వసంత కిశోర్ గారూ, మీ రెండు పూరణలూ చాలా బాగున్నవి. అభినందనలు. మొదటి పూరణలో ‘భీముడు + ఆమె’ అన్నపుడు యడాగమం రాదు. ‘భీము డా యతివఁ జూచి’ అందాం. రెండవ పూరణలో ‘తద్ధి మనుచు’ ను ‘తద్ధిమి యని’ అనండి. * పండిత నేమాని వారూ, మీ పూరణము ప్రశస్తంగా ఉంది. అభినందనలు. * లక్ష్మీదేవి గారూ, మీ పూరణ బాగుంది. అభినందనలు. * గుండు మధుసూదన్ గారూ, మీ రెండు పూరణలూ బాగున్నవి. అభినందనలు.
ఏల్చూరి మురళీధర రావు గారూ, నమస్కృతులు. ధన్యవాదాలు. కవితాప్రౌఢిమ ప్రతిబింబించే మీ పూరణ అద్భుతంగా ఉంది. కానీ మొదటి పాదంతప్ప మిగిలిన పదాల్లో గణదోషాలున్నవి. లేక ఇదేమైన విషమవృత్త భేదమా? నా సాహసాన్ని మన్నించ వలసిందిగా కోరుతూ నా సూచనలు.... నననారాచము నూని, నారిఁ గొని - సంధానించి కోటిన్, “సనా తను నీ నీఁగును చూతమా” యనుచు చూతాజిహ్మగం బంది, తా నును యోగేశ్వరు మ్రోల చేరి నిలిచెన్ పుండ్రేక్షుకోదండుఁ డీ సున “నేనే పెనుజోదు నౌదు” నని భస్మోత్క్రాంతకర్ముండు నై.
అయ్యా! శుభాశీస్సులు. వ్యతిరేకార్థకములైన పదములు "కళలే" ద్రుతప్రకృతికములు కావు. చాల మంది మిత్రులు ఈ నియమమును మరచిపోవుచున్నారు. ఈరోజు శ్రీ గుండు మధుసూదన్ గారి పద్యములో "అగపడకను" అని ద్రుతాంతముగా వ్రాసేరు. స్వస్తి.
గుండు మధుసూదన్ గారూ, నేమాని వారి వ్యాఖ్యలను గమనించారా? మీ ఫోను ‘స్విచ్‌డ్’ ఆఫ్ అని వస్తున్నది. మీ స్పందనను తెలియజేయండి... ‘నిక్కము వల్కుము! వారునున్ను’ అన్నదానికి‘నిక్కమె! వారునున్ను’ అనీ, ‘దుఃఖమ్ము నగపడకను’ అన్నదానికి ‘దుఃఖమ్ము నూనకుండ’ అనీ నా సవరణలు...
వాఙ్మయకళాధ్యక్ష వడ్లమూడి గోపాలకృష్ణయ్య గారు 1972లో ప్రభుత్వ లిఖితప్రతుల భాండాగారం పక్షాన దివాకర్ల వేంకటావధాని గారితో కలిసి తాము పరిష్కరించి ప్రకటించిన తెనాలి రామభద్రకవి “ఇందుమతీ పరిణయము” పీఠికలోను; చదలవాడ పిచ్చయ్యగారి సంపాదకత్వంలో వెలువడిన “నవభారతి” పత్రికలోని తమ ఆత్మకథ “నేను” లోనూ; వారు ఇతరుల గ్రంథాలకు వ్రాసిన పెక్కు పీఠికలలోనూ తెలుగులో ఇటువంటి పద్యాలను విషమవృత్తాలుగా ఎలా ప్రస్తరించాలో వివరంగా వ్రాశారు. మత్తేభాన్ని గుఱించి మఱీ విపులంగా వ్రాశారు.
కాని, నేను ఏ పరధ్యానంలో పద్యాన్ని అలా చేశానో కాని, దోషమే దొర్లింది. చేసిన తప్పును పై విధంగా ప్రస్తరించి, సమర్థించుకోవాలనుకోవటం “వాదిబలం” అవుతుంది కాని, “వాదబలం” కాదు.
మీరు చేసిన సవరణకు నా హృదయపూర్వక ధన్యవాదాలు. మీ సద్యఃస్ఫూర్తికి అభివందనలు. పద్యాన్ని మీ పరిష్కరణతో ఈ విధంగా పఠింప ప్రార్థన.
