గురువర్యులు శ్రీ కంది శంకరయ్య గారి శంకరాభరణం సమస్యాపూరణ :: నేటి సమస్య సంఖ్య-2677 సమస్య :: *అమవస రోజు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనుపించె నింగిపై.* సందర్భం :: లౌకిక విషయములకు ప్రాధాన్యతనిచ్చే సాధువుల యొక్క వాక్కులు అర్థమును అనుసరించి ఉంటాయి. సనాతన ఋషుల యొక్క వాక్కులను అనుసరించి అర్థం ఉంటుంది.
లౌకికానాం హి సాధూనా మర్థం వాగనువర్తతే । ఋషీణాం పున రాద్యానాం వాచ మర్థోనుధావతి ।। అనే శ్లోకాన్ని మనం వినియున్నాము. కాళిదాస మహాకవి ఒక అమావాస్య రోజున *ఈ రోజు తిథి యేమి* అని అడిగిన వానికి పరధ్యానంలో ఉండి *పౌర్ణమి* అని చెప్పినాడు. ఆ మాటను నిజం చేసేందుకు కాళీమాత తన ముక్కెరను ఆకాశంలోకి విసిరివేసింది. అది నిండు చందమామ వలె ప్రకాశించింది. అమావాస్య రోజున పూర్ణచంద్రుడు కనిపించినట్లయ్యింది అని విశదీకరించే సందర్భం.
సుమతుల సాధువాక్యములు శోభిలు నర్థము వెంట నంటి, వి భ్రమ మిడి దివ్యులౌ ఋషుల వాక్కుల నర్థము వెంబడించెడిన్, ప్రవిమల కాళిదాస కవి వాక్కుల సత్యము జేయ, కాళియే విమలమనస్కయై విసరి వేసెను ముక్కెర నింగిలోన, నీ *యమవస రోజు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనిపించు నింగిపై.* *కోట రాజశేఖర్ పడుగుపాడు నెల్లూరు.* (13-5-2018)
శంకరయ్య మాష్టారికి నమస్కారాలతో మనతెలుగు చంద్రశేఖర్ - కీ.శే. పండిత నేమాని వారు "రోజు" అనే పదం వాడవద్దు అనేవారు. అది అన్యభాషా పదం కాబట్టి "దినము" అనే పదం వాడమనేవారు.
భూమిని పోలు భూమి సృష్టి బయోస్ఫియర్ రెండను దృష్టి దైవకణమును వెతుకగ గోష్ఠి అచ్చెరువొందెగ పరమేష్టి సూర్యకాంతిని మళ్ళించగ గోళము గ్రహశకలపు శృంగిపై అమవస రోజున పూర్ణశశి యబ్బురమై కనిపించె నింగిపై
గమనము జేయుచు నభమున
రిప్లయితొలగించండిసమరము జేయుచు చకచక షా, మోదిలతో
నమరావతి నగరమ్మున
నమవస దినమందు చంద్రుఁ డగుపడె నింగిన్ :)
తొలగించండిఅదురహో
🙏🙏🙏
తొలగించండి🙏🙏🙏
తొలగించండి👏👏👏 నింగిలో ఎలా?
తొలగించండివిమానము లో
తొలగించండి🙏
తొలగించండిమైలవరపు వారి పూరణ
రిప్లయితొలగించండిమమతకు మారురూపమగు మన్మడు బుట్టిన సంతసమ్మునన్
ప్రముదితమానసమ్ము తిథి వాసరముల్ గమనింపకుండె ! నా
భ్రమలను వీడి లెక్కిడితి , పక్షము దాటెను జూడ నేటికా
యమవస రోజు , పూర్ణశశి యబ్బురమై కనుపించె నింగిపై !
మైలవరపు మురళీకృష్ణ వెంకటగిరి
రిప్లయితొలగించండిగమనింపగాన్ప డడుగా
యమవస దినమందు; చంద్రుఁ డగుపడె నింగిన్
తమకపడుచు నా మర్నా
డు మహిని వెల్గన సుమా కడుంగడు క్షయుడై !
