18, జులై 2017, మంగళవారం

దత్తపది - 119 (అర-చెర-ధర-ముర)

"అర - చెర - ధర - ముర"
పై పదాలను అన్యార్థంలో ఉపయోగిస్తూ
భారతార్థంలో
నచ్చిన ఛందస్సులో పద్యాన్ని వ్రాయండి.

84 కామెంట్‌లు:

  1. అరవిందానన మాధవ!
    మురళీధర! దీనబంధు! మోహనరూపా!
    కరుణాసింధో! ననుగా
    వరయని ద్రౌపది పిలచెర వరలుచు సభలో!

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. వగచుచు సభలో యని చదవ ప్రార్ధన!

      తొలగించండి
    2. సీతాదేవి గారూ,
      మీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.

      తొలగించండి
    3. డా. సీతా దేవి గారు మీ పూరణ తప్త కాంచన భూషణము వలె ప్రకాశించుచున్నది.
      కరుణాసింధో (సంస్కృత సంబోధనా పదము) తో మరింత తనరారు చున్నది. అలాగే దీన బంధు విషయములో “దీన బంధూ” లేక “దీన బంధుడ” సంస్కృత సంబోధనా పరముగా నయితే దీన బంధో” లు సాధువులు.

      తొలగించండి
    4. పూజ్యులు కామేశ్వరరావుగారికి శతాధిక వందనములు! మీ ప్రశంస యొడలు పులకరింపజేసినది! కృతజ్ఞతాపూర్వక నమస్సులు!
      జ గణము కొరకు దీనబంధు యని వ్రాయవలసి వచ్చింది! దీనబంధో యని సంబోధన పూర్వకమైతేనే బాగుండేది!
      ఇంకను విద్యార్ధిదశలోనే యున్నానుగదా!
      ధన్యవాదములు!

      తొలగించండి
    5. “దీనవరద” అనండి బాగుంటుంది. అలాగే “పిలిచెర”

      తొలగించండి
  2. అరయగ మురళీధర! నీ
    వరమదియే! చెరచకు పరపతి దయతోడన్!
    కరుణించుము! పోరెద నీ
    సురనది తనయుడను నేనె సుఖముగ కనుమా!

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. శాస్త్రిగారు బాగున్నది ఒకే పాదములో మూడు పదాలు మీకు వందనములు

      తొలగించండి
    2. ప్రభాకర శాస్త్రి గారూ,
      సూర్యకుమార్ గారు ప్రశంసించినట్లు మీ పూరణ ప్రశస్తంగా ఉంది. అభినందనలు.

      తొలగించండి
    3. నమో నమః శంకరయ్య గారు, సూర్యకుమార్ గారు!

      తొలగించండి
  3. అరయ కౌరవ ద్యూతమే యరణి కాగ
    చిచ్చు చెరలాడె ద్రౌపది చీర లాగ
    పరమ చండగదాధర ప్రతిభ కాల్చ
    పాపము రణమందు నశించె పాండు భాత్ర!!

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. సత్యనారాయణ గారూ,
      మీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.

      తొలగించండి
    2. సత్యనారాయణగారు విచారింప నవసరము లేదు.అప్పములకు బదులు నీళ్ళని తీసుకుంటే మీ పూరణ మప్రతిహతమే.

      తొలగించండి
  4. అరయగ విరటుని కొలువున
    ధర నేలెడి ప్రభువె యైన ధర్మజు డనగా
    మురహరి కృపతో నాలుగు
    చెరగుల మౌనము గనుండి శ్రేయము నొందెన్

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. అక్క గారు నమస్కారము ధర అన్యార్ధము ???

      తొలగించండి
    2. అక్కయ్యా,
      మీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
      **********
      సూర్యకుమార్ గారూ,
      ఈరోజు 'ధర' శబ్దాన్ని పెక్కురు స్వార్థంలోనే ప్రయోగించారు.

      తొలగించండి
  5. (ఉత్తరాయణసమయంలో దర్శనమిచ్చిన శ్రీకృష్ణునితో శరతల్పగతుడైన భీష్ముడు)
    అరతెరచినకన్నులతో
    చెరవిడిపింపగ దలచుచు జేమోడ్చుచు నో
    మురళీమోహనరూపా!
    ధరపై వేచితి,శుభాంగ!ధన్యుడ నైతిన్.

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. బాపూజీ గారు నమస్కారము దత్తపది అన్యార్ధములో ఉపయోగించ వలెనని నా అనుమానము

      తొలగించండి
    2. బాపూజీ గారూ,
      పద్యం బాగున్నది. కాని దత్తపదాలను అన్యార్థంలో ప్రయోగించాలన్న నియమాన్ని గమనించనట్టున్నారు.

