17-9-2024 (మంగళవారం)కవిమిత్రులారా,ఈరోజు పూరింపవలసిన సమస్య ఇది...“నములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో”(లేదా...)“నములన్ వద్దని చెప్పఁ గోపమున నిందావాక్యముల్ వల్కిరే”
స్వానుభవమునఁ జాటు నా సందేశమిదే! కందంఅమలమనన్ శాఖాహారములగొనుచు శాఖలోన రాణించితినే! విముఖత మాంసము మధుపానములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో!మత్తేభవిక్రీడితముఅమలమ్మంచును శాఖలో మనుచు శాఖాహారముల్ గొంటి నే!ప్రముఖుల్ సైతము తప్పుకాదనుచు, నే వారింపగానెంచ, దోసము నాదన్న విధంబుగన్ గనుచు, మాంసాహారముల్ మద్యపానములన్ వద్దని చెప్పఁ, గోపమున నిందావాక్యముల్ వల్కిరే!
స్వములేని వారల యనిష్టము తీర్చెదనని దలంచి సంపదనా మల్లమడుల పాల్జేసెడి దా నములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో.స్వము లేదంచు బికారులెల్లరులు నీ సాయమ్ము నే కోర స్వార్థము నేవీడి పరోపకారమని నీ తాహత్తునే మీరుచున్ మమకారమ్మది మానవత్వమని సమ్మానించి నీవిచ్చు దానములన్ వద్దని చెప్పఁ గోపమున నిందావాక్యముల్ వల్కిరే.
కం॥ తమకటు లాభముఁ గాంచఁగ గమనమిడెడి వారు పరుల కష్టములందున్ సుమతినిఁ గనఁగను నీటినినమలన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయోమ॥ తమకేమాత్రము లాభమున్న జనులత్యంతాదరమ్మొప్పఁగన్సమయస్ఫూర్తినిఁ బొంది త్రిమ్మరుటయున్ సామాన్యమే ధాత్రిలోఁదమ స్వార్థమ్మును వీడి సేవఁ గన సద్భాగ్యమ్మయా తోయమున్నమలన్ వద్దని చెప్పఁ గోపమున నిందావాక్యముల్ వల్కిరే!నీళ్ళునమలు ను విడగొట్టి నీటిని అని తోయమున్ అని వ్రాసానండి. మరి అది ఒప్పిదమో నిషిద్ధమో తెలియదండినమలు నములు రెండూ వాడుకలో ఉన్నందున నమలు వాడినానండి.త్రిమ్మరు వ్యవహరించు నిఘంటువు సహాయమండి
కమనీయమైన తెలుగుననమర్చ కుండగ పదముల కర్థమెరుగకన్తమరు సలుపు యనుసంధానములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో
క్రమముగ ను పాన శాల యె ప్రమ దము గలిగించు ననుచు పలికెడు వారే తమమున మున్గగ సుర పా నములన్ వద్దన్న నలిగి నను ది ట్టి ర యో
సమయంబాసన్న మయినతమకముతో నక్రమముగ దారుణరీతిన్సముపార్జించు విధివిధానములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయోకమనీయంబుగ గద్దెదక్కి తమలో కక్కుర్తి పెంపొందగాతమ ప్రాధాన్యత నీతిబాహ్యమవగా తత్కాలమున్ బ్రాజ్ఞులేసముపార్జించుటకై విడంబనముతో సంపూర్ణమౌ సంవిధానములన్ వద్దని చెప్పఁ గోపమున నిందావాక్యముల్ వల్కిరే
విమలనదీజలమున స్నానముఁజేసినఁగలుగుశుద్ధి నందమొదవు నీరము కలుషంబగుటను స్నానములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో
విమలోత్కర్ష నదీజలంబుల జనుల్ వేమారు సుస్నాతులైయమలంబై దనరార నెమ్మియగు తోయంబందు మాలిన్యముల్యమితంబైన కతంబునన్ తగదు శ్రేయంబెంతయుం గాదు స్నానములన్ వద్దని చెప్పఁ గోపమున నిందావాక్యముల్ వల్కిరే
మమతలఁ బెంచెడు విధముగసముదమ్ము సతము వచింపఁ జను నిత్యానర్థము లైన యీ వృథా కథ నములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో తమకం బేలను మూడుపొద్దు లిటులం దానమ్ములం దాలకిం పుమ నా మాటలు మాను మిన్నెఱి తలంపుల్ నా వచింపంగ వారు మరల్పంగఁ దలంచి నన్ను, జెడు నారోగ్యమ్ము చన్నీటి స్నానములన్ వద్దని చెప్పఁ, గోపమున నిందావాక్యముల్ వల్కిరే
సమయముగాదిదివినుమా క్రమముగ మానుమనవినక కఠినుడ వగుచున్నములుచు పొగాకు విడుపా*"నములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో”*
కమనీయంబుగ మట్టితోడనిలవిఘ్నాధీశురూపమ్ములన్ రమణీయంబుగ చేసిపూజలనహోరా త్రంబులన్ గెంతుచున్క్రమమున్ వీడుచు మూర్ఖులై సతతమర్థంబేమియున్ లేక పానములన్ వద్దని చెప్పి గోపమున నిందా వాక్యముల్ పల్కిరే
పిన్నక నాగేశ్వరరావు.హైదరాబాద్.అమృతమని హితుల తోడనుఅమితముగా త్రాగుచున్న నాతని సుతునిన్తమకము వీడమనుచు పానములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో!
స్వానుభవమునఁ జాటు నా సందేశమిదే!
రిప్లయితొలగించండికందం
అమలమనన్ శాఖాహా
రములగొనుచు శాఖలోన రాణించితినే!
విముఖత మాంసము మధుపా
నములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో!
