కవిమిత్రులారా,
"రాకు - పోకు - తేకు - మేకు"
పై పదాలను ఉపయోగించి
భారతార్థంలో
మీకు నచ్చిన ఛందస్సులో పద్యం వ్రాయండి.
"రాకు - పోకు - తేకు - మేకు"
పై పదాలను ఉపయోగించి
భారతార్థంలో
మీకు నచ్చిన ఛందస్సులో పద్యం వ్రాయండి.
29, ఫిబ్రవరి 2012, బుధవారం
శ్రీ రాభట్ల వారి అవధాన ఛాయాచిత్రాలు
12-02-2012 వ తేదీ సాయంత్రం
విశాఖపట్నం లలితానగర్ శ్రీ లలితాపీఠంలో
కవి పండిత జన రంజకంగా జరిగిన
శ్రీ రాంభట్ల పార్వతీశ్వర శర్మ గారి
అష్టావధానం
ఛాయాచిత్రాలు
ఆహా యెంత రసజ్ఞ ప్రేక్షకమయం బాహ్లాదదం బయ్యె; ప్రో
త్సాహం బట్లుగ నూతనోద్యమలసస్సారంపు పూరంబునై,
ఊహాతీత విశేష పద్యరచనా వ్యూహంబునం దొప్పు; నే
జోహారందును "శంకరాభరణ" విస్ఫూర్తి క్రియా వ్యాప్తికిన్!!
విశాఖపట్నం లలితానగర్ శ్రీ లలితాపీఠంలో
కవి పండిత జన రంజకంగా జరిగిన
శ్రీ రాంభట్ల పార్వతీశ్వర శర్మ గారి
అష్టావధానం
ఛాయాచిత్రాలు
ఆహా యెంత రసజ్ఞ ప్రేక్షకమయం బాహ్లాదదం బయ్యె; ప్రో
త్సాహం బట్లుగ నూతనోద్యమలసస్సారంపు పూరంబునై,
ఊహాతీత విశేష పద్యరచనా వ్యూహంబునం దొప్పు; నే
జోహారందును "శంకరాభరణ" విస్ఫూర్తి క్రియా వ్యాప్తికిన్!!
28, ఫిబ్రవరి 2012, మంగళవారం
సమస్యాపూరణం - 633 కలుషములఁ బాపు గంగయే)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
కలుషములఁ బాపు గంగయే గరళమయ్యె.
ఈ సమస్యను సూచించిన కందుల వరప్రసాద్ గారికి ధన్యవాదాలు.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
కలుషములఁ బాపు గంగయే గరళమయ్యె.
ఈ సమస్యను సూచించిన కందుల వరప్రసాద్ గారికి ధన్యవాదాలు.
27, ఫిబ్రవరి 2012, సోమవారం
సమస్యాపూరణం - 632 (వర్ణములను వదలివేయ)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
వర్ణములను వదలివేయ వైభవ మగునే.
ఈ సమస్యను పంపిన గోలి హనుమచ్ఛాస్త్రి గారికి ధన్యవాదాలు.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
వర్ణములను వదలివేయ వైభవ మగునే.
ఈ సమస్యను పంపిన గోలి హనుమచ్ఛాస్త్రి గారికి ధన్యవాదాలు.
26, ఫిబ్రవరి 2012, ఆదివారం
సమస్యాపూరణం - 631 (పూజలు నిష్ఫలంబు లవి)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
పూజలు నిష్ఫలంబు లవి పుణ్య మొసంగవు పాపహేతువుల్.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
పూజలు నిష్ఫలంబు లవి పుణ్య మొసంగవు పాపహేతువుల్.
25, ఫిబ్రవరి 2012, శనివారం
సమస్యాపూరణం - 630 (మిన్ను విఱిగి మీఁద)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
మిన్ను విఱిగి మీఁదఁ బడిన మిన్నకుండె.
ఈ సమస్యను సూచించిన వరప్రసాద్ గారికి ధన్యవాదాలు.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
మిన్ను విఱిగి మీఁదఁ బడిన మిన్నకుండె.
ఈ సమస్యను సూచించిన వరప్రసాద్ గారికి ధన్యవాదాలు.
24, ఫిబ్రవరి 2012, శుక్రవారం
సమస్యాపూరణం - 629 (వైరి పాదములకు)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
వైరి పాదములకు వందనములు.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
వైరి పాదములకు వందనములు.
23, ఫిబ్రవరి 2012, గురువారం
సమస్యాపూరణం - 628 (పతిని హింసించు కాంతయే)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
పతిని హింసించు కాంతయే పరమ సాధ్వి.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
పతిని హింసించు కాంతయే పరమ సాధ్వి.
22, ఫిబ్రవరి 2012, బుధవారం
సమస్యాపూరణం - 627 (పరదారేషణము మేలు)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
పరదారేషణము మేలు ప్రాజ్ఞుల కెల్లన్.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
పరదారేషణము మేలు ప్రాజ్ఞుల కెల్లన్.
21, ఫిబ్రవరి 2012, మంగళవారం
పద్య రచన - 1
మిత్రులందిరికీ "మాతృభాషా దినోత్సవ" శుభాకాంక్షలు!
నేడు అంతర్జాతీయ మాతృభాషా దినోత్సవం.
ఈ సందర్భంగా
మాతృభాషాభిమానాన్ని తెలియజేస్తూ
ఐచ్ఛికచ్ఛందంలో పద్యం వ్రాయండి.
నేడు అంతర్జాతీయ మాతృభాషా దినోత్సవం.
ఈ సందర్భంగా
మాతృభాషాభిమానాన్ని తెలియజేస్తూ
ఐచ్ఛికచ్ఛందంలో పద్యం వ్రాయండి.
దత్తపది - 19 (హరి - చక్రి - విష్ణు - రామ)
కవిమిత్రులారా,
"హరి - చక్రి - విష్ణు - రామ"
పై పదాలను ఉపయోగించి
శివస్తుతిని చేస్తూ
మీకు నచ్చిన ఛందస్సులో పద్యం వ్రాయండి.
"హరి - చక్రి - విష్ణు - రామ"
పై పదాలను ఉపయోగించి
శివస్తుతిని చేస్తూ
మీకు నచ్చిన ఛందస్సులో పద్యం వ్రాయండి.
20, ఫిబ్రవరి 2012, సోమవారం
శివానందలహరి - 5
త్రయీవేద్యం హృద్యం త్రిపురహర మాద్యం త్రిణయనం
జటాభారోదారం చలదురగహారం మృగధరం |
మహాదేవం దేవం మయి సదయభావం పశుపతిం
చిదాలంబం సాంబం శివ మతివిడంబం హృది భజే ||
శ్రీ పండిత నెమాని రామజోగి సన్యాసి రావు గారి స్వేఛ్ఛానువాదం
ఆద్యు, త్రిలోక పూజ్యు, త్రిపురాంతకు, త్ర్యంబకు, శంకరున్, త్రయీ
వేద్యుని, వ్యోమకేశు, పృథివీధరజేశు, భుజంగ భూషణున్,
హృద్యు, కురంగపాణి, పరమేశ్వరు, జ్ఞాననిధానునిన్, మహా
విద్యకు నొజ్జయైన శివు, వేల్పుల వేలుపునున్ భజించెదన్
జటాభారోదారం చలదురగహారం మృగధరం |
మహాదేవం దేవం మయి సదయభావం పశుపతిం
చిదాలంబం సాంబం శివ మతివిడంబం హృది భజే ||
శ్రీ పండిత నెమాని రామజోగి సన్యాసి రావు గారి స్వేఛ్ఛానువాదం
ఆద్యు, త్రిలోక పూజ్యు, త్రిపురాంతకు, త్ర్యంబకు, శంకరున్, త్రయీ
వేద్యుని, వ్యోమకేశు, పృథివీధరజేశు, భుజంగ భూషణున్,
హృద్యు, కురంగపాణి, పరమేశ్వరు, జ్ఞాననిధానునిన్, మహా
విద్యకు నొజ్జయైన శివు, వేల్పుల వేలుపునున్ భజించెదన్
సమస్యాపూరణం - 626 (రాముని భజన లలరు)
అందరికీ మహాశివరాత్రి శుభాకాంక్షలు!
