలంచి భక్తితో
గోరుచు బుష్ప కాష్ఠములు గూర్చెను ద్రవ్యములేరుపాటులో
శూరుడు వాడి బాణమును సుందర పద్ధతి బూల గ్రుచ్చగా
*దారము లేని దండ వనితా కనువిందొనఁగూర్చెఁ జూడుమా!*
ఉ.మారవిరోధి విశ్వపతి మంగళదాయిని యన్నపూర్ణతో
రిప్లయితొలగించండికోరనిదే వరంబులిడు కొంగుపసిండిగఁగొల్వుదీరి చె
ల్వారగ వారణాసి,శివరాత్రిని చుక్కలపూలఁదచ్ఛిఖన్
దారములేనిదండ వనితా!కనువిందొనగూర్చెఁజూడుమా!
(ఒక భక్తుడు వారణాసిలో శివరాత్రివేళ గంగాతటమున విశ్రమించి తన భార్యతోనిట్లనినాడు.)
....చంద్రమౌళి రామారావు,బాపట్ల.