      తొలగించండి
    3. అన్యార్ధం అన్న విషయము గమనించలేదండి.ఇలా సరిచేశాను.

      అరవిందనయన!కృష్ణా!
      చెరలాడితి నీబ్రతుకున చేతోగతితో,
      మురళీమోహనరూపా!
      గిరిధర!ముక్తునిసలుపుము,కేలున్ మోడ్తున్.

      తొలగించండి
  6. డా.పిట్టా
    *అర*కొర పరిపాలన ముం
    *చెర* కొంపల, ధర్మనిరతి జిక్కని వ్యథ ము
    న్నెరుగగ శుకయోగీంద్రా
    *ధర*నిగళిత కథన*ముర!*యుదార చరితమౌ!!

    రిప్లయితొలగించండి
  7. (అర)మరలు లేక చె(చ్చెర)
    కురుపతి!సంధించ గలుగు కూరిమి కిలలో
    (ధర)కట్టలే(ము ర)ణమిట
    సరియైనది కాదటంచు శౌరి వచించెన్.

    హ.వేం.స.నా.మూర్తి.

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. సత్యనారాయణ మూర్తి గారూ,
      మీ పూరణ ప్రశస్తంగా ఉంది. అభినందనలు.

      తొలగించండి
  8. అరదపు చక్రము దిగె వసు
    ధ రణ మిది వదలుము శరము దయ వలదిక చె
    చ్చెర కర్ణునిపై విజయా
    మురకము గతియించి యముని ముంగిట వాలన్.

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. అర ధర చెర ముర పదములు
      వరుసగ పాదముల మొదలు
      పరుగులు దీయన్
      సరసమగు కంద పద్యము
      మెరియుచు వ్రాసితిరి మీరు మిస్సన్నన్నా!

      తొలగించండి
    2. మిస్సన్న గారు నమస్కారము . శివునకు మూడు నేత్రములు లాగ మీరు, శాస్త్రి గారు, పోచిరాజు వారు శంకరాభరణ కన్యకు కన్నులు కొట్టు చున్నారు ధన్యవాదములు

      తొలగించండి
    3. మిస్సన్న గారూ,
      మీ పూరణ అద్భుతంగా ఉన్నది. అభినందనలు.

      తొలగించండి
    4. జి.పి.శాస్త్రిగారికి,కృష్ణసూర్యకుమార్గారికి ధన్యవాదములు. మీపద్యాలుకూడా మవోహరంగాఉండి అలరిస్తున్నాయి.

      తొలగించండి
  9. అరఁటాకుఁ బోలు నూర్వశిఁ
    బరువము వడ్డించ వలచి వచ్చెర నరుఁడా!
    మురఁకాడవౌదు వేల? య
    ధర సుధలూరు జవరాలిఁ దాకఁగఁ దగవా?

    రిప్లయితొలగించండి
  10. మహిమగల యరంగమములన్ని నిర్వీర్య
    ములగుచుండె మరణ మురజ ఘోష
    నాదు వీనులకున్విన బడుచుండె ధరణీ
    సుoడు సారధి యయ్యె, శోభ తోడ
    రణభూమిలోన అరదమును రయముగ
    నడుపగ నా పాండునంద నుండు
    శత్రుసంహారమ్ము న్సలుపు చుండగా
    శల్యసారధ్యము సంశయంబు

    గలుగు చుండెను మదిలోన, గెలుపు కోరి
    పాండవులు సారధిగ నాకు పంపి యుండ
    వచ్చు, చెరపు నితడు చేయ వచ్చు ననుచు
    సూత పుత్రుడు వగచెను శోభ తప్పి

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. సూర్యకుమార్ గారూ,
      మీ సీసపద్య పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
      'ధరణీసురడు'...?

      తొలగించండి
  11. అరయుము శ్రీహరి కృష్ణా!
    చెరచెర రావేల నాదు చింతనుదీర్చన్
    మురభిదుడ మకరి బట్టెను
    గిరిధర కరుణించుమయ్య గిడిగిళ్ళివియే!!!


