23-7-2023 (ఆదివారం)కవిమిత్రులారా,ఈరోజు పూరింపవలసిన సమస్య ఇది...“ఈగలు వడిన పానక మెంతొ మేలు”(లేదా...)“ఈగలు వడ్డ పానకమె యెంతొ హితంబొనగూర్చుఁ గ్రోలినన్”
కష్టమెంచినశక్తిని కార్మికుండుతేనెటీగలు వోలెనుదెచ్చుధనముబాధ్యతెఱుగుచు ఖర్చుల బరువునెంచుఈగలువడినపానకమెంతొమేలు
పలురకముల మాధురి నిడు పదములుండతీపి బెల్లము వలెనని దెలియు టకయిత్రాగక నమూన నుంచగ దాని పయిననీగలు వడిన , పానక మెంతొ మేలు
పండుగ దినమున వలదు పానకమనికల్లు త్రాగబోయిననీగ కంట బడెనుపానకమె ద్రాగె, మరికల్లు పాడగు గదయీగలు వడిన! పానక మెంతొ మేలు.
ఆగనికాయకష్టమున నయ్యయితావులనిశ్చయాత్ముడైజాగునుసేయకేఘనత చాలగజూపుచువృద్ధినంతటన్వేగునుచుక్కవోలె దిశ వెల్గులనింపునుకార్మికుండహోఈగలువడ్డపానకమెఎంతొహితంబొనగూర్చుఁగ్రోలినన్
తేటగీతిఉచితబియ్యము పేదల నుద్ధరింపగద్దెనెక్కిన పెద్దలు కలుగజేసిదోచనెంతురు స్వార్థాన, రాచనగరుకీగలు వడిన పానక మెంతొ మేలుఉత్పలమాలబాగొన గూర్ప బీదలకు పంచెడు బియ్యము సైతమాశతోసాగిన యంత దాక తమ స్వార్థపు బుద్ధిని దోచుకొందురేతూగుచు గద్దెలన్ సిరుల దొంగిల జూచెడు చింతనంబునందీగలు వడ్డ పానకమె యెంతొ హితంబొనగూర్చుఁ గ్రోలినన్!
ఉ.రేగు ఫలాలకై బదరి రీతిగ జేర నదృశ్యమే కదావీగుచు జేయగా భజన వేదియు వేత్తయు గాడు భక్తుడేతూగుచు బ్రహ్మనిష్ఠ నవధూత వచించెడి పన్నకమ్ముగా*ఈగలు వడ్డ పానకమె యెంతొ హితంబొనగూర్చుఁ గ్రోలినన్.*
గుడము నిమ్మకాయ రసము గూర్చి చేసె బామ్మ పెద్దబాణిలి నిండ ప్రశ్రయమునతక్షణమె మూత పెట్టుడు త్రాగడెవ్వడీగలు వడిన పానక మెంతొ మేలు.యోగులు భోగులై ననది యుక్తమటంచు దలంచి నిత్యమున్ త్రాగెడి వారటంచనుచు తాతయె బాణిలి నిండచేసెనే వేగిరమే సరామునట పెట్టుడు, త్రాగడెవండునం దులోనీగలు వడ్డ, పానకమె యెంతొ హితంబొనగూర్చుఁ గ్రోలినన్.
