నా దృష్టి అంతా అక్షర చమత్కృతి, ఛందస్సు మీదనే. సీతాదేవి గారి వ్యాఖ్యను చూసి పద్యాన్ని రెండు మూడు సార్లు చదివాను. నారికేళ పాకమే! కామేశ్వర రావు గారూ, దయచేసి వివరణ ఇవ్వండి.
డా. సీతా దేవి గారు కాల కడలి: కాలము (సమయము) కేవల సంస్కృత పదము, కడలి దేశ్యము. సమాసము చేయరాదు. కడలి కి బదులు వేరొక తత్సమ పదమును వాడండి. లేదా “కాలపుఁ గడలిఁ గడుపున” అనవచ్చును.
జలము- అ కారాంత నపుంసక లింగము; , నిధి- ఇ కారాంత పుం. రెండు సంస్కృత పదములు. పాల కడలి, పాల జలనిధి, కాల జలనిధి, క్షీర సముద్రము: సాధువులు. క్షీర కడలి, కాల కడలి, క్షీర సంద్రము: అసాధువులు.
ఏలువాడయి విష్ణువు లీల లలర
రిప్లయితొలగించండికాలమందున శయనించి పాలకడలి
దరిని యాషాఢ మాసాన దయను జూప
శిరసు వంచుక గొల్ల్తు రోచిష్ణు జిష్ణు!
శిష్ట్లా శర్మ గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
ఈ కామెంట్‌ను రచయిత తీసివేశారు.
రిప్లయితొలగించండిఏకమేవాద్వితీయమ్మనేక విధము
తొలగించండికామ మోహాది బంధమ్ము కాన రాని
దహర మందుండు హరిహర దర్శ నమిడి
శివము నొనరించు నేకాదశిదియె నేడు
...కిట్టింపు...
ప్రభాకర శాస్త్రి గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
'ఏకాదశి+ఇదియె' అన్నపుడు యడాగమం వస్తుంది. అక్కడ "ఏకాదశి యిదె నేడు" అనండి.
🙏🙏🙏
తొలగించండిఏడు గడయని ప్రీతిగ యెదను నమ్మి
రిప్లయితొలగించండికాల మంతయు స్వప్నమై కరగి పోయె
దశమి పూజలు విజయమై దిశను మార్చ
శివుని గొలిచిన నీవైన జిష్ణు వనుచు
అక్కయ్యా,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
"ప్రీతిగ నెదను' అనండి.
ఏడు గడయని ప్రీతిగ నెదను నమ్మి
తొలగించండికాల మంతయు స్వప్నమై కరగి పోయె
దశమి పూకలు విజయమై దిశను మార్చి
శివుని గొలిచిన నీవైన జిష్ణు వనుచు
డా.పిట్టా
రిప్లయితొలగించండిఏడు, హేవళంబికి తొలి నేక పర్వ
కాలమే, యమ్మకొనగ దిగాలు పొడమె
"దశయె నాది,నోట్లకు రద్దు దనరె న"నుచు
శివము నెత్తెను జీయెస్టి(GST)భవుడు 'మోది'!
(ఏడు..ఏడ్వుము,సం॥రము.మోది..మోదము నందినవాడు,మోదీ)
డా.పిట్టా
రిప్లయితొలగించండినాళం కృష్ణారావు,"మీగడ తరగలు"పద్య కథా సంపుటిలోని మాటలు.ఒక పిసినారి ఉవాచ తీరులో ఈ పద్యము
"ఏమి చెప్పుదు నరువది యేళ్ళు గడచె
కాల మేఘాలు గ్రమ్మెనా గడవ జూతు
దడలు,పన్నులు,రద్దులె ధర్మ చయము?
శివ, శివా!! రమ్ము నిద్రించె సిరుల విభుడు
డా. పిట్టా వారూ,
తొలగించండిమీ రెండు పూరణలు బాగున్నవి. అభినందనలు.
"తొలి యేక.." అనండి.
డా.పిట్టానుండి ,ఆర్యాధన్యవాదాలు
తొలగించండిఏరువాకను సాగించి నారు పోయు
రిప్లయితొలగించండికాల మిదియంచు వరుణుండు కరుణజూపు
దక్షిణాయన మరుదెంచు తరుణమిదియె
శివసఖుడు విష్ణువుశయనించెడు దినమ్ము.
విరించి గారూ,
తొలగించండిసార్థకమైన చక్కని పూరణ చెప్పారు. అభినందనలు.
ఏది పావనమైన రోజీధరిత్రి?
రిప్లయితొలగించండికాళికాదేవి సహజుడు కడలిపైన
దశమి తదుపరి శయనించు తనివితోడ
శివము కల్గునాడు హరికి సేవఁజేయ
సత్యనారాయణ రెడ్డి గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
ఏటి తొలిపండు గేతెంచె యేతమిడగ
రిప్లయితొలగించండికాలమిదియె క్షేత్రములను కలయదున్న
దయను వరుణుడు దగినంత ధారగురియ
శివము నివ్వగ విష్ణుండు శీఘ్రముగను!