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
రాముని భజన లలరు శివరాత్రికిఁ గనుమా.
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
రాముని భజన లలరు శివరాత్రికిఁ గనుమా.
19, ఫిబ్రవరి 2012, ఆదివారం
శివానందలహరి - 4
గళంతీ శంభో! త్వచ్చరిత సరితః కిల్బిషరజో
దళంతీ ధీకుల్యా సరణిషు పతంతీ విజయతాం
దిశంతీ సంసార భ్రమణ పరితాపోపశమనం
వసంతీ మచ్చేతో హ్రద భువి శివానంద లహరీ
శ్రీ పండిత నేమాని రామజోగి సన్యాసి రావు గారి అనువాదం.....
సీ.
శంకరాచార్య సత్సంకల్ప మహిమతో
భవచరిత్రమునుండి ప్రభవమొంది
ప్రవహించుచును పాప రజమెల్ల నణచుచుసద్బుద్ధి కుల్యల సరణి జేరి
ఆదరభావాన నాశ్రయించిన వార్కిసంసార తాపోపశమన మిడుచు
నిమ్ముగా నా మానసమ్మను హ్రదమునుజేరి సుస్థిరముగా చెలగుచుండు
తే.గీ.నట్టి శ్రీ శివానంద లహరి యనబడు
సత్కృతి విశేష వైభవ సహిత యగుచు
పుడమి నాచంద్రతారార్కముగ సమస్త
వాఙ్మయ విభూషణమ్ముగా పరగు గాక!
సమస్యాపూరణం - 625 (వ్యాకరణ మెఱుంగనట్టి)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
వ్యాకరణ మెఱుంగనట్టివారె కవివరుల్.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
వ్యాకరణ మెఱుంగనట్టివారె కవివరుల్.
18, ఫిబ్రవరి 2012, శనివారం
శివానందలహరి _ 3
కళాభ్యాం చూడాలంకృత శశికళాభ్యాం నిజతపః
ఫలాభ్యాం భక్తేషు ప్రకటిత ఫలాభ్యాం భవతు మే
శివాభ్యా మస్తోక త్రిభువన శివాభ్యాం హృది పునర్
భవాభ్యా మానంద స్ఫురదనుభవాభ్యాం నతిరియం
శ్రీ పండిత నేమాని రామజోగి సన్యాసి రావు గారి అనువాదం.....
సీ.
శశికళా భూషణుల్ సకల కళామయ
తత్త్వవైభవులునై తనరు వారు
ఒకరి తపమ్మున కొకరు ఫలమ్మునై
యాదిదంపతులునై యలరు వారు
ఆశ్రయించి భజించునట్టి భక్తుల బ్రోచి
సముచిత వరము లొసంగు వారు
అమిత శుభాధియోగముల లోకములకు
కలిగించు మంగళకర విభవులు
తే.గీ.
భవులు నభవులు మామక స్వాంతమందు
సంతత సుఖానుభవ విశేషములు గూర్చు
నట్టి పార్వతీశ్వరులను సాదరమున
దలచి నే నాచరింతు వందనశతమ్ము
సమస్యాపూరణం - 624 (శాంతచిత్తుఁడు కుపితుఁడై)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
శాంతచిత్తుఁడు కుపితుఁడై శాప మొసఁగె.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
శాంతచిత్తుఁడు కుపితుఁడై శాప మొసఁగె.
17, ఫిబ్రవరి 2012, శుక్రవారం
చమత్కార పద్యాలు - 193 (రాఘవ యాదవీయ విలోమకావ్యం - 6)
శ్రీ రాఘవ యాదవీయమ్ (విలోమ కావ్యమ్) - శ్రీ వేంకటాధ్వరి కవి
శ్లోకం - 26అనులోమం (రామార్థం)
సాగరాతిగమాభాతి | నాకేశోసురమాసహః |
తం స మారుతజం గోప్తా | భాదాసాద్య గతో గజమ్ ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
జం గతో గద్యసాదాభా | ప్తా గోజం తరుమాస తమ్ |
హః సమారసుశోకేనా | తిభామాగతిరాగసా ||
శ్లోకం - 27
అనులోమం (రామార్థం)
వీరవానరసేనస్య | త్రాతాభాదవతా హి స |
తోయధావరిగోయాద | స్యయతో నవసేతునా ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
నా తు సేవనతో యస్య | దయాగోరివధాయతః |
స హి తావదభాతత్రా | స్యనసేరనవారవీ ||
శ్లోకం - 28
అనులోమం (రామార్థం)
హారిసాహసలంకేనా | సుభేదీ మహితో హి సః |
చారుభూతజో రామా | రమారాధయదార్తిహా ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
హార్తిదాయ ధరా మార | మోరా జో నుతభూ రుచా |
స హితో హి మదీభే సు | నాకేలం సహసారిహా ||
శ్లోకం - 29
అనులోమం (రామార్థం)
నాలికేర సుభాకారా | గారాసౌ సురసాపికా |
రావణారిక్షమేరా పూ | రాభేజే హి న నామునా ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
నామునా నహి జేభేరా | పూరామేక్షరిణా వరా |
కాపి సారసుసౌరాగా | రాకాభాసురకేలినా ||
శ్లోకం - 30
అనులోమం (రామార్థం)
సాగ్ర్యతామరసాగారా | మక్షామా ఘనభార గౌః |
నిజదేపరజిత్యాస | శ్రీరామే సుగరాజభా ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
భాజరాగ సుమేరా శ్రీ | సత్యాజిరపదేజని |
గౌరభానఘమా క్షామ | రాగా సారమతాగ్ర్యసా ||
|| ఇతి శ్రీరాఘవయాదవీయం సంపూర్ణమ్ ||
మహీసుతా సుహృత్వేన | ఖ్యాతౌ సత్యానుసారిణౌ |
దీవ్యేతాం హృదయే నిత్యం | దేవౌ రాఘవయాదవౌ ||
|| సర్వం శ్రీకృష్ణార్పణమస్తు ||
మహీసుతా సుహృత్వేన | ఖ్యాతౌ సత్యానుసారిణౌ |
దీవ్యేతాం హృదయే నిత్యం | దేవౌ రాఘవయాదవౌ ||
|| సర్వం శ్రీకృష్ణార్పణమస్తు ||
నిషిద్ధాక్షరి - 3
నిషిద్ధాక్షరి - 3
శ, ష, స, హ అక్షరాలను ఉపయోగించకుండా
శివుని స్తోత్రం చేస్తూ
మీకు నచ్చిన ఛందంలో
పద్యం వ్రాయండి.
శివుని స్తోత్రం చేస్తూ
మీకు నచ్చిన ఛందంలో
పద్యం వ్రాయండి.