జిలేబి
రిప్లయితొలగించండిబ్రమియించిన తారాశశి
మమతను పంచగ నుకోరి మరిమరి తరలెన్
కమలము వికసించె ననుచు
అమవస దినమందు చంద్రుఁ డగుపడె నింగిన్
(భావుకుడైన సైనికాధికారి అంతరంగం)
రిప్లయితొలగించండిసుమధురభాషిణీ!సలుపుచుంటిమి యుద్ధము రేబవళ్లును;
న్నమలినచంద్రబింబమటు లంచితమైనది నీముఖంబె;య
భ్రముగద నాదుమానసము;రాగిణి!యీరజనీతమస్సున
న్నమవసరొజు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనుపించె నింగిపై.
తమకముతో గంధర్వుడు
రిప్లయితొలగించండిప్రమదను తా గూడనెంచి ప్రవరుని వోలెన్
సుమబాలఁ జేర, దలచెను
అమవస దినమందు చంద్రు డగుపడె నింగిన్.
తిమిరంబాయెను, నా సుత
రిప్లయితొలగించండితమి దీర్చగ చూపినాడ తారాశాలన్
భ్రమపడ నందున నేడీ
యమవస దినమందు చంద్రుఁడగుపడె నింగిన్
కుముదేశు బోలు శ్రీమతి
రిప్లయితొలగించండిసమరమునకు సిద్ధపడగ శయన గృహమునన్
తమి నశియించ పతి పలికి
నమవస దినమందు చంద్రుఁ డగుపడె నింగిన్
గమనించిరి జనులందఱు
రిప్లయితొలగించండివిమానమున ముఖ్యమంత్రి విచ్చేయంగన్
తమ పురమున దిగునప్పుడు
యమవస దినమందు చంద్రుఁడగుపడె నింగిన్
రమ తోడుత శ్రీరాముడు
రిప్లయితొలగించండివిమానమున నొక్కనాడు విహరింపంగన్
తమ భాగ్యముగ జనులు గన
నమవస దినమందు చంద్రుఁడగుపడె నింగిన్
సమరమునందు నచ్యుతుడు చక్రము నడ్డగ నెండ రేనికిన్
రిప్లయితొలగించండితిమిరముగప్పె, శీఘ్రముగ తేరుమరల్చివచించె శల్యు డీ
యమవస రోజు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనుపించె నింగిపై
సమయము దాటె నంచు చనె సైంధవు డర్జును చేత చావగన్
గురువర్యులు శ్రీ కంది శంకరయ్య గారి శంకరాభరణం
రిప్లయితొలగించండిసమస్యాపూరణ :: నేటి సమస్య సంఖ్య-2677
సమస్య :: *అమవస రోజు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనుపించె నింగిపై.*
సందర్భం :: లౌకిక విషయములకు ప్రాధాన్యతనిచ్చే సాధువుల యొక్క వాక్కులు అర్థమును అనుసరించి ఉంటాయి. సనాతన ఋషుల యొక్క వాక్కులను అనుసరించి అర్థం ఉంటుంది.
లౌకికానాం హి సాధూనా మర్థం వాగనువర్తతే ।
ఋషీణాం పున రాద్యానాం వాచ మర్థోనుధావతి ।।
అనే శ్లోకాన్ని మనం వినియున్నాము.
కాళిదాస మహాకవి ఒక అమావాస్య రోజున *ఈ రోజు తిథి యేమి* అని అడిగిన వానికి పరధ్యానంలో ఉండి *పౌర్ణమి* అని చెప్పినాడు. ఆ మాటను నిజం చేసేందుకు కాళీమాత తన ముక్కెరను ఆకాశంలోకి విసిరివేసింది. అది నిండు చందమామ వలె ప్రకాశించింది. అమావాస్య రోజున పూర్ణచంద్రుడు కనిపించినట్లయ్యింది అని విశదీకరించే సందర్భం.