సీతాదేవి గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
ఏడు మొదటన పండుగ వేడుకగను
రిప్లయితొలగించండికాలపురుషుని స్మరియింప కదలివచ్చె
దయనుగోరుచు బూజించ రయము రండు
శివము గలిగించు విష్ణునే చింతజేయ.
హనుమచ్ఛాస్త్రి గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
ఈ కామెంట్‌ను రచయిత తీసివేశారు.
రిప్లయితొలగించండిసహదేవుడు గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ ప్రశస్తంగా ఉంది. అభినందనలు.
ఏల నిదురించఁ బూనెదో యెరుక మాకు
తొలగించండికాల గతిఁదెల్పి యారోగ్యకరమటంచుఁ
దలఁపు లందున నుపవాస ధర్మతతుల
శిరముఁ దాల్చఁగ కేశవా! ధరణి జనులు
ఏవిధమ్ముగ నీలీల హేలలందు
రిప్లయితొలగించండికార్యకారణ నియతిస క్రమము నొందు
దయనుజూపుచు బ్రోవగ ధర్మమార్గ
శివము,కేశవభేదని శ్శేష మందు
శ్రీరామ్ గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
ఏరు వాకను సాగించి నారు పోయు
రిప్లయితొలగించండికాల మీ దినమ్మె ,రైతులు కాడి పట్టి
దరులు దున్నుచు భూమిని చాలు మధ్య
శి వుని దలచుచు విత్తులు శీఘ్ర మేయు
సుబ్బారావు గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
రెండవ పాదంలో గణదోషం. "కాల మీరోజె రైతులు కాడి పట్టి" అనండి.
ఏ విధమ్మున నుతియింప నెవరికైన
రిప్లయితొలగించండికామితమ్ముల నెరవేర్చు ఘనుడు నిదుర
దశను విడనాడి మేల్కాంచు తరుణమిదియె
శివుడు, విష్ణువు తానెయై చెలువు మీరి
వీటూరి భాస్కరమ్మ
భాస్కరమ్మ గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
ఏల కానఁ దర్కము శిరో ౽ హితము నేల
రిప్లయితొలగించండికానఁ దర్శించు శయనంపు ఘస్ర మనుచు
దళ శిఖి హరికి ముర దైత్య దళనమునకు
శివ మిడంగ నేకాదశి యవని వెలసె
(ఏ)ల (కా)నఁ (ద)ర్కము (శి) రో ౽ హితము నేల
(కా)నఁ (ద)ర్ (శిం) చు శయనంపు ఘస్ర మనుచు
(ద)ళ (శి)ఖి హరికి ముర దైత్య దళనమునకు
(శి)వ మిడంగన్ (ఏకాదశి) యవని వెలసె
జై జయమ్ము పోచిరాజు కామేశ్వర
తొలగించండిరావు! పూరణములను రమ్యముగను
చేసి మాకు ముదముఁ జేకూర్చు సత్కవి
వయ్య! నాదు నుతుల నందుకొనుము.
అనితర సాధ్యమైన అక్షరవిన్యాసంతో అద్భుతమైన పూరణ చెప్పినారు. అభినందనలు, మీ ప్రతిభకు వందనములు.
పూజ్యులు శంకరయ్య గారికి వందనములు. మీ యసామాన్యాభినందనలకు మిక్కిలి ధన్యుఁడ నయ్యాను. ధన్యవాదములు.
తొలగించండిమాన్యులు, కవిరాజులు కామేశ్వరరావు గారికి నమస్సులు! దయచేసి మీ పూరణకు అర్ధ వివరణ చేయగలరు!
తొలగించండిమొదటి యొకటిన్నర పాదము అర్ధం కాలేదు!
వివరించిన కృతార్ధులము!!
నా దృష్టి అంతా అక్షర చమత్కృతి, ఛందస్సు మీదనే. సీతాదేవి గారి వ్యాఖ్యను చూసి పద్యాన్ని రెండు మూడు సార్లు చదివాను. నారికేళ పాకమే!
తొలగించండికామేశ్వర రావు గారూ, దయచేసి వివరణ ఇవ్వండి.
తర్కము (నిజమా కాదాయని) సూడనేల? శిరః+అహితము: శిరమున కహిత మేల? (తలనొప్పి), కావున హరికి [పత్రమున శిరమున్న (వట పత్రశాయి)] మురాసురుని ఖండించుటకు శయనపు దినము గా చూడు. ఆ రోజే (తొలి) యేకాదశి గా శుభముల నీయ వెలసినది ధరలో.