శివానందలహరి - 2
మాగఛ్ఛస్త్వమితస్తతోగిరిశ! భో! మయ్యేవవాసంకురుస్వామిన్నాదికిరాత! మామకమనఃకాంతారసీమాంతరే
వర్తంతేబహుశోమృగాఃమదజుషోమాత్సర్యమోహాదయః
తాన్హత్వామృగయావినోదరుచితాలాభంచసంప్రాప్యసి
శ్రీ పండిత నేమాని వారి అనువాదం
కలవు మదంతరంగమను కాననమందు మహామదమ్ముతో
బలిసిన కామమోహమన వర్తిలు క్రూరమృగమ్ములో మహా
బల! మృగయావినోద! వడి వానిని ద్రుంచుము నామనమ్ములో
నలరుము నీకు నాకు ముదమావిధి గల్గు నుమామహేశ్వరా!
వర్తంతేబహుశోమృగాఃమదజుషోమాత్సర్యమోహాదయః
తాన్హత్వామృగయావినోదరుచితాలాభంచసంప్రాప్యసి
శ్రీ పండిత నేమాని వారి అనువాదం
కలవు మదంతరంగమను కాననమందు మహామదమ్ముతో
బలిసిన కామమోహమన వర్తిలు క్రూరమృగమ్ములో మహా
బల! మృగయావినోద! వడి వానిని ద్రుంచుము నామనమ్ములో
నలరుము నీకు నాకు ముదమావిధి గల్గు నుమామహేశ్వరా!
16, ఫిబ్రవరి 2012, గురువారం
చమత్కార పద్యాలు - 193 (రాఘవ యాదవీయ విలోమకావ్యం - 5)
శ్రీ రాఘవ యాదవీయమ్ (విలోమ కావ్యమ్) - శ్రీ వేంకటాధ్వరి కవి
శ్లోకం - 21అనులోమం (రామార్థం)
తాటకేయలవాదేనో | హారీ హారిగిరాస సః|
హాసహాయజనా సీతా | నాప్తేనాదమనా భువి ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
విభునా మదనాప్తేనా | తాసీనాజయహాసహా |
స సరా గిరిహారీహా | నో దేవాలయకేऽటతా ||
శ్లోకం - 22
అనులోమం (రామార్థం)
భారమా కుదశాకేనా | శరాధీకుహకేన హా |
చారుధీవనపాలోక్యా | వైదేహీ మహితా హృతా ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
తా హృతా హి మహీదేవై | క్యాలోపానవధీరుచా ||
హానకేహకుధీరాశ | నాకేశాదకుమారభాః ||
శ్లోకం - 23
అనులోమం (రామార్థం)
హరితోయదభో రామా | వియోగేऽనఘవాయుజః |
తం రుమామహితో పేతా | మోదోऽసారజ్ఞరామ యః ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
యోమరాజ్ఞరసాదోమో | తాపేతో హిమమారుతమ్ |
జో యువా ఘనగేయో వి | మారాభోదయతోऽరిహ ||
శ్లోకం - 24
అనులోమం (రామార్థం)
భానుభానుతభా వామా | సదామోదపరో హతమ్ |
తం హ తామరసాభాక్షో | తిరాతాకృత వాసవిమ్ ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
విం స వాతకృతారాతి | క్షోభాసారమతాహతమ్ |
తం హరోపదమో దాస | మావాభాతనుభానుభాః ||
శ్లోకం - 25
అనులోమం (రామార్థం)
హంసజారుద్ధబలజా | పరోదరాసుభాజని |
రాజి రావణ రక్షోర | విఘాతాయ రమార యమ్ ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
యం రమార యతాఘావి | రక్షోరణవరాజిరా ||
నిజభా సురదా రోప | జాలబద్ధ రుజాసహమ్ ||
(రేపు చివరి భాగం)
సమస్యాపూరణం - 623 (కోడినిఁ దినువాఁడె మేటి)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
కోడినిఁ దినువాఁడె మేటి గుణవంతుఁ డగున్.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
కోడినిఁ దినువాఁడె మేటి గుణవంతుఁ డగున్.
15, ఫిబ్రవరి 2012, బుధవారం
చమత్కార పద్యాలు - 193 (రాఘవ యాదవీయ విలోమకావ్యం - 4)
శ్రీ రాఘవ యాదవీయమ్ (విలోమ కావ్యమ్) - శ్రీ వేంకటాధ్వరి కవి
శ్లోకం - 16అనులోమం (రామార్థం)
సోరమారదనజ్ఞానో | వేదేరాకంఠకుంభజమ్ |
తం ద్రుసారపటో నాగా | నానాదోషవిరాధహా ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
హా ధరా విషదో నానా | గానాటోపరసాద్రుతమ్ |
జంభకుంఠకం రాదేవే | నోజ్ఞానదరమార సః ||
శ్లోకం - 17
అనులోమం (రామార్థం)
సాగమాకరపాతా హా | కంకేనావనతో హి సః |
న సమానర్ద మారామా | లంకారాజస్వసా రతమ్ ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
తం రసాస్వజరాకాలం | మారామర్దనమాస న |
స హితోऽనవనాకేకం | హాతాపారకమాగసా ||
శ్లోకం - 18
అనులోమం (రామార్థం)
తాం స గోరమదోశ్రీదో | విగ్రామసదరోऽతత |
వైరమాస పలాహారా | వినాసా రవివంశకే ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
కేశవం విరసానావి | రాహాలాపసమారవై |
తతరోదసమగ్రావి | దోశ్రీదోమరగోసతామ్ ||
శ్లోకం - 19
అనులోమం (రామార్థం)
గోద్యుగోమస్స్వమాయోభూ | దశ్రీగఖరసేనయా |
సహ సాహవధారోవి | కలోరాజదరాతిహా ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
హాతిరాదజరాలోక | విరోధావహసాహస |
యానసేరఖగ శ్రీద | భూయో మాస్స్వమగో ద్యుగః ||
శ్లోకం - 20
అనులోమం (రామార్థం)
హతపాపచయే హేయో | లంకేశోయమసారధీ |
రాజిరావిరతేరాపో | హా హాహం గ్రహమార ఘః ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
ఘోరమాహ గ్రహంహా హా | పోऽరాతేర విరాజిరా |
ధీరసామయశోకేऽలం | యో హేయే చ పపాత హ ||
(రేపు మరికొన్ని శ్లోకాలు)
సమస్యాపూరణం - 622 (పేదలు నిరు పేద లగుట)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
పేదలు నిరు పేద లగుట ప్రియమొనరించున్.
(ఈ సమస్యను పంపిన లక్కాకుల వెంకట రాజారావు గారికి ధన్యవాదాలు)
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
పేదలు నిరు పేద లగుట ప్రియమొనరించున్.
(ఈ సమస్యను పంపిన లక్కాకుల వెంకట రాజారావు గారికి ధన్యవాదాలు)
శ్రీ రాంభట్ల వారి అవధానం - 2
శ్రీ రాంభట్ల పార్వతీశ్వర శర్మ గారి అష్టావధానం
12-02-2012 వ తేదీ సాయంత్రం
విశాఖపట్నం లలితానగర్ శ్రీ లలితాపీఠంలో
కవి పండిత రంజకంగా జరిగింది.
(రెండవ భాగం)
12-02-2012 వ తేదీ సాయంత్రం
విశాఖపట్నం లలితానగర్ శ్రీ లలితాపీఠంలో
కవి పండిత రంజకంగా జరిగింది.