సుమతుల సాధువాక్యములు శోభిలు నర్థము వెంట నంటి, వి
భ్రమ మిడి దివ్యులౌ ఋషుల వాక్కుల నర్థము వెంబడించెడిన్,
ప్రవిమల కాళిదాస కవి వాక్కుల సత్యము జేయ, కాళియే
విమలమనస్కయై విసరి వేసెను ముక్కెర నింగిలోన, నీ
*యమవస రోజు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనిపించు నింగిపై.*
*కోట రాజశేఖర్ పడుగుపాడు నెల్లూరు.* (13-5-2018)
సవరణను దయతో గమనించ ప్రార్థన.
తొలగించండిమూడవ పాదం మొదట *ప్రవిమల* అనే పదానికి బదులు *ప్రముదిత* అని మార్చి చదువవలసినదిగా మనవి.
అద్భుతమైన పూరణ అవధానిగారూ! నమోనమః! 🙏🙏🙏🙏🙏
రిప్లయితొలగించండిశ్రీమతి సీతాదేవి గారూ! ప్రణామాలమ్మా!
తొలగించండిఅమెరిక వాసుడొకడు గగ
రిప్లయితొలగించండినమునకు రాకెట్టు లోన నవదీధితిపై
గమనమిడి దిగువ చూడగ
నమవస దినమందు చంద్రుడగు పడెనింగిన్
కుజ గ్రహమునకు అమెరికా వాసుడు వెడలి అచ్చట దిగి క్రిందకు చూడగ చంద్రుడు కనిపించెను భూమితిరుగుతున్నప్పుడు మనకు అమావాస్య దినమున చందురుడు కనబడడు. కాని అంతరిక్షములో కనబడునేమి అని భావన
భ్రమలను వీడు యత్నమది భాసుర యజ్ఞము
రిప్లయితొలగించండివిశ్వయానమే
క్రమమున జేసిరెన్నొ మరి కన్నుల గట్టగ విశ్వరూపమే
యమరిన యట్టి యానమున నద్భుత రీతిని కన్నువిందుగా
"నమవస రోజు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనుపించె నింగిపై"
తిమిరము పోగొట్టెడి యా
రిప్లయితొలగించండిసమవర్తి పితరుని కడ్డు శశియే రాగా
నమరిన జీకట్ల నడుమ
నమవస దినమందు చంద్రుడగుపడె నింగిన్!
ఈ కామెంట్‌ను రచయిత తీసివేశారు.
తొలగించండిఆహా! అద్భుతం. సూర్యగ్రహణ ఛాయలో మనం చూసేది చంద్రుడినేగా...
తొలగించండి👌🏻👏🏻💐🙏🏻
ధన్యవాదములు విట్టుబాబు గారూ! 🙏🙏🙏
తొలగించండి
రిప్లయితొలగించండిలచ్చిందేవి కి తోబుట్టువటగా చంద్రుడు ! సోదరి ఆశపడితే వత్తాసు పల్కిన కల్వల సామి ;)
సమయము సంజె దాటినది ! సానువు వేదిక! చిమ్మచీకటి
న్నమరెను నీలి చాయ పస నాథుడు రాముడు కన్నులన్గనం
గ మురిసె సీత! సోదరుడు కల్వల సామి సహాయమిచ్చెనో
యమవస రోజు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనుపించె నింగిపై
జిలేబి
శంకరయ్య మాష్టారికి నమస్కారాలతో మనతెలుగు చంద్రశేఖర్ - కీ.శే. పండిత నేమాని వారు "రోజు" అనే పదం వాడవద్దు అనేవారు. అది అన్యభాషా పదం కాబట్టి "దినము" అనే పదం వాడమనేవారు.