తొలగించండిమొదటి కాన అంటే చూడగా; రెండవ కాన అంటే కావున.
శిఖము = అగ్రము/ చివర, ఇక్కడ తల, శిఖి = అగ్రము కలవాడు.
యోగ్యాయోగ్యములు పరిశీలించ గురువు గారికి విన్నపము.
వివరణకు ధన్యవాదాలు!!🙏🙏🙏🙏🙏
తొలగించండిడా. సీతా దేవి గారు నమస్సులు. ధన్యవాదములు.
తొలగించండిశ్రీమతి జి సందిత బెంగుళూరు
రిప్లయితొలగించండి*ఏ*లొకో యోగ నిద్ర మమ్మేలకుండ?
*కా*నగన్ త్రిజగమ్ములు కనలుచుండ
*ద*నుజతత్త్వంబు తీండ్రించి తరుముచుండ
*శి*ష్టులల్లాడుచుండనో శ్రీనివాస?
సందిత గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ ప్రశస్తంగా ఉంది. అభినందనలు.
ఏడు లోకాల నేలెడు ఱేడు నేడు
రిప్లయితొలగించండికాస్త నలసిపండును పాలకడలిపైన
దశమి మరుసటి దినమున తన్మయముగ
శివము లొసగగ జగతికి శ్రీవరుండు!!!
శైలజ గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు. "కాస్త యలసి" అనండి. నిజానికి 'కాస్త' సాధువు కాదు.
ఏలి యార్తుల నెల్లర జాలి పొంగి
రిప్లయితొలగించండికాలు పాలికి బంపించి కంటకులను
దశవిధాకృతుల్ ధరియించి దనుజవైరి
శిష్టు లలరగ శయనించె శేషునిపయి.
మిస్సన్న గారూ,
తొలగించండిశిష్ట మనోల్లాసకరమైన పూరణ చెప్పారు. అభినందనలు.
ఏల ఏకాదశలు మనకెక్కువనగ?
రిప్లయితొలగించండికాలరాత్రులు కరిగించ కలువరేడు
దశ విధాలుగ భక్తి మీదరికి జేర్చు|
శిరి మగనికిష్టమౌ “వేడుశిరమువంచు
భక్తి భావంబు బంచెడి పర్వదినము”|
ఈశ్వరప్ప గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
ఏరువాక సాగించగ కోరుకొనుచు
రిప్లయితొలగించండికాడి పట్టుకు నడిచె, నాషాఢ శుద్ధ
దశమి మరునాడె నీ రైతు తన్మయమున
శిరము వంచి భువిని తాక చెన్ను గొలుపె!
శ్రీధర రావు గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
ఏల శయనింతువో స్వామి యీదినమ్ము
రిప్లయితొలగించండికారణమెరుగ కున్నను కలినిజనులు
దమ్మమునుగోరుచు నుపవాసమ్ము జేసి
శివములిడు నిను గొల్తురు శ్రీకరముగ!!!
శైలజ గారూ,
తొలగించండిమీ రెండవ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
ఏలికగువాడు శయనించు నేవళముగ
రిప్లయితొలగించండికాలకడలిని కడుపున గప్పిపుచ్చి
దక్షిణపథమ్ము బట్టగ దరణిదాను
శివుని యర్చించు జీవులు చింతదొలగ!
సీతాదేవి గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
డా. సీతా దేవి గారు
తొలగించండికాల కడలి: కాలము (సమయము) కేవల సంస్కృత పదము, కడలి దేశ్యము. సమాసము చేయరాదు. కడలి కి బదులు వేరొక తత్సమ పదమును వాడండి. లేదా “కాలపుఁ గడలిఁ గడుపున” అనవచ్చును.
పూజ్యులు కామేశ్వరరావు గారికి నమస్సులు! మీ సవరణలు శిరోధార్యము! ధన్యవాదములు! పాలకడలి లాగ కాలకడలి యని వ్రాసేశాను! కాలజలధిని యనవచ్చునా?
తొలగించండియేదో కీర్తనలో పాలజలనిధిలోన పవళించు యని చదివాను. జలధి సంస్కృత పదమేనా? జలనిధి తెలుగు పదమా?
పరిష్కరించగలరు!
సీతా దేవి గారు:
తొలగించండిమీరు ఈక్రింది లింకు లో నున్న:
ఆంధ్ర భారతి నిఘంటు శోధన వాడండి:
http://www.andhrabharati.com/dictionary/
దానిలో అడిగిన పదములకు అర్ధములే గాక అవి సంస్కృత సమములో దేశ్యములో వ్యావహారికములో మాండలికములో తెలియ గలరు:
కాలము : బ్రౌణ్య తెలుగు-ఇంగ్లీష్ నిఘంటువు 1903
[Skt.] n.