(రెండవ భాగం)
నాలుగవ అంశం:
నిషిద్ధాక్షరి: హైందవ సంస్కృతీ పరిరక్షణ
అవధాని గారి పద్యం:
గీతా సహభావంబున్
ప్రాతంచున్ వాడికూత పాడియు గాదే
భూతల మందున గాంచిన
నాతత శ్రీ కృష్ణు బోధననుసరణంబే.
అయిదవ అంశం:
న్యస్తాక్షరి - శ్రీమన్నారాయణుని వర్ణన
నిబంధనలు:
1) మొదటి పాదం 9 వ అక్షరం ' కో ' అయి ఉండాలి.
2) రెండవ పాదంలో 14 వ అక్షరం ' ద్భా ' అయి ఉండాలి.
3) మూడవ పాదంలో 14 వ అక్షరం ' oధ ' అయి ఉండాలి.
4) నాల్గవ పాదంలో 14 వ అక్షరం ' క్ష్మీ ' అయి ఉండాలి.
5) మత్తేభ వృత్తం అయి ఉండాలి.
అవధాని గారి పద్యం:
పద సీమన్ తనరారు కోమలికి సత్పక్షంబుగన్ వక్షమున్
పదునౌ తీరున ప్రేమ మీఱగను సద్భావంబు నందుంచి తా-
నదురింతైనను లేక యుండె శుభ బంధ శ్రేణిగా దెల్పి తా-
మెద నుండుంగద భక్తయూధముల లక్ష్మీ నాథులట్లున్ సదా.
ఆరవ అంశం:
ఆశువు 1 ) అవధాన సభ వర్ణన.
కవులకు నెలవై నట్టిది
నవలా శ్రీ లలిత యిచట నవ్య స్థితిలో
భువి జనులను కాపాడుచు
నవ కవితలు వెలయజేయు నాకం బిదియే.
2 ) విశాఖపట్టణ వర్ణన
వైశాఖేశ్వరు పుణ్యసీమ విలసద్వారాశి దివ్యాభయ
శ్రీ శీర్షంబయి తేజరిల్లు పురమై చిద్రూపిణీ వాసమై
రాశీభూత కళా విరాజిత సుపర్వారామమై సాహితీ
దేశంబయ్యె విశాఖపట్టణము దేదీప్యంబుగా నొప్పుచున్.
ఏడవఅంశం :
ఘంటా నాదం: లెక్క సరిగా సరిపోయింది.
ఎనిమిదవ అంశం:
అప్రస్తుత ప్రసంగం: అవధాని ప్రతి ఆటంకానికీ చిరునవ్వుతో స్పందించారు.
**************** అష్టావధానం సమాప్తం. *****************
అవధాన విశేషాలను పంపించిన ‘మిస్సన్న’ గారికి ధన్యవాదాలు.
14, ఫిబ్రవరి 2012, మంగళవారం
చమత్కార పద్యాలు - 193 (రాఘవ యాదవీయ విలోమకావ్యం - 3)
శ్రీ రాఘవ యాదవీయమ్ (విలోమ కావ్యమ్) - శ్రీ వేంకటాధ్వరి కవి
శ్లోకం - 11అనులోమం (రామార్థం)
వరమానదసత్యాసహ్రీ | తపిత్రాదరాదహో |
భాస్వరస్స్థిరధీరోప | హారోరా వనగామ్యసౌ ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
సౌమ్యగానవరారోహా | పరో ధీరస్స్థిరస్వభా |
హో దరాదత్రాపిత హ్రీ | సత్యాసదనమార వ ||
శ్లోకం - 12
అనులోమం (రామార్థం)
యా నయానఘధీతాదా | రసాయాస్తనయా దవే |
సా గతా హి వియాతా హ్రీ | సతాపా న కిలోనభా ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
భానలోకి న పాతా స | హ్రీతా యా విహితాగసా |
వేదయానస్తయా సార | దాతా ధీఘనయానయా ||
శ్లోకం - ౧౩
అనులోమం (రామార్థం)
రాగిరాధుతిగర్వాదా | రదాహో మహసా హహ |
యానగాత భరద్వాజ | మాయాసీ దమగాహినః ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
నో హి గామదసీయామా | జద్వారభత గా న యా |
హహ సాహ మహోదార | దార్వాగతిధురా గిరా ||
శ్లోకం - 14
అనులోమం (రామార్థం)
యాతురాజిదభాభారం | ద్యాం వ మారుతగంధగమ్ |
సోగమార పదం యక్ష | తుంగాభోనఘయాత్రయా ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
యాత్రయా ఘనభో గాతుం | క్షయదం పరమాగసః |
గంధగం తరుమావ ద్యాం | రంభాభాదజిరా తు యా ||
శ్లోకం - 15
అనులోమం (రామార్థం)
దండకాం ప్రదమోరాజా | ల్యాహతామయకారిహా |
స సమానవతానేనో | భోగ్యాభో న తదాస న ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
న సదాతనభోగ్యాభో | నో నేతా వనమాస సః |
హారికాయమతాహల్యా | జారామోదప్రకాండదమ్ ||
(రేపు మరికొన్ని శ్లోకాలు)
సమస్యాపూరణం - 621 (సురభులకుఁ బుట్టుచుండెను)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
సురభులకుఁ బుట్టుచుండెను ఖరము లకట!
(శ్రీ పండిత నేమాని వారి ఆధ్యాత్మరామాయణంనుండి ఈ పద్యపాదాన్ని సూచించిన
పోచిరాజు సుబ్బారావు గారికి ధన్యవాదాలు)
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
సురభులకుఁ బుట్టుచుండెను ఖరము లకట!
(శ్రీ పండిత నేమాని వారి ఆధ్యాత్మరామాయణంనుండి ఈ పద్యపాదాన్ని సూచించిన
పోచిరాజు సుబ్బారావు గారికి ధన్యవాదాలు)
శ్రీ రాంభట్ల వారి అవధానం - 1
శ్రీ రాంభట్ల పార్వతీశ్వర శర్మ గారి అష్టావధానం
12-02-2012 వ తేదీ సాయంత్రం
విశాఖపట్నం లలితానగర్ శ్రీ లలితాపీఠంలో
కవి పండిత రంజకంగా జరిగింది.
12-02-2012 వ తేదీ సాయంత్రం
విశాఖపట్నం లలితానగర్ శ్రీ లలితాపీఠంలో
కవి పండిత రంజకంగా జరిగింది.
మొదటి అంశం సమస్యా పూరణం:
సమస్య: ప్రాణము దీతురేమొ నిజభార్యను గావుము పద్మసంభవా!
అవధాని పూరణ:
వేణువు నూద వెల్వడెడి వేదపు నాదము గాగ కఛ్ఛపీ
వీణను మీటుచుండగను విద్యల తల్లిని దుష్టవర్తనుల్
జాణవె యంచు దెప్పుదురు చంపగ జూచెద రన్య భాషచే
ప్రాణము దీతురేమొ నిజభార్యను గావుము పద్మసంభవా!
రెండవ అంశం : దత్తపది
'కైపు, టైపు, పైపు, రైపు' ఈ పదాల నుపయోగించి స్వేఛ్ఛా ఛందంలో ఏ వేల్పునైన స్తుతిస్తూ పద్యం చెప్పాలి.
అవధాని పద్యం:
నీవిడు ముక్తికై పుడమి నిత్యము భక్తులు గొల్చు చుందురే
రావొకొ జన్మ కీల నివురై పులుపైన దటంచు వేదనన్
పావన యన్నమాదు పిలుపై పులుగెక్కియు చేర రావె మా
ఠావులు దప్ప నిన్ను నొకటై పులకించగ మానసమ్ములే.