రిప్లయితొలగించండితమకపు తరుణ వయస్కుల
రిప్లయితొలగించండిమమతలు నిండిన నగవుల మర్మము జూడన్
మమకారపు మదిలో నే
అమవస దినమందు చంద్రుఁ డగుపడె నింగిన్
క్రమమున దీపావళినిన్
రిప్లయితొలగించండిసమమున రాకెటులు గాల్చ స్వాతిశయమునన్
భ్రమపడి యనవచ్చు నిటుల
"అమవస దినమందు చంద్రుఁ డగుపడె నింగిన్"
భ్రమము నెరిగియు నెరపనిచొ
రిప్లయితొలగించండికొమరుని మోమున నమవస కొమ్మకు దోచన్
సమకూర్చగ వాంఛితమును
అమవస దినమందు చంద్రుడగుపడె నింగిన్.
తమమది యెక్కువ యుండును
రిప్లయితొలగించండిఅమవస దినమందు, చంద్రుఁ డగుపడె నింగి
న్నమలపు గాంతిని నింపుచు
విమలాకాశంబునందు వీక్షణ జేయన్
భూమిని పోలు భూమి సృష్టి బయోస్ఫియర్
రిప్లయితొలగించండిరెండను దృష్టి
దైవకణమును వెతుకగ గోష్ఠి అచ్చెరువొందెగ
పరమేష్టి
సూర్యకాంతిని మళ్ళించగ గోళము గ్రహశకలపు
శృంగిపై
అమవస రోజున పూర్ణశశి యబ్బురమై కనిపించె
నింగిపై
కందం
రిప్లయితొలగించండిశ్రమపడియు జయము సంధి
గ్ధమనన్ గర్ణాటకంపు కదనంబందు
న్నమరావతిఁ గమలమునకు
నమవస దినమందు 'చంద్రుఁ' డగుపడె నింగిన్
కమనీయ దృశ్యమ య్యది
రిప్లయితొలగించండిఅమెరిక పయనంబు నందు న ద్భు త రీతి న్
రమణులు విమాన మున గన
ఆమవ స దిన మందు చంద్రుడ గు పడె నింగి న్
తమమది యెక్కువైధరణి దాగనిపించును జంద్రుఢెప్పుడు
రిప్లయితొలగించండిన్నమవసరోజు,పూర్ణశశియబ్బురమైకనుపించె నింగిపై
నమలపు గాంతి తోడను వియచ్చరమంతయు నిండునట్లుగా
విమల మనస్కు లందరును వేగమె జూడుడు వింతయీయదిన్
..............🌻శంకరాభరణం🌻...............
రిప్లయితొలగించండి.. .. .. .. .. .. 🤷🏻♂సమస్య🤷♀.. .. .. .. .. .. ..
అమవస దినమందు చంద్రుఁ
డగుపడె నింగిన్
సందర్భము: ఒక ప్రేయసి తనపై మోహంతో అమావాస్య నాడుకూడ చేరవచ్చిన తన ప్రియునిగురించి ఆతడు చంద్రునిలాంటి వా డని భావించి యిలా అనుకుంటున్నది.
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
అమవస గిమవస యనడే!
తమకముతోఁ జేర వచ్చు
తన ప్రియుడు తనన్...
విమల శశి సన్నిభుడు సుమ!
యమవస దినమందు చంద్రుఁ
డగుపడె నింగిన్
🖋~డా.వెలుదండ సత్యనారాయణ
ఆటవిడుపు సరదా పూరణ
రిప్లయితొలగించండి(తప్పులెన్ను వారు...)
అమరపు కీర్తి నొందిన మహానటి జోరుగ నాడుచుండగా
ఢమడమలాడు నాట్యమున ఢామ్మని నాదగు పెళ్ళియంచునో
సమమిట లేని హాయిని పసందగు మాయబజారు చిత్రమం
దమవస రోజు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనుపించె నింగిపై
కుముదేశుఁడు చరియించును
రిప్లయితొలగించండిసముదమ్ము నభమ్ము నందు సక్రమముగ ధి
ష్ణ్యముల సమీపించుచు నో
యమ! వసదిన మందు చంద్రుఁ డగుపడె నింగిన్
[అమ = అమ్మ; వసత్ + ఇనము = వసదినము; ఇనము = హస్తా నక్షత్రము]
ఆ నాటి తిథి విషయమై తర్కించుచున్న మిత్రుల భాషణములు:
భ్రమపడ నేల చంద్రుఁడు నభమ్మున నుండును బూర్ణమాసినిన్
సమముగ బింబ రూపమున సంతస మిచ్చుచు జీవ రాశికిన్
విమలతర ప్రభా యుతము వెల్గుచు, పూర్ణిమ సుమ్మి చూడు కా
దమవస, నాడు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనుపించె నింగిపై
“కా / దమవస, నాఁడు” గా చదువఁ బ్రార్థన.
