5, డిసెంబర్ 2016, సోమవారం

దత్తపది - 104 (సీత - కైక - సుమిత్ర - తార)

సీత - కైక - సుమిత్ర - తార
పై పదాలను ఉపయోగిస్తూ
మహాభారతార్థంలో
నచ్చిన ఛందస్సులో పద్యాన్ని వ్రాయండి.

(నిన్నటి వరంగల్ అష్టావధానంలో నే నిచ్చిన దత్తపది)

47 కామెంట్‌లు:

  1. రిప్లయిలు
    1. పూజ్యులు శ్రీ శంకరయ్య గారు:

      సీత - కైక - సుమిత్ర - తార

      పదములను అన్యార్ధములో వాడ వలెనా?

      తొలగించండి
    2. ప్రశ్నలో 'అన్యార్థం' అని పస్తావించలేదు. కనుక స్వార్థంలోను, అన్యార్థంలోను ప్రయోగించవచ్చు.

      తొలగించండి
    3. రణ రంగమున కృష్ణుడర్జునునితో:


      తారవోలె వెలుగు వీర శౌర్యములు సు
      మిత్రమా దునుముర శత్రు వులను
      దీనికై కనుముర దివ్య రూ పమిదియె
      సీతవోలె నోర్చి గీత వినుము!

      తొలగించండి
    4. ప్రభాకర శాస్త్రి గారూ,
      మీ పూరణ బాగున్నది.
      సీత శబ్దాన్ని ఏ అర్థంలో ప్రయోగించారు?
      'సీతవోలె నోర్చి' అనడమే సాధువు. 'వోలె'... వు,వూ,వొ,వో లతో ప్రారంభమయ్యే పదాలు తెలుగులో లేవు.

      తొలగించండి
    5. "సీత" ను రామాయణం లోని సహనశీలి సీతాదేవి గా ప్రయోగించాను...స్వార్ధము గానే!

      పదునెనిమిది అధ్యాయాల గీతను వినుచుటకు సహనము కావలయును కదా!!!

      తొలగించండి
    6. శాస్త్రి గారూ,
      నా వల్ల ఒక పొరపాటు జరిగింది. 'సీత+పోలె=సీతవోలె' అవుతుంది. ఇంతచిన్న అంశాన్ని (గసడదవాదేశసంధిని) ఎలా విస్మరించానో అర్థం కావడం లేదు. మీ ప్రయోగం సరైనదే. మన్నించండి.

      తొలగించండి
  2. డా.పిట్టా
    కర్మను గూర్చి, పతి సతికి జేసే బోధ:
    "ఓసీ తప్పదు గృష్ణు చెల్లియయినన్ యోద్ధల్ పతుల్ యైన యే
    త త్శీలావతి ద్రౌపదిన్ గనుము నే తప్పాయె నిర్వస్త్రగా
    జూసే వేడుకకై కరాళి మెదలెన్ స్తోత్రంబె గాపాడెనే
    యాసీనుండ్రగు బెద్దలేమనరు నేయాశల్ సుమిత్రాళిపై
    జేసే వారమొ కష్ట కంటకములే జెల్లన్ విపత్తారలై

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. డా. పిట్టా సత్యనారాయణ గారూ,
      మీ పూరణ బాగుంది.
      కాని పతుల్+ఐన అన్నపుడు యడాగమం రాదు. శీలవతిని శీలావతి అన్నారు. ఏతత్+శీలవతి = ఏతచ్చీలవతి అవుతుంది. జూసే, జేసే... అని వ్యావహారికాలను ప్రయోగించారు.

      తొలగించండి
  3. ఆర్యా, డా.పిట్టా నుండి
    జ్యోతిష్యంలో తారాబల ప్రకరణంలో విపత్తార మూడవది.సరదాకోసం శ్లో.
    జన్మభం దేహ నాశాయ ‌సంపత్ సంపద ఏవచ
    ద్విపతశ్చ కార్య నాశాయ క్షేమం క్షేమకృతే భవేత్
    ప్రత్యశ్చ కార్య నాశాయ ‌సాధనాత్కార్య సాధనే
    నైధనే నిధనేపిశ్యా మిత్రంచ సుఖి సంపదా
    పరమ మైత్రం సుఖే వింద్యా నవతారాః ప్రకీర్తితః మా నాన్న నా గురువు.వారికి వందనములతో,

    రిప్లయితొలగించండి
  4. సీ సీ తనయునికై కసి
    యాసురగుణు డౌచు నూనె నవ్వారలపై
    దా సుమి! త్రప లేకుండగ
    దాసునివలె విభుడు సర్వ తారక మనుచున్.
    హ.వేం.స.నా.మూర్తి.