ఈగలు వడిన పానక మెంతొ మేలటంచు పిసినారి త్రాగును హర్ష ముగనుకాని యారోగ్య సూత్రాల ఖచ్చి తముగనెవరు పాటింతు రో వార లిష్ట పడరు
మద్యము నిషిద్దమనిచెప్పి మాయచేసిచౌకబారైన సారాయి సరకుసేయకొనక తప్పదనుచు చవిగొనుట కన్ననీగలు వడిన పానక మెంతొ మేలు
రాగలకాలమందు తన లక్ష్యము మద్యనిషేదమేననెన్వేగమె గద్దెనెక్కి శరవేగముతో చవుకైన మద్యమున్త్రాగుట కీయజొచ్చె మరి దానిని పొందుటకన్న మేలగున్ఈగలు వడ్డ పానకమె యెంతొ హితంబొనగూర్చుఁ గ్రోలినన్
ఈగలు వడిన పానకమెంతొ మేలుయనకు తప్పించకు పనియనత్త జెప్పెకోడలితొ, నే జేసెద గుడము నీరుదొంగ వేషములే పని దొంగ వేను
బాగుగ సంపదల్ గలుగువారలెరుంగరు క్షుత్పిపాసలన్రోగము రొచ్చులంజితికి రోఁజుతు రోజులు వెళ్ళబుచ్చుచున్యేగతిలేక గంజికొర కిక్కటులంబడు పేదవానికిన్యీగలు వడ్డ పానకమె యెంతొ హితంబొనగూర్చుఁ గ్రోలినన్
భోగభాగ్యములందునఁ దూఁగువారలెట్లెరుంగుదు రాకలి నెన్నడైనమంచినీరెరుంగని విధి వంచితునకునీగలు వడిన పానక మెంతొ మేలు
తే॥ మూగిరి జనులెక్కువగాను ద్రాగ పానకమ్ము బయట భిక్షకులును గలిపి చూడనీగలుండఁగ భిక్షకుల్ ద్రాగి రనుచు నీగలు వడిన పానక మెంతొ మేలుఉ॥ ఈగలు వడ్డ పానకము నెవ్వరుఁ ద్రాగరు బుద్ధియున్నచోరోగములన్ని కీటకపు రొచ్చున ప్రాకును, శాస్త్ర విజ్ఞతన్బాగుగఁ దెల్సి యీనిజము పాలనఁ జేసిరి యెట్టులందువోయీగలు వడ్డ పానకమె యెంతొ హితంబొన గూర్చుఁ గ్రోలినన్
వేగమె దెచ్చిరంచు నవివేకముగా పరికింపకే వడిన్ద్రాగకు మాగు మాగు మది దాహము దీర్ప దనర్థ హేతువౌనీగలు వడ్డ పానకమె; యెంతొ హితంబొనగూర్చుఁ గ్రోలినన్బాగగు నీరు గుక్కెడ దవశ్యము దప్పిక దీర్చు మేలుగా
ఆటవెలదిఅవుర!కీడె *యీగలువడిన పానక,మెంతొ మేలు*గూర్చు నెవరికైన స్వచ్ఛమైన యట్టి పానకంబునుద్రావ సరస కవివరేణ్య!శంకరార్య!
పిన్నక నాగేశ్వరరావు.హనుమకొండ. త్రాగవలదు పానీయ మేదైన గానియీగలు పడిన; పానక మెంతొ మేలుకలుగ జేయును వేసవి కాలమందురామనవమికి ప్రతి వత్సరమున నిడగ.
కష్టమెంచినశక్తిని కార్మికుండు
రిప్లయితొలగించండితేనెటీగలు వోలెనుదెచ్చుధనము
బాధ్యతెఱుగుచు ఖర్చుల బరువునెంచు
ఈగలువడినపానకమెంతొమేలు
పలురకముల మాధురి నిడు పదములుండ
రిప్లయితొలగించండితీపి బెల్లము వలెనని దెలియు టకయి
త్రాగక నమూన నుంచగ దాని పయిన
నీగలు వడిన , పానక మెంతొ మేలు
పండుగ దినమున వలదు పానకమని
రిప్లయితొలగించండికల్లు త్రాగబోయిననీగ కంట బడెను
పానకమె ద్రాగె, మరికల్లు పాడగు గద
యీగలు వడిన! పానక మెంతొ మేలు.
ఆగనికాయకష్టమున నయ్యయితావులనిశ్చయాత్ముడై
రిప్లయితొలగించండిజాగునుసేయకేఘనత చాలగజూపుచువృద్ధినంతటన్
వేగునుచుక్కవోలె దిశ వెల్గులనింపునుకార్మికుండహో
ఈగలువడ్డపానకమెఎంతొహితంబొనగూర్చుఁగ్రోలినన్
తేటగీతి
రిప్లయితొలగించండిఉచితబియ్యము పేదల నుద్ధరింప
గద్దెనెక్కిన పెద్దలు కలుగజేసి
దోచనెంతురు స్వార్థాన, రాచనగరు
కీగలు వడిన పానక మెంతొ మేలు
ఉత్పలమాల
బాగొన గూర్ప బీదలకు పంచెడు బియ్యము సైతమాశతో
సాగిన యంత దాక తమ స్వార్థపు బుద్ధిని దోచుకొందురే
తూగుచు గద్దెలన్ సిరుల దొంగిల జూచెడు చింతనంబునం
దీగలు వడ్డ పానకమె యెంతొ హితంబొనగూర్చుఁ గ్రోలినన్!
ఉ.
రిప్లయితొలగించండిరేగు ఫలాలకై బదరి రీతిగ జేర నదృశ్యమే కదా
వీగుచు జేయగా భజన వేదియు వేత్తయు గాడు భక్తుడే
తూగుచు బ్రహ్మనిష్ఠ నవధూత వచించెడి పన్నకమ్ముగా
*ఈగలు వడ్డ పానకమె యెంతొ హితంబొనగూర్చుఁ గ్రోలినన్.*
రిప్లయితొలగించండిగుడము నిమ్మకాయ రసము గూర్చి చేసె
బామ్మ పెద్దబాణిలి నిండ ప్రశ్రయమున
తక్షణమె మూత పెట్టుడు త్రాగడెవ్వ
డీగలు వడిన పానక మెంతొ మేలు.