మూడవ అంశం వర్ణన:
అరసవల్లి (హర్షవల్లి) క్షేత్రంలో వేంచేసియున్న శ్రీ సూర్యనారాయణ మూర్తిని వర్ణిస్తూ స్వేచ్చా ఛందంలో పద్యం చెప్పాలి.
అవధాని చెప్పిన పద్యం:
అంధత్వము సంధిల్లదు
బంధించదు వ్యాధి సూర్య భగవానుని సం-
బంధమునన్ విలసిల్లగ
బంధురుడై జనుల కెల్ల బాటను జూపున్.
సశేషం.......
అవధాన విశేషాలను పంపించిన ‘మిస్సన్న’ గారికి ధన్యవాదాలు.
13, ఫిబ్రవరి 2012, సోమవారం
చమత్కార పద్యాలు - 193 (రాఘవ యాదవీయ విలోమకావ్యం - 2)
శ్రీ రాఘవ యాదవీయమ్ (విలోమ కావ్యమ్) - శ్రీ వేంకటాధ్వరి కవి
శ్లోకం - 5అనులోమం (రామార్థం)
యన్ గాధేయో యోగీ రాగీ | వైతానే సౌమ్యే సౌఖ్యేసౌ |
తం ఖ్యాతం శీతం స్ఫీతం భీ | మానామాశ్రీహాతా త్రాతమ్ ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
తం త్రాతా హా శ్రీమానామా | భీతం స్ఫీతం శీతం ఖ్యాతమ్ |
సౌఖ్యే సౌమ్యేసౌ నేతా వై | గీరాగీయో యోధే గాయన్ ||
శ్లోకం - 6
అనులోమం (రామార్థం)
మారమం సుకుమారాభం | రసాజాప నృతాశ్రితమ్ |
కావిరామదలాప గో | సమావామతరా నతే ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
తేన రాతమవామాస | గోపలాదమరావికా |
తం శ్రితా నృపజా సార | భం రామా కుసుమం రమా ||
శ్లోకం - 7
అనులోమం (రామార్థం)
రామనామా సదా ఖేదభావే దయా
వానతాపీనతేజారిపావానతే |
కాదిమోదాసహాతా స్వభాసా రసా-
మే సుగో రేణుకాగాత్రజే భూరుమే ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
మేరుభూజేత్రగా కాణురే గోసుమే-
సారసా భాస్వతా హా సదా మోదికా |
తేన వా పారిజాతేన పీతా నవా
యాదవేऽభాదఖేదా సమానామరా ||
శ్లోకం - 8
అనులోమం (రామార్థం)
సారసాసమధాతాక్షి | భూమ్నా ధామసు సీతయా |
సాధ్వసావిహ రేమే క్షే | మ్యరమాసురసారహా ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
హారసారసుమా రమ్య | క్షేమేరేహ విసాధ్వసా |
యాతసీసుమధామ్నా భూ | క్షితా ధామ ససార సా ||
శ్లోకం - 9
అనులోమం (రామార్థం)
సాగసా భరతాయేభ | మాభాతా మన్యుమత్తయా |
సాత్ర మధ్యమయా తాపే | పోతాయాధిగతా రసా ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
సారతాగధియా తాపో | పేతా యా మధ్యమత్రసా |
యాత్తమన్యుమతా భామా | భయేతా రభసాగసా ||
శ్లోకం - 10
అనులోమం (రామార్థం)
తానవాదపకోమాభా | రామే కాననదాస సా |
యా లతావృద్ధసేవాకా | కైకేయీ మహదాహహ ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
హహ దాహమయీ కేకై | కావాసేద్ధవృతాలయా |
సా సదాననకామేరా | భామా కోపదవానతా ||
(రేపు మరికొన్ని శ్లోకాలు)
దత్తపది - 18 (ఈగ, దోమ, పేను, నల్లి)
కవిమిత్రులారా,
‘ఈగ, దోమ, పేను, నల్లి’
పై పదాలను ఉపయోగించి
పాలకుల, అధికారుల అవినీతిపై
మీకు నచ్చిన ఛందస్సులో పద్యం వ్రాయండి.
‘ఈగ, దోమ, పేను, నల్లి’
పై పదాలను ఉపయోగించి
పాలకుల, అధికారుల అవినీతిపై
మీకు నచ్చిన ఛందస్సులో పద్యం వ్రాయండి.
12, ఫిబ్రవరి 2012, ఆదివారం
చమత్కార పద్యాలు - 193 (రాఘవ యాదవీయ విలోమకావ్యం - 1)
శ్రీ రాఘవ యాదవీయమ్ (విలోమ కావ్యమ్)
శ్రీ వేంకటాధ్వరి కవి
కించిత్సంచింతయోగో గోపీకిలకించితవంచితమ్ |
అంచితం జ్యోతిరమరైరంచనాద్రావుదంచితమ్ ||
భద్రోల్లాసం భాస్కరాపత్యవాహి
న్యంతర్దీవ్యన్నవస్తవైర్యుగ్రబాణః |
నాథోహల్యానందహేతుః ప్రదత్తాం
రాజీవాక్షో రాఘవో యాదవో వా ||
అనువర్ణిత రామకృష్ణ వృత్తే
రనులోమ ప్రతిలోమ వాచనాభ్యామ్ |
కృత ముల్లసితాం విద్యాయ పద్యైః
వివృణోతి స్వయమేవ వేంకటార్యః ||
శ్రీ వేంకటాధ్వరి కవి
కించిత్సంచింతయోగో గోపీకిలకించితవంచితమ్ |
అంచితం జ్యోతిరమరైరంచనాద్రావుదంచితమ్ ||
భద్రోల్లాసం భాస్కరాపత్యవాహి
న్యంతర్దీవ్యన్నవస్తవైర్యుగ్రబాణః |
నాథోహల్యానందహేతుః ప్రదత్తాం
రాజీవాక్షో రాఘవో యాదవో వా ||
అనువర్ణిత రామకృష్ణ వృత్తే
రనులోమ ప్రతిలోమ వాచనాభ్యామ్ |
కృత ముల్లసితాం విద్యాయ పద్యైః
వివృణోతి స్వయమేవ వేంకటార్యః ||
శ్లోకం -1
అనులోమం (రామార్థం)
వందేऽహం దేవం తం శ్రీతం | రంతారం కాలం భాసా యః |
రామో రామాధీరాప్యాగో | లీలామారాయోధ్యే వాసే ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
సేవాధ్యేయో రామాలాలీ | గోప్యారాధీ మారామోరాః |
యస్సాభాలంకారం తారం | తం శ్రీతం వందేऽహం దేవమ్ ||
శ్లోకం -2
అనులోమం (రామార్థం)
సాకేతాఖ్యా జ్యాయామాసీ | ద్యా విప్రాదీప్తార్యాధారా |
పూరాజీతాదేవాద్యావి | శ్వాసాగ్ర్యా సావాశారావా ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
వారాశావాసాగ్ర్యా సాశ్వా | విద్యావాదేతాజీరా పూః |
రాధార్యాప్తా దీప్రా విద్యా | సీమా యా జ్యాఖ్యాతా కే సా ||
శ్లోకం - 3
అనులోమం (రామార్థం)
కామభాస్స్థలసారశ్రీ | సౌధాసౌ ఘనవాపికా |
సారసారవపీనా స | రాగాకారసుభూరిభూః ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
భూరిభూసురకాగారా | సనా పీవరసారసా |
కాపి వానఘ సౌధాసౌ | శ్రీరసాలస్థభామకా ||
శ్లోకం - 4
అనులోమం (రామార్థం)
రామధామ సమానేన | మాగోరోధనమాస తామ్ |
నామహామక్షరరసం | తారాభా స్తు న వేద యా ||
ప్రతిలోమం (కృష్ణార్థం)
యాదవేన స్తు భారాతా | సంరరక్ష మహామనాః |
తాం స మానధరో గోమా | ననేమాసమధామరా ||
(రేపు మరికొన్ని శ్లోకాలు)
సమస్యాపూరణం - 620 (జనకుని జంపి దాశరథి)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
జనకుని జంపి దాశరథి జానకిఁ దెచ్చెను శౌర్యమూర్తియై.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
జనకుని జంపి దాశరథి జానకిఁ దెచ్చెను శౌర్యమూర్తియై.