1. Time, occasion, period.
జలధి : శబ్దరత్నాకరము (బహుజనపల్లి సీతారామాచార్యులు) 1912
సం. వి. ఇ. పుం.
సముద్రము;
కడలి : శబ్దరత్నాకరము (బహుజనపల్లి సీతారామాచార్యులు) 1912
దే. వి.
మున్నీరు, సముద్రము.
****************************
ఆంధ్ర భారతి పరిచయం నాకు శ్రీ కామేశ్వర రావు గారి వలననే లభించినది.
ధన్యవాదములు!🙏🙏🙏🙏🙏
తొలగించండిజలము- అ కారాంత నపుంసక లింగము; , నిధి- ఇ కారాంత పుం.
తొలగించండిరెండు సంస్కృత పదములు.
పాల కడలి, పాల జలనిధి, కాల జలనిధి, క్షీర సముద్రము: సాధువులు.
క్షీర కడలి, కాల కడలి, క్షీర సంద్రము: అసాధువులు.
సమయం వెచ్చించి నా సందేహాలను నివృత్తి చేసినందులకు గురువులకు ప్రణామములు! ధన్యవాదములు!
తొలగించండిఏకపొత్తుశయనమున కేగు దినము
రిప్లయితొలగించండికాడి గట్టగా రైతుకు కాలమిదియె
దక్షిణాయనమాసంపు ధర్మ దినము
శిష్ట నియమమ్ము పాటించు శ్రేష్ఠదినము
తిమ్మాజీ రావు గారూ,
తొలగించండిచక్కని పూరణ. అభినందనలు.
రిప్లయితొలగించండిఏలికయ్యెనుహరి గన నీజగమున
కాళములకైన మనుజులకైన
దరిశనమొసగుచును బ్రోచు దైవమనగ
శిరసువంచి మ్రొక్కుదురెల్ల జీవులితని.
ఏక చిత్తముతోడననేకమార్లు
కాకవెలుగు నేత్రంబుగాగలిగినట్టి
దనుజ మర్ధనుడైనట్టి దానవారి
శివము కల్గించును సతము శ్రీశుడితడె.
ఏడుగడయు నీవనుచును నిత్యము నను
కావుమనుచు ప్రార్థన సల్ప గడియలోన
దరిశనమొసగిన మురారి దయను జూపు
శివసతి యగునుమ యితని సేవ చేసె.
ఏలువాడవు నీవయ్య యీజగమును
కావుమనుచును వేడెద జ్ఞానరూప
దరిశనమొసంగి ముదము/మోక్షముతప్ప కొసగి
శివము కూర్చుము మాకిల శ్రీనివాస.
ఏవిధినిను గొలుతునయ్య నిలను నిన్ను
కరుణజూపు మనుచు మోడ్తు కరములనిట
దయగలవాడవనుచును దెలిసినంత
శిరసు వంచి వేడంగ వచ్చితిని స్వామి.
ఉమాదేవి గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణలన్నీ బాగున్నవి. అభినందనలు.
ఏరు దాటగ జూడగా పారు నీరు
రిప్లయితొలగించండికాలు మోపగ లేనట్టి గతిని సాగ
దనకు దారేది యని గుండె దడదడ యన
శివ శివా గావు మీవని జీరె నొకడు
నిన్నటి సమస్యకు నాపూరణ
పొద్దు గ్రుంకి నంత పోట్ల కాయను త్రుంచ
పడతి చేరి నంత పందిరి కడ
తిట్లు ,కొట్లు ,మొట్లె తిరముగ గల్ల చీ
కట్లపాము చేరి కౌగిలించె
కృష్ణారావు గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. కాని ఎక్కడా 'తొలి ఏకాదశి' ప్రస్తావన లేదు.
మీ దత్తపది పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
ఏడు కొండల కేగుదు రీదినమున
రిప్లయితొలగించండికాలి నడకతో మొదటి యేకాదశియని
దర్శనమ్ముకై భక్తులు తరలి పోయి
శివుని హరిని స్మరింతురు చిత్తమలర
లక్ష్మినారాయణ గారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
రిప్లయితొలగించండిపిన్నక నాగేశ్వరరావు.
ఏమి భాగ్యమో శ్రీవేంకటేశ! మమ్ము
కావగా సప్త గిరులపై కాలిడితివి
దర్శనమునకు మేము నీ దరికి జేరి
శిరసు వంచి మ్రొక్కిడుదుమో శ్రీనివాస!
****************************
పిన్నక వారూ,
తొలగించండిమీ పూరణ బాగున్నది. అభినందనలు.
ఏల పూజలు వ్రతములవేలనయ్య
రిప్లయితొలగించండికాని దీక్షలు సలుపుట దేనికయ్య
దవ్వునకు ద్రోయు సిరులకై తపన మాని
శివుని పద సన్నిధిని కోర భవము వెలుగు