యోగులు భోగులై ననది యుక్తమటంచు దలంచి నిత్యమున్
త్రాగెడి వారటంచనుచు తాతయె బాణిలి నిండచేసెనే
వేగిరమే సరామునట పెట్టుడు, త్రాగడెవండునం దులో
నీగలు వడ్డ, పానకమె యెంతొ హితంబొనగూర్చుఁ గ్రోలినన్.
ఈగలు వడిన పానక మెంతొ మేల
రిప్లయితొలగించండిటంచు పిసినారి త్రాగును హర్ష ముగను
కాని యారోగ్య సూత్రాల ఖచ్చి తముగ
నెవరు పాటింతు రో వార లిష్ట పడరు
మద్యము నిషిద్దమనిచెప్పి మాయచేసి
రిప్లయితొలగించండిచౌకబారైన సారాయి సరకుసేయ
కొనక తప్పదనుచు చవిగొనుట కన్న
నీగలు వడిన పానక మెంతొ మేలు
రాగలకాలమందు తన లక్ష్యము మద్యనిషేదమేననెన్
తొలగించండివేగమె గద్దెనెక్కి శరవేగముతో చవుకైన మద్యమున్
త్రాగుట కీయజొచ్చె మరి దానిని పొందుటకన్న మేలగున్
ఈగలు వడ్డ పానకమె యెంతొ హితంబొనగూర్చుఁ గ్రోలినన్
ఈగలు వడిన పానకమెంతొ మేలు
రిప్లయితొలగించండియనకు తప్పించకు పనియనత్త జెప్పె
కోడలితొ, నే జేసెద గుడము నీరు
దొంగ వేషములే పని దొంగ వేను
బాగుగ సంపదల్ గలుగువారలెరుంగరు క్షుత్పిపాసలన్
రిప్లయితొలగించండిరోగము రొచ్చులంజితికి రోఁజుతు రోజులు వెళ్ళబుచ్చుచున్
యేగతిలేక గంజికొర కిక్కటులంబడు పేదవానికిన్
యీగలు వడ్డ పానకమె యెంతొ హితంబొనగూర్చుఁ గ్రోలినన్
భోగభాగ్యములందునఁ దూఁగువార
రిప్లయితొలగించండిలెట్లెరుంగుదు రాకలి నెన్నడైన
మంచినీరెరుంగని విధి వంచితునకు
నీగలు వడిన పానక మెంతొ మేలు
తే॥ మూగిరి జనులెక్కువగాను ద్రాగ పాన
రిప్లయితొలగించండికమ్ము బయట భిక్షకులును గలిపి చూడ
నీగలుండఁగ భిక్షకుల్ ద్రాగి రనుచు
నీగలు వడిన పానక మెంతొ మేలు
ఉ॥ ఈగలు వడ్డ పానకము నెవ్వరుఁ ద్రాగరు బుద్ధియున్నచో
రోగములన్ని కీటకపు రొచ్చున ప్రాకును, శాస్త్ర విజ్ఞతన్
బాగుగఁ దెల్సి యీనిజము పాలనఁ జేసిరి యెట్టులందువో
యీగలు వడ్డ పానకమె యెంతొ హితంబొన గూర్చుఁ గ్రోలినన్
వేగమె దెచ్చిరంచు నవివేకముగా పరికింపకే వడిన్
రిప్లయితొలగించండిద్రాగకు మాగు మాగు మది దాహము దీర్ప దనర్థ హేతువౌ
నీగలు వడ్డ పానకమె; యెంతొ హితంబొనగూర్చుఁ గ్రోలినన్
బాగగు నీరు గుక్కెడ దవశ్యము దప్పిక దీర్చు మేలుగా
ఆటవెలది
రిప్లయితొలగించండిఅవుర!కీడె *యీగలువడిన పానక,
మెంతొ మేలు*గూర్చు నెవరికైన
స్వచ్ఛమైన యట్టి పానకంబునుద్రావ
సరస కవివరేణ్య!శంకరార్య!
రిప్లయితొలగించండిపిన్నక నాగేశ్వరరావు.
హనుమకొండ.
త్రాగవలదు పానీయ మేదైన గాని
యీగలు పడిన; పానక మెంతొ మేలు
కలుగ జేయును వేసవి కాలమందు
రామనవమికి ప్రతి వత్సరమున నిడగ.