11, ఫిబ్రవరి 2012, శనివారం
సమస్యాపూరణం - 619 (కపట యతులఁ గనిన)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
కపట యతులఁ గనినఁ గలుఁగు ముదము.
(కవి మిత్రులెవరైనా సర్వలఘు పద్యాన్ని వ్రాసే ప్రయత్నం చేస్తారా?)
ఈ సమస్యను పంపిన కవిమిత్రునకు ధన్యవాదాలు.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
కపట యతులఁ గనినఁ గలుఁగు ముదము.
(కవి మిత్రులెవరైనా సర్వలఘు పద్యాన్ని వ్రాసే ప్రయత్నం చేస్తారా?)
ఈ సమస్యను పంపిన కవిమిత్రునకు ధన్యవాదాలు.
శివానందలహరి
శివానందలహరిలోని ఈ క్రింది శ్లోకం భక్తి యొక్క వైభవాన్ని తెలియజేస్తున్నది.
మార్గావర్తిత పాదుకా పశుపతే రంగస్య కూర్చాయతే
గండూషాంబు నిషేచనం పురరిపో ర్దివ్యాభిషేకాయతే |
కించిద్ భక్షిత మాంసశేష కబళం నవ్యోపహారాయతే
భక్తిః కిం నకరో త్యహో వనచరో భక్తావతంసాయతే ||
శ్రీ పండిత నేమాని రామజోగి సన్యాసి రావు గారి అనువాదం
సీ.
కాలి చెప్పులతోడ మాలిన్యము తుడిచి
వేసి గాత్రము శుద్ధిచేసె నీకు
నీటిని పుక్కిటి నిండుగా గొనితెచ్చి
అభిషేకమొనరించె నాదరమున
మాంసమున్ రుచిచూచి మంచిదనుచు నెంచి
ఘనముగా నైవేద్యము నొనరించె
అడవిలో నివసించు నట్టి బోయ యొకండు
భక్తశేఖరు డట్లు వాసిగాంచె
తే.గీ.
ఎవ్విధంబున నిన్ను సేవింపవలయు
ననుచు దలచుచో భక్తియే యఖిల దోష
హరము సత్ఫలదంబయి యలరు దేవ!
నిర్మలంబగు హృదయమే నీకు వసతి.
10, ఫిబ్రవరి 2012, శుక్రవారం
సమస్యాపూరణం - 618 (రావణుఁ డా సీతమగఁడు)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
రావణుఁ డా సీతమగఁడు రక్షించు మిమున్.
(జాలపత్రిక ‘ఈమాట’ సౌజన్యంతో)
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
రావణుఁ డా సీతమగఁడు రక్షించు మిమున్.
(జాలపత్రిక ‘ఈమాట’ సౌజన్యంతో)
9, ఫిబ్రవరి 2012, గురువారం
చమత్కార (చాటు) పద్యాలు - 192
అకుబేరపురీ విలోకనం నధరాసూనుకరం కదా చ న |
అథ తత్ప్రతిహారహేతవేऽదమయంతీపతిలోచనం స్మర ||
వివరణఅథ తత్ప్రతిహారహేతవేऽదమయంతీపతిలోచనం స్మర ||
కుబేరపురి అంటే ‘అలక’. అలక శబ్దానికి ముంగురులు అనే అర్థం ఉంది. ‘అకుబేరపురీ విలోకనం’ అంటే వెంట్రుకలు లేని (ముండిత) స్త్రీ యొక్క దర్శనం. ధరాసూనువు (భూపుత్రుడు) అంగారకుడు. అంగారకునికి ‘మంగళ’నామం ఉంది. ‘నధరాసూనుకరం’ అంటే అమంగళకరం. అథ తత్ప్రతిహార హేతవే = అటువంటి అమంగళం తొలగిపోవాలంటే ... దమయంతీపతి అంటే ‘నలుడు’. అదమయంతీపతి అంటే ‘అనలుడు’. ‘అదమయంతీపతి లోచనం’ అంటే అనలుడు లోచనంగా కలవాడు శివుడు అని అర్థం. అట్టి శివుని స్మర = ధ్యానించు.
(శ్రీ శ్రీభాష్యం విజయసారథి గారి ‘ప్రహేళికలు’ గ్రంథం నుండి)
సమస్యాపూరణం - 617 (పూజ సేయ సిరులు)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
పూజ సేయ సిరులు పూజ్యము లగు.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది -
పూజ సేయ సిరులు పూజ్యము లగు.
8, ఫిబ్రవరి 2012, బుధవారం
ఆహ్వానం
అష్టావధానం
12-02-2012 (ఆదివారం) నాడు
విశాఖపట్టణం
లలితానగరం (అక్కయ్యపాలెం) లోని
శ్రీ లలితాపీఠంలో
సాయంకాలం 6 గంటల నుండి
అవధాని శ్రీ రాంభట్ల పార్వతీశ్వర శర్మ గారి
అష్టావధానం
ఆసక్తి ఉన్న సాహితీప్రియులకు ఇదే ఆహ్వానం!
12-02-2012 (ఆదివారం) నాడు
విశాఖపట్టణం
లలితానగరం (అక్కయ్యపాలెం) లోని
శ్రీ లలితాపీఠంలో
సాయంకాలం 6 గంటల నుండి
అవధాని శ్రీ రాంభట్ల పార్వతీశ్వర శర్మ గారి
అష్టావధానం
ఆసక్తి ఉన్న సాహితీప్రియులకు ఇదే ఆహ్వానం!
చమత్కార (చాటు) పద్యాలు - 191
రాజన్ కమలపత్రాక్ష
తత్ తే భవతు చాక్షయమ్ |
ఆసాదయతి యద్ రూపం
కరేణుః కరణై ర్వినా ||
సామాన్యార్థం - తత్ తే భవతు చాక్షయమ్ |
ఆసాదయతి యద్ రూపం
కరేణుః కరణై ర్వినా ||
కమలపత్రాక్ష = పద్మదళ నేత్రుడవైన
రాజన్ = ఓ రాజా!
కరేణుః = ఆడయేనుగు
కరణైః + వినా = కాళ్ళు, చేతులు మొదలైన అవయవాలు లేని
యత్ + రూపం = ఏ రూపాన్ని
ఆసాదయతి = పొందుతుందో
తత్ = అటువంటి
అక్షయమ్ = నాశనం లేని రూపం
తే = నీకు
భవతు = సంభవించును గాక!