    రిప్లయితొలగించండి
  12. గురువు గారు సవరణ చేసిన పాదము తో మరల


    మహిమగల యరంగమము లన్ని నిర్వీర్య
    ములగుచుండె మరణ మురజ ఘోష
    నాదువీనులకు న్వినబడుచుండె ధరణo
    బాయెను సారధి పదవి హరికి,
    రణభూమిలోన అరదమును రయముగ
    నడుపగ నా పాండునంద నుండు
    శత్రుసంహారమ్ము న్సలుపు చుండగా
    శల్యసారధ్యము సంశయంబు

    గలుగు చుండెను మదిలోన, గెలుపు కోరి
    పాండవులు సారధిగ నాకు పంపి యుండ
    వచ్చు, చెరపు నితడు చేయ వచ్చు ననుచు
    సూత పుత్రుడు వగచెను శోభ తప్పి









    రిప్లయితొలగించండి
  13. అధరము లదరఁగ మురముర
    విధమున ములుగుచు దలచెర బిసరుహ నయనుం
    గుధర ధరు ద్రుపద విభు సుత
    విధికృత మరయ విఫల మయి వినయముగ మదిన్

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. కామేశ్వర రావు గారూ,
      మీ సర్వలఘు కంద పూరణ అద్భుతంగా ఉంది. అభినందనలు.

      తొలగించండి
    2. సర్వలఘు కందం మాకు కొత్త ప్రయోగము! అద్భుతము!!👏👏👏👏🙏🙏🙏🙏

      తొలగించండి
    3. పూజ్యులు శంకరయ్య గారికి ప్రణామోత్తర ధన్యవాదములు.
      డా. సీతా దేవి గారు ధన్యవాదములు. మీ పూరణల మీద నా వ్యాఖ్యలు మీకు వ్యాకరణ విశేషముల నుత్సాహము కలిగించుటకే కాని యన్యథా కాదని గ్రహించ మనవి.

      తొలగించండి
    4. అయ్యో యెంతమాట! మీవంటి పెద్దలు శ్రద్ధ తీసుకొని సవరించడము మా అదృష్టము'!
      ఒక అధ్యాపకురాలిగా నేను నిత్యవిద్యార్ధినే!
      మీ సూచనలమూల్యము!🙏🙏🙏🙏

      తొలగించండి
  14. కుధరముల్ రెండు డీకొను విధము ,రజని,
    భీమ కీచక పోరు పెంపెసగె గాని
    అరచుటకు వీలు లేక వారిరువు రకట
    తోచె రసితము లేనట్టి దురము వోలె

    రిప్లయితొలగించండి
  15. అరకొర నిధులతో నభివృద్ధి పనులెట్లు
    .....లంచాల బరిలోన రక్ష యెట్లు
    చెరచు వారిని బట్టి శిక్షింప కది యెట్లు
    .....మంచి వారల కిట మనుగ డెట్లు
    ధరణాల సమ్మెల తగ్గించు టది యెట్లు
    .....తెరచాటు పనులకు తెరపి యెట్లు
    మురళించు నేతల మురడించు టిక యెట్లు
    .....రాజకీయాలలో రాణ యెట్లు

    నల్లడబ్బు లేదను మాట నమ్ము టెట్లు
    చీకటిబజారు మనుషుల చెండు టెట్లు
    ఇట్టి దుస్థితి నరికట్టి యిలను పెంచి
    ఘనత భారతార్థమ్మును గాచు టెట్లు.

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. మిస్సన్న గారూ,
      భారతార్థం అంటే భారత(దేశ) ప్రయోజనమనే అర్థాంతరంతో మీ సీసపద్య పూరణ ప్రశస్తంగా ఉంది. అభినందనలు.

      తొలగించండి
  16. మురళి ధరుండు కృష్ణునకు ముద్దులచెల్లి సుభద్ర నీకు తా నరయగ నీడు జోడు విజయా చనుమంచును నగ్రజుండుయౌ
    ధరణి వరుండు పంపగను తద్దయు వేడుక పార్థడేగ బూ
    చెర సమధూక మాలికల చెన్నలరారుచు రాగవల్లరుల్
    వీటూరి భాస్కరమ్మ

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. భాస్కరమ్మ గారూ,
      మీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
      '...నగ్రజుండు నౌ' అనండి.

      తొలగించండి
  17. రాజసూయానంతరము శ్రీకృష్ణునికి అగ్రపూజ జేయు సందర్భములోనిది

    అరయగ ధరణిని గలుగరు
    మురహరి సరియగు ప్రభువులు ముదమున చెలిమిన్
    నరవర కడుగర పదముల,
    చెరగున దుడువర ,సుమముల చెలువున గొలువన్!

    పోచిరాజువారి ప్రేరణతో సర్వలఘు కంద ప్రయోగము! తప్పులు మన్నింతురు గాక!