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. హరి వేంకట సత్యనారాయణ మూర్తి గారూ,
      బాగున్నది మీ పూరణ.
      'దా సుమి' ... అర్థం కాలేదు.

      తొలగించండి
    2. ఆర్యా!
      నమస్కారములు
      తాననే అర్థంలో వాడాను.

      తొలగించండి
  5. క్రొవ్విడి వెంకట రాజారావు:

    ఓసీ! తన్వీ! కృష్ణా!
    గాసిలు నీకై కఱకున కడపెను కమిత
    న్నీసున భీముడు తారలు
    భాసిలు వేళ సుమి! త్రపయె పంబగ జేయన్.

    (కృష్ణ= ద్రౌపది; కమిత= కాముకుడు (కీచకుడు); త్రప= కీర్తి)

    రిప్లయితొలగించండి
  6. తులసీతరు ఛద నైకై
    క లఘుత్వాంగక సుమిత్ర గణ సేవిత తా
    ర లస దమృతకర నిభముఖ
    సలలిత ఘననీల వర్ణ సదజిర కృష్ణా

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. విద్వత్కవులు కామేశ్వర రావు గారూ మీ పూరణము అద్భుతం..... నమస్సులు.

      తొలగించండి
    2. విజ్ఞులు కవివర్యులు కామేశ్వర రావు గారు:

      నా కోసం దయదలచి మీ పద్యరాజమునకు ప్రతిపదార్ధము తెలుపగోరెదను...

      తొలగించండి
    3. శర్మ గారు నమస్సులు. ధన్య వాదములు.
      శాస్త్రి గారు నమస్సులు.
      తులసీ తరు= తులసి చెట్టు; ఛదన+ఏక+ఏక = ఛద నైకైక = ఒకేఒక్క ఆకు కంటే; లఘుత్వ +అంగక =తేలికయైన శరీరము కలవాడు; సుమిత్రగణ సేవిత= మంచి స్నేహితులచే సేవింప బడువాడు; తార లసత్ +అమృతకర నిభముఖ= తారలతోప్రకాశించుచున్న చంద్రుని వంటి ముఖము కలవాడు; సలలిత = మనోహరమైన; ఘననీల వర్ణ = మేఘము వంటి నీల వర్ణపు సత్ +అజిర = మంచి దేహము కలవాడు; కృష్ణా!

      తొలగించండి
    4. సుకవి మిత్రులు కామేశ్వర రావు గారూ...నమస్సులు! మీ పూరణము అద్భుతంగా ఉన్నది. అభినందనలు.
      చిన్న సందేహము...
      తరు ఛదన...తరుచ్ఛదన...కావాలి కదా..."ఛేచ సూత్రము: వార్తికము... హ్రస్వస్య ఛే పరే తుగాగమ స్యాత్" ప్రకారము!

      తొలగించండి
    5. కవిపుంగవులు మధుసూదన్ గారు నమస్కారములు. అవునండి. తుగాగమ సంధి విస్మరించాను. గుర్తు చేసినందులకు ధన్యవాదములు. చదువుతున్నప్పుడేదో వెలితి యనిపించింది. ఇప్పుడర్థమైనదా వెలితి.
      సవరించిన యీ పూరణ తిలకించ గోర్తాను.

      తులసీ తరు పర్ణైకై
      క లఘుత్వాంగక! సుమిత్ర గణ సేవిత! తా
      ర లస దమృతకర నిభముఖ!
      సలలిత ఘననీల వర్ణ సదజిర కృష్ణా!

      తొలగించండి
    6. పోచిరాజు కామేశ్వర రావు గారూ,
      మీ విద్వత్తును, కవితాప్రవీణ్యాన్ని ప్రశంసించడానికి నాకు మాటలు దొరకడం లేదు. అత్యద్భుతమైన పూరణ మీది. అభినందనలు, ధన్యవాదాలు!

      తొలగించండి
    7. పూజ్యులు శంకరయ్య గారికి వందనములు. మీ యపూర్వాభిమానమునకు నా కళ్ళు చెమర్చుచున్నవండి. ధన్యవాదములు.

      తొలగించండి
  7. దౌత్యమును సంజయుడు తెచ్చె ధర్మజునకు
    "మేలు గోరుము,వలయు సుమిత్ర భావ
    మన్నదమ్ములకై,కలహమ్ము వలదు
    ధర్మమును వెలయ జేసిన తారవీవు
    ధరణి రాజ్యముకై నిసీ తలపనేల?"

    రిప్లయితొలగించండి
  8. కీచకుడు సైరంధ్రితో...