విశేషార్థం
‘కరణైః వినా’ అన్నచోట వ్యాకరణ నియమం ఒకటి ఉంది. ‘కరణైః వినా కరేణుః’ అనగా క, ర, ణకారాలు లేని ‘కరేణుః’ శబ్దం. కరేణుః శబ్దంలోని ఈ మూడు హల్లులు పోగా అ,ఏ,ఉః మాత్రమే మిగులుతాయి. ‘అ + ఏ’ వృద్ధిసంధి వలన ‘ఐ’ అవుతుంది. ‘ఐ + ఉః’ అనేది ‘ఏచోయవాయావః’ సూత్రం వలన ‘ఆయుః’ అవుతుంది. అంటే ‘ఓ రాజా! నీకు అక్షయమైన ఆయువు లభించుగాక!’ అని తాత్పర్యం.
(శ్రీ శ్రీభాష్యం విజయసారథి గారి ‘ప్రహేళికలు’ గ్రంథం నుండి)
సమస్యాపూరణం - 616 (ఆపన్నుల బంధు వయ్యె)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
ఆపన్నుల బంధు వయ్యె నా రావణుఁడున్.
ఈ సమస్యను పంపిన
పోచిరాజు సుబ్బారావు గారికి
ధన్యవాదాలు.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
ఆపన్నుల బంధు వయ్యె నా రావణుఁడున్.
ఈ సమస్యను పంపిన
పోచిరాజు సుబ్బారావు గారికి
ధన్యవాదాలు.
7, ఫిబ్రవరి 2012, మంగళవారం
చమత్కార (చాటు) పద్యాలు - 190
"ఆదౌ గృహీత పాణిః
పశ్చా దారూఢ కటి జఘన భాగా |
నఖముఖ లాలన సుఖదా"
"సా కిం రామాసి?" "నైవ భోః సామా" ||
అర్థాలు
(ఒక యువకుడు తన మిత్రునితో అంటున్నాడు)
ఆదౌ = మొదట
గృహీత పాణిః = పాణిగ్రహణం చేసి
పశ్చాత్ = తరువాత
ఆరూఢ కటి జఘన భాగా = కటి జఘన భాగాలపై ఎక్కినదై
నఖముఖ లాలన = కొనగోళ్ళ గీరతో
సుఖదా = సుఖాన్ని కల్గించేది.
(విన్న మిత్రుని ప్రశ్న)
సా రామా కిం = అలా చేసింది నీ ప్రియురాలా?
(యువకుని సమాధానం)
నైవ భో = కాదు మహానుభావా!
సామా = గజ్జి సుమా!
నా అనువాదం .....
"కరమును గ్రహించెను మొదట
తరువాత కటిజఘనముల దక్కించుకొనెన్
మురిపించు నఖక్షతముల"
"హరిణాక్షియ యామె?" "కాదయా, గజ్జి సుమా!"
(శ్రీ శ్రీభాష్యం విజయసారథి గారి ‘ప్రహేళికలు’ గ్రంథం నుండి)
పశ్చా దారూఢ కటి జఘన భాగా |
నఖముఖ లాలన సుఖదా"
"సా కిం రామాసి?" "నైవ భోః సామా" ||
అర్థాలు
(ఒక యువకుడు తన మిత్రునితో అంటున్నాడు)
ఆదౌ = మొదట
గృహీత పాణిః = పాణిగ్రహణం చేసి
పశ్చాత్ = తరువాత
ఆరూఢ కటి జఘన భాగా = కటి జఘన భాగాలపై ఎక్కినదై
నఖముఖ లాలన = కొనగోళ్ళ గీరతో
సుఖదా = సుఖాన్ని కల్గించేది.
(విన్న మిత్రుని ప్రశ్న)
సా రామా కిం = అలా చేసింది నీ ప్రియురాలా?
(యువకుని సమాధానం)
నైవ భో = కాదు మహానుభావా!
సామా = గజ్జి సుమా!
నా అనువాదం .....
"కరమును గ్రహించెను మొదట
తరువాత కటిజఘనముల దక్కించుకొనెన్
మురిపించు నఖక్షతముల"
"హరిణాక్షియ యామె?" "కాదయా, గజ్జి సుమా!"
(శ్రీ శ్రీభాష్యం విజయసారథి గారి ‘ప్రహేళికలు’ గ్రంథం నుండి)
సమస్యాపూరణం - 615 (బలము లేనట్టివాఁడె)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
బలము లేనట్టివాఁడె నిర్భయుఁడు ఘనుఁడు.
ఈ సమస్యను సూచించిన
పోచిరాజు సుబ్బారావు గారికి
ధన్యవాదాలు.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
బలము లేనట్టివాఁడె నిర్భయుఁడు ఘనుఁడు.
ఈ సమస్యను సూచించిన
పోచిరాజు సుబ్బారావు గారికి
ధన్యవాదాలు.
6, ఫిబ్రవరి 2012, సోమవారం
ఆహ్వానం!
12-02-2012 (ఆదివారం) నాడు
మియాపూర్
జయప్రకాశ్ నారాయణ్ నగర్ లో
శ్రీ వేంకటేశ్వరస్వామివారి కోవెల ప్రాంగణంలో
మధ్యాహ్మం 3 గంటల నుండి
శ్రీ కట్టమూరి చంద్రశేఖర అవధానిగారి
అష్టావధానం.
ఆసక్తి ఉన్న సాహితీప్రియులకు ఇదే ఆహ్వానం!
మియాపూర్
జయప్రకాశ్ నారాయణ్ నగర్ లో
శ్రీ వేంకటేశ్వరస్వామివారి కోవెల ప్రాంగణంలో
మధ్యాహ్మం 3 గంటల నుండి
శ్రీ కట్టమూరి చంద్రశేఖర అవధానిగారి
అష్టావధానం.
ఆసక్తి ఉన్న సాహితీప్రియులకు ఇదే ఆహ్వానం!
చమత్కార పద్యాలు - 189
ప్రహేళిక
గోగజవాహన భోజనభక్ష్యో
ద్భూతప మిత్ర సపత్నజ శత్రోః |
వాహనవైరి కృతాసనతుష్టా
మామిహ పాతు జగత్త్రయజుష్టా ||
అర్థాలుద్భూతప మిత్ర సపత్నజ శత్రోః |
వాహనవైరి కృతాసనతుష్టా
మామిహ పాతు జగత్త్రయజుష్టా ||
గోగ = నందిపై పయనించే శివుని వలన
జ = పుట్టిన కుమారస్వామి యొక్క
వాహన = వాహనమైన నెమలికి
భోజన = ఆహారమైన సర్పానికి
భక్ష్య = ఆహారమైన వాయువు వలన
ఉద్భూత = పుట్టిన హనుమంతుని
ప = అధిపతి ఐన సుగ్రీవునికి
మిత్ర = మిత్రుడైన శ్రీరామునికి
సపత్న = శత్రువైన రావణుని వలన
జ = పుట్టిన ఇంద్రజిత్తు యొక్క
శత్రోః = విరోధి యైన ఇంద్రుని యొక్క
వాహన = వాహనమైన ఏనుగుకు
వైరి = శత్రువైన సింహంపై
కృత = ఏర్పరచుకొన్న
ఆసన = ఆసనంపై కూర్చుని
తుష్టా = సంతోషించేది
జగత్త్రయ = ముల్లోకాలచేత
జుష్టా = సేవింపబడేది అయిన దుర్గాదేవి
ఇహ = ఈ లోకంలో
మాం = నన్ను
పాతు = పాలించుగాక!
(శ్రీ శ్రీభాష్యం విజయసారథి గారి ‘ప్రహేళికలు’ గ్రంథం నుండి)
సమస్యాపూరణం - 614 (శాసన ధిక్కారమే)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
శాసన ధిక్కారమే ప్రశస్తము గాదా!
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
శాసన ధిక్కారమే ప్రశస్తము గాదా!