తొలగించండిఅద్భుతమైన పూరణ కామేశ్వరరావు గారూ.
తొలగించండిమిస్సన్న గారు నమస్సులు. ధన్యవాదములు. మీ మెప్పు నరసినది నా మొదటి పూరణ మేనా!
తొలగించండిరెండింటికి రెండేనండీ.
తొలగించండికమనీయము చుక్కలుగన
రిప్లయితొలగించండిఅమవస దినమందు!"చంద్రుడగుపడె నింగిన్
ప్రమిదగ వెలుగులు జిమ్మగ?
సుమసందడి,ప్రేమజంట సఖమయమనుచున్"
అమరులు పోవు మార్గమున నద్భుత దృశ్యము గానుపించగా
రిప్లయితొలగించండితమతమ యూహమేరకును తారల యుద్ధము నూహ జేయుచున్
భ్రమసిరి దేశవాసులటు పళ్ళెముబోలెడి కాంతిపుంజము
న్నమవస రోజు పూర్ణ శశి యబ్బురమై గనిపించె నింగిపై!
సుమధుర భావ వల్లరులు చోద్యముగా హృదయాన నిండగన్
రిప్లయితొలగించండిప్రమదము మీర పూరణలు బ్లాగున పంపెడి వేళ నింగి పై
కమల విభుండు కట్టెదుట గ్రాలుచునుండిన మానసమ్మునన్
యమవస రోజు పూర్ణ శశి యబ్బురమై గనిపించె నింగిపై
ఘుమఘుమ లాడెడు మల్లెలు
రిప్లయితొలగించండిప్రమదమ్ముగ జడను దాల్చి పడతుక రాగన్
తమిహెచ్చి కనుల ముందర
అమవస దినమందు!"చంద్రుడగుపడె నింగిన్
మిత్రులందఱకు నమస్సులు!
రిప్లయితొలగించండి[ఒక యమావాస్యనాఁటి పగఁటిపూఁట యేర్పడిన సూర్యగ్రహణ ప్రభావముచే నాకసమునఁ జీఁకట్లు క్రమ్మినను, తదుపరి, క్రమక్రమముగా సూర్యుఁడు వెలికి వచ్చుచు, మబ్బులు తెరవలెఁ గ్రమ్ముకొనిన కారణముగా, ప్రకాశముం గోలుపోయిన సందర్భము]
నమ మిడితయ్య సూర్య గ్రహణమ్మునుఁ గాంచుచు నొక్కనాఁడు, నేఁ
దమిఁగొొని చీఁకటుల్ ముసర దబ్బునఁ జూచితి! భాస్కరుండు రాన్
దిమిరము వోవుచుండె! నటఁ దెప్పల వోలెఁ బయోధరమ్ములే
గమనము సేయ; మబ్బు తెర గాన్, రవి యా శశి కాంతి నంద, నా
యమవసనాఁడు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనుపించె నింగిపై!
పోచిరాజు వారు, మధుసూదన్ గారు "అమవసనాఁడు" అన్నారు బాగుంది.
రిప్లయితొలగించండిఆర్యా నేను సమస్యను చూచు నప్పటికే “అమవస నాడు” అనియే యున్నది.