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. సీతాదేవి గారూ,
      మీ ప్రయోగాసక్తి మిక్కిలి ప్రశంసనీయము. ప్రథమ ప్రయత్నంలోనే సర్వలఘుకందాన్ని వ్రాసి ఆనందాన్ని కలిగించారు. అభినందనలు.

      తొలగించండి
    2. గురువుగారికి ప్రణామాలు! ధన్యవాదములు! మీ శంకరాభరణ వేదిక అసాధ్యాలను సుసాధ్యాలు చేయిస్తున్నది'!! అంతా గురుదేవుల ఆశీఃఫలమే!🙏🙏🙏🙏

      తొలగించండి
  18. తానరణ్యమునఁ బడిన తాపములను
    తెలిపి మురరిపువునకును తెల్లముగను
    యుద్ధ రంగమునకు చన సిద్ధమయ్యె
    భీమసేనుడు చెచ్చెర వీకతోడ

    రిప్లయితొలగించండి
  19. అరయ నధరమున మురళి నాట్యమాడ
    చెరగు లూడగ వనితకు సేమ మొసగి
    ( లేదా )
    ( చీరలిడి గాచి జెచ్చెర చెల్లెలికట )
    నరదమును తోలె క్రీడికై యనిని నాడు
    యెవ్వడన విజ్ఞులయ్యది యెరుగ బోరె !

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. కృష్ణారావు గారూ,
      మీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
      మొదటి పాదంలో యతి తప్పింది. "మురళీ యాటలాడ" అందామా?

      తొలగించండి
  20. పోచిరాజు వారి ప్రేరణ తోడ సర్వ లఘు తేట గీత ప్రయోగం తప్పులు ఆర్యులు సూచించి మార్గము సుగమము చేయ వలయును కందమందు రెండు చోట్ల గురువులు తప్పని సరి. అందుకే గీత నేన్నుకొన్నాను. తగురీతిగా సలహా లీయగలరు

    అరదము బువిన దిగబడి అణగి నడక
    చెడెను,దరమున హయముకు చెరపు కలిగె,
    మరణ మురజపు వినుకులు మరల మరల
    చెవుల వినబడె , గతమున చెడునడకల
    ఫలితమిది గద, గిరిధర బయిసి నిడుము
    యనుచు రవిసుతుడు పడెను దనువు వదలి.

    బయిసి = దయ

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. సూర్యకుమార్ గారూ,
      మీ సర్వలఘు తేటగీతి చక్కగా ఉంది. అభినందనలు.
      "బయిసి నిడు మ।టంచు రవిసుతుడు..." అనండి.

      తొలగించండి
    2. బయిసి నిడు (మటంచు) మరల గురువు వస్తోంది గురువు గారు

      తొలగించండి
  21. అరదము భువిలో కృంగె బ
    వరమున్నాపుము రథమును బైకెత్తెద శ్రీ
    ధర! యని కర్ణుండడిగిన
    నరసియు గురిపించె రథికు డతి శస్త్రములన్

    రిప్లయితొలగించండి
  22. అరవిందాయతనేత్రా !
    మురళీధర ! కృష్ణ ! విశ్వమోహన ! నను గా...
    వర ! యనుచును దలచుచు బిలి...
    చెర సభలో ద్రుపదతనయ చింతాకులయై !!


    శ్రీకృష్ణుని జూచిన రారాజు....

    అరయన్ కన్నులు మూసియుండెనిది నిద్రా? లేక మాయావి తా
    గురకన్ బెంచె రవమ్ము , నన్ గనగ సంకోచమ్మొ ? పార్థుండు రాన్
    జరిగెన్ ప్రక్కకు లేచినట్లు ! తొలుతన్ శస్త్రాస్త్రముల్ గోరగా
    వరమిచ్చెన్ మురళీధరప్రథితుడున్ వాత్సల్యమేపారగన్ !!

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. "అర - చెర - ధర - ముర"

      .....(భారతము)...

      మురళీకృష్ణుడ నీదు పద్యములు మామూలున్ గనున్నుండవో
      చెరచెన్ నాదు మనస్సు నీ దినము నాచేతన్ రచించెన్నహో
      ధరణీ వల్లభుడేను నా మదికి నాధారమ్మవున్ గాడొహో
      నరవన్ భారతమాత నేడు నను గానంగా మహాక్రుద్ధయై

      😊😊😊

      ...ప్రభాకర శాస్త్రి

      తొలగించండి
    2. మురళీకృష్ణ గారూ,
      మీ రెండు పూరణలు ప్రశస్తంగా ఉన్నవి. అభినందనలు.