5, ఫిబ్రవరి 2012, ఆదివారం
సమస్యాపూరణం - 613 (పర్వదినమని యేడ్చిరి)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
పర్వదినమని యేడ్చిరి సర్వజనులు.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
పర్వదినమని యేడ్చిరి సర్వజనులు.
4, ఫిబ్రవరి 2012, శనివారం
సమస్యాపూరణం - 612 (కన్నకుమారుండు మగఁడు)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
కన్నకుమారుండు మగఁడు గాఁగ వరించెన్
(`తెలుగులో సమస్యాపూరణలు’ పుస్తకం నుండి)
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
కన్నకుమారుండు మగఁడు గాఁగ వరించెన్
(`తెలుగులో సమస్యాపూరణలు’ పుస్తకం నుండి)
3, ఫిబ్రవరి 2012, శుక్రవారం
సమస్యాపూరణం - 611 (జలము పోయఁగ నగ్ని)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
జలము పోయఁగ నగ్ని జ్వాజ్వల్యమయ్యె.
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
జలము పోయఁగ నగ్ని జ్వాజ్వల్యమయ్యె.
2, ఫిబ్రవరి 2012, గురువారం
సమస్యాపూరణం - 610 (రావే మానిని! కావవే తరుణి!)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
రావే మానిని! కావవే తరుణి! సంరక్షించు చంద్రాననా!
(‘తెలుగులో సమస్యా పూరణలు’ గ్రంథం నుండి)
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
రావే మానిని! కావవే తరుణి! సంరక్షించు చంద్రాననా!
(‘తెలుగులో సమస్యా పూరణలు’ గ్రంథం నుండి)
1, ఫిబ్రవరి 2012, బుధవారం
సమస్యాపూరణం - 609 (గణ యతి ప్రాసలే లేని)
కవిమిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
గణ యతి ప్రాసలే లేని కైత మేలు.
కవిమిత్రులారా,
ఏం జరిగిందో అర్థం కావడం లేదు. ‘వ్యాఖ్యను పోస్ట్ చేయండి’ అనే సూచన కూడా మాయమయింది. అది ఉంటేనే మీరు మీ వ్యాఖ్యలను పంపగలరు. ప్రస్తుతానికి మీ పూరణలను, వ్యాఖ్యలను క్రింది చిరునామాకు మెయిల్ చేయండి.
shankarkandi@gmail.com
గన్నవరపు నరసింహ మూర్తి గారి పూరణలు ...
రసము లూరుచు జెప్పెడి రమ్య కవిత
మనము నాహ్లాద పరచెడి మల్లె మొగ్గ
సరస లాలిత్య సంపద కొఱత గంటె
గణ యతి ప్రాసలే లేని కైత మేలు !
భావ విభవమె ప్రాణము పద్యములకు
గణము యతి ప్రాస లొప్పును గమనమునకు
ప్రాణమే లేని మరబొమ్మ పలుకు కంటె
గణ యతి ప్రాసలే లేని కైత మేలు !
వసంత కిశోర్ గారి పూరణ ...
గణ యతి ప్రాసలే లేని - కైత, మేలు
గద్య మగుగాని , జగతిని - కైత గాదు !
గణ యతిప్రాస లెగ మేలు - కైత కెపుడు
గణ గణ మని చదువుకొన - గలుగుటకును !
లక్కాకుల వెంకట రాజారావు గారి పూరణ ...
ఘనము పద్యమునకు గణ యతి ప్రాసలే,
లేని కైత-మేలు లేని కైత,
వచన కవిత యనగ వర్ధిల్లు చున్నది
దేని గొప్పదనము దానిది మరి !
గోలి హనుమచ్ఛాస్త్రి గారి పూరణ ...
పద్య మన్నది వ్రాయంగ భయ మననెడి
ద్రాక్ష పండైన నమలగ దవడ లేని
చంటి వారికి పాల సీసాల వంటి
గణ యతి ప్రాసలే లేని కైత మేలు.
సంపత్ కుమార్ శాస్త్రి గారి పూరణ ...
బుధులు మెచ్చనలంకారభూషితమగు
ప్రౌఢమత్తేభ శార్దూల స్రగ్ధరలును,
సర్వజనసమ్మతమునొంద నుర్వియందు
గణయతిప్రాసలే లేని కైత - మేలు.
పండిత నేమాని వారి పూరణ ....
గణ యతి ప్రాసలే లేని కైత మేలు
వ్యాకరణ మేదియును లేని భాష మేలు
నీతి సంస్కృతియు లేని జాతి మేలు
మేలు మేలను టేలనో చాలు చాలు
ఈ రోజు పూరించవలసినసిన సమస్య ఇది
గణ యతి ప్రాసలే లేని కైత మేలు.
కవిమిత్రులారా,
ఏం జరిగిందో అర్థం కావడం లేదు. ‘వ్యాఖ్యను పోస్ట్ చేయండి’ అనే సూచన కూడా మాయమయింది. అది ఉంటేనే మీరు మీ వ్యాఖ్యలను పంపగలరు. ప్రస్తుతానికి మీ పూరణలను, వ్యాఖ్యలను క్రింది చిరునామాకు మెయిల్ చేయండి.
shankarkandi@gmail.com
గన్నవరపు నరసింహ మూర్తి గారి పూరణలు ...
రసము లూరుచు జెప్పెడి రమ్య కవిత
మనము నాహ్లాద పరచెడి మల్లె మొగ్గ
సరస లాలిత్య సంపద కొఱత గంటె
గణ యతి ప్రాసలే లేని కైత మేలు !
భావ విభవమె ప్రాణము పద్యములకు
గణము యతి ప్రాస లొప్పును గమనమునకు
ప్రాణమే లేని మరబొమ్మ పలుకు కంటె
గణ యతి ప్రాసలే లేని కైత మేలు !
వసంత కిశోర్ గారి పూరణ ...
గణ యతి ప్రాసలే లేని - కైత, మేలు
గద్య మగుగాని , జగతిని - కైత గాదు !
గణ యతిప్రాస లెగ మేలు - కైత కెపుడు
గణ గణ మని చదువుకొన - గలుగుటకును !
లక్కాకుల వెంకట రాజారావు గారి పూరణ ...
ఘనము పద్యమునకు గణ యతి ప్రాసలే,
లేని కైత-మేలు లేని కైత,
వచన కవిత యనగ వర్ధిల్లు చున్నది
దేని గొప్పదనము దానిది మరి !
గోలి హనుమచ్ఛాస్త్రి గారి పూరణ ...
పద్య మన్నది వ్రాయంగ భయ మననెడి
ద్రాక్ష పండైన నమలగ దవడ లేని
చంటి వారికి పాల సీసాల వంటి
గణ యతి ప్రాసలే లేని కైత మేలు.
సంపత్ కుమార్ శాస్త్రి గారి పూరణ ...
బుధులు మెచ్చనలంకారభూషితమగు
ప్రౌఢమత్తేభ శార్దూల స్రగ్ధరలును,
సర్వజనసమ్మతమునొంద నుర్వియందు
గణయతిప్రాసలే లేని కైత - మేలు.
పండిత నేమాని వారి పూరణ ....
గణ యతి ప్రాసలే లేని కైత మేలు
వ్యాకరణ మేదియును లేని భాష మేలు
నీతి సంస్కృతియు లేని జాతి మేలు
మేలు మేలను టేలనో చాలు చాలు
దీనికి సబ్‌స్క్రయిబ్ చేయి:
పోస్ట్‌లు (Atom)