మత్తేభవిక్రీడితము
అమలమ్మంచును శాఖలో మనుచు శాఖాహారముల్ గొంటి నే!
ప్రముఖుల్ సైతము తప్పుకాదనుచు, నే వారింపగానెంచ, దో
సము నాదన్న విధంబుగన్ గనుచు, మాంసాహారముల్ మద్యపా
నములన్ వద్దని చెప్పఁ, గోపమున నిందావాక్యముల్ వల్కిరే!
రిప్లయితొలగించండిస్వములేని వారల యని
ష్టము తీర్చెదనని దలంచి సంపదనా మ
ల్లమడుల పాల్జేసెడి దా
నములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో.
స్వము లేదంచు బికారులెల్లరులు నీ సాయమ్ము నే కోర స్వా
ర్థము నేవీడి పరోపకారమని నీ తాహత్తునే మీరుచున్
మమకారమ్మది మానవత్వమని సమ్మానించి నీవిచ్చు దా
నములన్ వద్దని చెప్పఁ గోపమున నిందావాక్యముల్ వల్కిరే.
కం॥ తమకటు లాభముఁ గాంచఁగ
రిప్లయితొలగించండిగమనమిడెడి వారు పరుల కష్టములందున్
సుమతినిఁ గనఁగను నీటిని
నమలన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో
మ॥ తమకేమాత్రము లాభమున్న జనులత్యంతాదరమ్మొప్పఁగన్
సమయస్ఫూర్తినిఁ బొంది త్రిమ్మరుటయున్ సామాన్యమే ధాత్రిలోఁ
దమ స్వార్థమ్మును వీడి సేవఁ గన సద్భాగ్యమ్మయా తోయమున్
నమలన్ వద్దని చెప్పఁ గోపమున నిందావాక్యముల్ వల్కిరే!
నీళ్ళునమలు ను విడగొట్టి నీటిని అని తోయమున్ అని వ్రాసానండి. మరి అది ఒప్పిదమో నిషిద్ధమో తెలియదండి
నమలు నములు రెండూ వాడుకలో ఉన్నందున నమలు వాడినానండి.
త్రిమ్మరు వ్యవహరించు నిఘంటువు సహాయమండి
కమనీయమైన తెలుగున
రిప్లయితొలగించండినమర్చ కుండగ పదముల కర్థమెరుగకన్
తమరు సలుపు యనుసంధా
నములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో
క్రమముగ ను పాన శాల యె
రిప్లయితొలగించండిప్రమ దము గలిగించు ననుచు పలికెడు వారే
తమమున మున్గగ సుర పా
నములన్ వద్దన్న నలిగి నను ది ట్టి ర యో
సమయంబాసన్న మయిన
రిప్లయితొలగించండితమకముతో నక్రమముగ దారుణరీతిన్
సముపార్జించు విధివిధా
నములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో
కమనీయంబుగ గద్దెదక్కి తమలో కక్కుర్తి పెంపొందగా
తమ ప్రాధాన్యత నీతిబాహ్యమవగా తత్కాలమున్ బ్రాజ్ఞులే
సముపార్జించుటకై విడంబనముతో సంపూర్ణమౌ సంవిధా
నములన్ వద్దని చెప్పఁ గోపమున నిందావాక్యముల్ వల్కిరే
విమలనదీజలమున స్నా
రిప్లయితొలగించండినముఁజేసినఁగలుగుశుద్ధి నందమొదవు నీ
రము కలుషంబగుటను స్నా
నములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో
విమలోత్కర్ష నదీజలంబుల జనుల్ వేమారు సుస్నాతులై
రిప్లయితొలగించండియమలంబై దనరార నెమ్మియగు తోయంబందు మాలిన్యముల్
యమితంబైన కతంబునన్ తగదు శ్రేయంబెంతయుం గాదు స్నా
నములన్ వద్దని చెప్పఁ గోపమున నిందావాక్యముల్ వల్కిరే
మమతలఁ బెంచెడు విధముగ
రిప్లయితొలగించండిసముదమ్ము సతము వచింపఁ జను నిత్యాన
ర్థము లైన యీ వృథా కథ
నములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో
తమకం బేలను మూడుపొద్దు లిటులం దానమ్ములం దాలకిం
పుమ నా మాటలు మాను మిన్నెఱి తలంపుల్ నా వచింపంగ వా
రు మరల్పంగఁ దలంచి నన్ను, జెడు నారోగ్యమ్ము చన్నీటి స్నా
నములన్ వద్దని చెప్పఁ, గోపమున నిందావాక్యముల్ వల్కిరే
సమయముగాదిదివినుమా
రిప్లయితొలగించండిక్రమముగ మానుమనవినక కఠినుడ వగుచున్
నములుచు పొగాకు విడుపా
*"నములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో”*
సమయముగాదిదివినుమా
రిప్లయితొలగించండిక్రమముగ మానుమనవినక కఠినుడ వగుచున్
నములుచు పొగాకు విడుపా
*"నములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో”*
కమనీయంబుగ మట్టితోడనిలవిఘ్నాధీశురూపమ్ములన్
రిప్లయితొలగించండిరమణీయంబుగ చేసిపూజలనహోరా త్రంబులన్ గెంతుచున్
క్రమమున్ వీడుచు మూర్ఖులై సతతమర్థంబేమియున్ లేక పా
నములన్ వద్దని చెప్పి గోపమున నిందా వాక్యముల్ పల్కిరే
రిప్లయితొలగించండిపిన్నక నాగేశ్వరరావు.
హైదరాబాద్.
అమృతమని హితుల తోడను
అమితముగా త్రాగుచున్న నాతని సుతునిన్
తమకము వీడమనుచు పా
నములన్ వద్దన్న నలిగి ననుఁ దిట్టిరయో!