      తొలగించండి
  23. అర విరిసిన కమలాక్షియు
    మురియుచు నగధర రథంబు ముచ్చట జేరన్
    చెరగుల పరుగిడె భయమున
    ధరణీశులు రుక్మి హితులు తమలము నందున్

    రిప్లయితొలగించండి
  24. క్రొవ్విడి వెంకట రాజారావు:

    అరదము నెక్కి మురరిపువు
    పరచిన మార్గము నటించి పార్ధుడు పోరున్
    జరుపుచు ధరణీశుల నట
    శరములతో నొంచె రగులు చండము తోడన్

    రిప్లయితొలగించండి

  25. పిన్నక నాగేశ్వరరావు.

    చెరపట్టి వలువలూడ్చగ

    ధరణీశు డరమర లేక దర్పంబున; చె

    చ్చెర నను కాపాడమనుచు

    మొర వెట్టెను ద్రుపద తనయ మురళీ
    ధరునిన్.

    రిప్లయితొలగించండి
  26. అరచె రమణి దుశ్శాసను
    గరకు కరముల దన కురుల గైకొని లాగ
    న్నరములు త్రెగు బాధ సయిచి
    తెరగుకు నధరము రమాపతిని స్మరియించెన్

    రిప్లయితొలగించండి
  27. అరయఁగ బంధుల గురులన్
    మురహర! యుద్ధమున జంపఁ బూనఁగ లేన
    న్నరునకు బోధించె రణమె
    శరణ్యము ధనుర్ధర! రథి !సాగుమటంచున్! !

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. సహదేవుడు గారూ,
      మీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
      "...జంపఁ బూన ననఁగ నా। నరునకు..." అనండి.

      తొలగించండి
    2. గురుదేవులకు ధన్యవాదములు. సవరించిన పూరణ :

      అరయఁగ బంధుల గురులన్
      మురహర! యుద్ధమున జంపఁ బూనఁననఁగ నా
      నరునకు బోధించె రణమె
      శరణ్యము ధనుర్ధర! రథి !సాగుమటంచున్! !

      తొలగించండి



  28. ధరణీపతి బావమరిది

    మురకుండై సుదతిని గని మోహముతోడన్

    చెరచెర నర్తన శాలకు

    నరయుచు నేతెంచె తాను నాయువు మూడన్.



    అరయుచు కనలుచు కవ్వడి

    చెరచెర సైంధవునిబట్టి శిక్షించంగా

    ధరలో..నావే శముతో

    మురహరుడు నడుప రథమును మునుమును సాగెన్.


    పాండు సుతుల నరయ పంపగ రారాజు

    ధరను మల్లు డొకడు తాను రాగ

    చీల్చె వాని యురము చెచ్చెర భీముడు

    మురకటించి వాని మూలద్రోసె.

     

    అరమరికలేల చెలియా

    ధరణీరాజ్యం బొసగెద దరికిటు తరుణీ

    చెరచెర రమ్మిటు నీకిక

    మురకమ్మదియేల బాల  మురిపించగదే.


    అరయగరమ్మా యోముర

    హర కాపాడుజగదీశ యనవరతంబున్

    చెరలో మ్రగ్గగ జాలము

    ధరణీధరకావుమయ్య దయతో మమ్మున్.

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. ఉమాదేవి గారూ,
      మీ ఐదు పూరణలు బాగున్నవి. అభినందనలు.
      రెండవ పూరణలో "శిక్షింపంగన్" అనండి.

      తొలగించండి
  29. అరమరికలేని రుక్మిణి
    మురళీధరపాణిగోరి మురిపెము కాగన్
    చెరవిడిపించగవచ్చెను
    వరదుడు మానస చోరుడు వరియింపంగన్

    రిప్లయితొలగించండి
    రిప్లయిలు
    1. రామమోహన్ గారూ,
      మీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
      నాల్గవ పాదంలో మూడవ గణంగా భగణం వేశారు. అక్కడ నలము కాని జగణం కాని ఉండాలి కదా! "వరదుడు హృదయాపహారి..." అందామా?

      తొలగించండి
    2. ధన్యవాదాలండి. కృతజ్ఞతలు..

      మరొక పద్యం చూడండి...

      మధురన్చెరవిడి మహిమను
      మధురంబుగ యదుకులంబు మాధవుడెదగన్
      వధియించెను కంసునరగి
      మధుమురళీధర మురారి మగధీరుండై

      తొలగించండి