    ఓసీ! తన్వంగీ! నిను
    చూసి మది సితార మ్రోగె సుమి!త్రపయేల
    న్నాసగ నీకై కమ్మని
    వూసులతో వేచియుంటి నొకపరి గనుమా!!!

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. శైలజ గారూ,
      మీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
      ఊసులను వూసులు అన్నారు. 'కమ్మని యూసులతో...' అంటే సరి!

      తొలగించండి
  9. రాజ్యలాలసకొరకుకైకయ్యమాడ
    సీ,త మరిటుసుమిత్రవాసిగనుమెలగు
    చుండతారసిల్లగనెవ్వరుండరార్య
    యనుచుబలికెనుగృష్ణుడునచ్చటపుడు

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. పోచిరాజు సుబ్బారావు గారూ,
      బాగున్నది మీ పూరణ.
      కొరకు తర్వాత కై ఎందుకు?

      తొలగించండి
  10. ఓసీ తనువెల్ల కనులు
    చేసుకు నీకై కదిలెను సింహబలుడు తా
    రాసక్రీడకు రమ్మనె
    నేసుమి త్రవనేల చనగ నీరజ నేత్రా

    రిప్లయితొలగించండి
  11. రాయబారం విఫలమైన తరువాత శ్రీ కృష్ణుడు అర్జునునితో:(అర్జునునిపై కృష్ణు నికి యున్న చనువుతో "ఓసీ" యను సంబోధన చేయటం జరిగింది)

    వెడగొన కో'సీ! త'త్త్వము
    నుడివితి నీ'కై, క'లతల నొవ్వకుమికపై,
    కడిగొనుము, 'సు మిత్ర'త్త్వం
    బొడగూడుచు 'తార'సిలెడి యొద్దిక లేదే!

    రిప్లయితొలగించండి
  12. ప్రేయసీ తగునె నీ ప్రియునితో దాగుడు
    .....మూతలు రమ్మింక మురిపె మలర
    తాళజాలనుసుమి త్రాతవై యొడి జేర్చి
    .....లాలింప రమ్మింక రాగ మలర
    పొందుకై కలగంటి పూబోడి కరుణించి
    .....కలియగా రమ్మింక వలపు లలర
    తారల గూడె సూ తారాధిపతి తాను
    .....వేగలే రమ్మింక ప్రేమ మలర

    రమ్ము నర్తనశాలకు రాజ మదన
    రాజ్య మేలగ నని చెప్పి రమణి నీవు
    సిగ్గు నటియించి దాగుండి సింహబలుని
    యిట్లు వేధింప న్యాయమే యిందువదన.

    రిప్లయితొలగించండి
  13. సుయోధనుని మయసభానంతర మానసం:

    సరసీ తలంపు గాజని
    మురిపెమ్ముగఁ గాలు మోప మునకై కదలన్
    విరగబడి నవ్వె సుమి! త్రప!
    మఱువన్ నను తా రగుల్చ మయసభలోనన్!

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. గుండా వేంకట సుబ్బ సహదేవుడు గారూ,
      మీ పూరణ బాగున్నది.
      'సరసీ తలంపు' అనడం దోషం.

      తొలగించండి
    2. గురుదేవులకు ధన్యవాదములు సవరించిన పూరణ పరిశీలించమనవి:
      సుయోధనుని మయసభానంతర మానసం:

      సరసీ తలమది గాజని
      మురిపెమ్ముగఁ గాలు మోప మునకై కదలన్
      విరగబడి నవ్వె సుమి! త్రప!
      మఱువన్ నను తా రగుల్చ మయసభలోనన్!

      తొలగించండి
  14. ఏకైక పుత్రు మరణము
    నా కేలను తారసిల్లె ననిలో కృష్ణా!
    లేక సుమిత్ర వరులచట
    శోకించ, నిసీ తగునని చూసిరె! వైరుల్

    రిప్లయితొలగించండి
  15. ఈరతారయ్యె ఫలితము పోరులోన
    నాదు యేకైక పుత్రుండు నాకమేగె
    తనయు మరణపు సెగ యిసీ! తగులుచుండె
    కమలపు సుమిత్ర నిమ్లుక్తి కన్నముందు
    కుటిలు సైంధవు తప్పక కూలఁద్రోతు
    ఈరతారుః తారుమారు, నిమ్లుక్తిః అస్తమయము

    రిప్లయితొలగించండి
  16. దుర్యోధన స్వగతం....

    ఓసీ! తాకెను మది నీ
    దౌసిగ్గదిలేనినవ్వు తారాస్థాయిన్
    వేసెను నాకై కష్టము
    దాసీవేసుమి త్రపితవె ధారుణి నీవే!

    రిప్లయితొలగించండి