తొలగించండిరమణియె ప్రేమతోడ దరి రమ్మని పిల్వగ కోటి యాశతో
రిప్లయితొలగించండితిమిరము నందు పూరుషుడు తీవ్రత హెచ్చిన కోర్కెతో నటన్
బ్రమదను జేరబోయెనట రాజుదయించని రేయిలోన నా
సుమవన మందుగాంచగను సుందరి నేయట నెత్తు మంచెపై
అమవస నాడు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనిపించె నింగిపై
రిప్లయితొలగించండిరోజు నాడుగ మారెను రుక్కుమణి ! జి
లేబి! అన్యభాష పదము లేల యనగ !
తెలుగున పదసంపదయెంత తీరు గాంచె
దేని కైన చిక్కును మంచి తేట పల్కు :)
జిలేబి
అమితపు టెండలలో జల
రిప్లయితొలగించండిమమరక నుండం గమేఘ మగుపడు రీతిన్
తిమరము నిగుడెడు రేతిరి
అమవస దినమందు చంద్రు డగుపడె నింగిన్
శ్రమపడ లేదు! నేను జప శాంతులఁ జేయఁగ లేదు! సత్య మే
రిప్లయితొలగించండికమలవిభున్ దపించనయ ! కాలుని మ్రొక్కను! బ్రహ్మ వేడ నే!
భ్రమగొని రంగుటద్దములు వాలగ మోమున మండుటెండలో
యమవస రోజు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనుపించె నింగిపై!
బాగుందండీ! యేమాత్రం శ్రమపడకుండా చలువ కళ్ళద్దాలతో సూర్యుణ్ణి చంద్రుడిగా మార్చేశారు! 👌👌👌😊😊😊
తొలగించండిభేష్!అభినందనలు సహదేవుడు గారూ.
తొలగించండిశ్రీమతి సీతాదేవిగారికి మరియు శ్రీమిస్సన్నగారికి ధన్యవాధములు
తొలగించండి
రిప్లయితొలగించండితిమిరమెపుడావరించును?
కమనీయంబైన శ్వేత కౌముది పంచుచున్,
కొమరొప్పగ పౌర్ణమి తిథి
అమవస దినమందు ,చంద్రుడగపడె నింగిన్.
ఆకాశవాణి సమస్య తెలుపండి
రిప్లయితొలగించండిఈ కామెంట్‌ను రచయిత తీసివేశారు.
తొలగించండి
తొలగించండిరాజేశ్వరి అక్కయ్య గారి బ్లాగు నుండి :)
తరువుల గూల్చినప్పుడె గదా జగమందు సుఖంబు పెంపగున్
జిలేబి
డా.పిట్టాసత్యనారాయణ
రిప్లయితొలగించండిక్షమ గన పితృపిండాదులె
రమణీయము బ్రాహ్మణునకు రాబడి బెంచున్
జమజేసిన రూకల గన
అమవస దినమందు చంద్రు డగుపడె నింగిన్
డా.పిట్టా సత్యనారాయణ
రిప్లయితొలగించండిఅమవస యన్న శూన్య తిథి యందదు పొంద దటన్న జోష్యమౌ
విమల మనస్సుతో బనిని వేడ్కగ జేయ ముహూర్తమై మనున్
కమలిన పూవు వంటి యొక గడ్డు దరిద్రుని కందె రూకలా
అమవస నాడు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనిపించె నింగిపై
డా.పిట్టా సత్యనారాయణ
రిప్లయితొలగించండిఅమవస యన్న శూన్య తిథి యందదు పొంద దటన్న జోష్యమౌ
విమల మనస్సుతో బనిని వేడ్కగ జేయ ముహూర్తమై మనున్
కమలిన పూవు వంటి యొక గడ్డు దరిద్రుని కందె రూకలా
అమవస నాడు పూర్ణశశి యబ్బురమై కనిపించె నింగిపై
కుమిలిన గూడ రాడుగద కుందుచు గొల్లున కేకబెట్టగా
రిప్లయితొలగించండినమవస నాడు పూర్ణశశి;..యబ్బురమై కనుపించె నింగిపై
నమవస నాడు మాయమయి హైరన నొందుచు మబ్బులేకయే
క్రమముగ సూర్యుడాదటన గట్టిగ పట్టగ కేతువాతనిన్