పండిత నేమాని వారికి హృదయ పూర్వక ధన్యవాదములు. ‘ప్రమాదో ధీమతామపి’ యని యార్యోక్తి యుండ, నేనెంతటివాఁడను? దయతో తాము తెలిపిన దోషముల నీక్రింది విధముగ సవరించుకొనుచున్నాను. కంది శంకరయ్య గారు సూచించిన సవరణలలో మొదటిది ‘సంధికిని దూరమె? నిక్కము వల్కుము! వారునున్ను’ అనుదానిని ‘సంధికిని నిక్కయె? పల్కఁగ వారునున్ను’ అని సవరించుచున్నాను. రెండవది వారు సూచించినదే...
అందరికీ వందనములు !
రిప్లయితొలగించండిసౌగంధికా పుష్పం :
01)
_______________________________
కాననము నందు ఘనమైన - గట్టు పైన
గాంచి నునుపైన పుష్పంబు - గగురు పొడుప
గాలిచూలిని కోరిన - కాంత యంత
గగన సుమమును నే నేర్పు - గాను దెత్తు
తాళు , భామినీ నీవిట - తడవు కొంత
యనుచు పలికెను భీముండు - యామె తోడ !
_______________________________
కాన నాజ్ఞాత వాసము లేని ముగిసె
రిప్లయితొలగించండినిజము బావ! నీ నీతియే నీకు రక్ష
పూను దేనును తగు దౌత్యమును కురుపతి
కెలమి నీ మాట దెలుప నేనేగువాడ
ఆననమదేల వాడెనొ యందమైన
రిప్లయితొలగించండిభామినీ, నీకు? భీముని బలము చాలు
నునుపగు సొబగు దానవనుచును బలుకు
కీచకుని ద్రుంచనే, నేడు కీలు కీలు.?
గుండు మధుసూదన్ గారి పద్యములు....
రిప్లయితొలగించండిఉ.
వేదన నంది ద్రౌపది తపించుచు నిట్లనెఁ గృష్ణుఁ జెంత "దా
మోదర! సంధిఁ గోరుచునుఁ 'బోరును వద్ద'నుచుండఁ గంటి, నీ
నీ దృఢ వాక్కు సంధికిని దూరమె? నిక్కము వల్కుము! వారునున్ను, నే
నేదెసఁ బోవఁగా వలయు? నీ విటఁ దెల్పుము కృష్ణ! యిప్పుడున్.
[అరణ్యాజ్ఞాతవాసాలు ముగిసిన తదుపరి భీముఁడు ద్రౌపదితోఁ బలికిన సందర్భము]
తే.గీ.
"ఆననమ్మున దుఃఖమ్ము నగపడకను
జేయ; మానినీ! నీకున్న చింతఁ దీర్ప;
దుస్ససేను నుక్కడఁగింతు, దోర్బలమున
ఱొమ్మునే నేనుఁ జీల్చియు, రుధిర మిడుదు!"
నర్తనశాలలో ఉత్తర :
రిప్లయితొలగించండి02)
_______________________________
తనన తననన తడబడి - తలిరుబోడి
తనన తననని తానును - తద్ధి మనుచు
మానినీ నీవిటుల జేయు - మనిన గురువు
నృత్యమును జేయు విధమునే - నేర్చె నేర్పు !
_______________________________
వసంత కిశోర్ గారూ,
రిప్లయితొలగించండిమీ రెండు పూరణలూ చాలా బాగున్నవి. అభినందనలు.
మొదటి పూరణలో ‘భీముడు + ఆమె’ అన్నపుడు యడాగమం రాదు. ‘భీము డా యతివఁ జూచి’ అందాం.
రెండవ పూరణలో ‘తద్ధి మనుచు’ ను ‘తద్ధిమి యని’ అనండి.
*
పండిత నేమాని వారూ,
మీ పూరణము ప్రశస్తంగా ఉంది. అభినందనలు.
*
లక్ష్మీదేవి గారూ,
మీ పూరణ బాగుంది. అభినందనలు.
*
గుండు మధుసూదన్ గారూ,
మీ రెండు పూరణలూ బాగున్నవి. అభినందనలు.
శ్రీ గురువులకు, శ్రీ శంకరయ్య గారికి, పెద్దలందఱికి
రిప్లయితొలగించండిప్రణామములు!
నననారాచము నూని, నారిఁ గొని - సంధానించి కోటిన్, “సనా
తను నీ నీఁగును చూత” మని చూతాజిహ్మగం బంది, తా
నును యోగేశ్వరు మ్రోల నిలిచెన్ పుండ్రేక్షుకోదండుఁ డీ
సున “నేనే పెనుజోదు” నని భస్మోత్క్రాంతకర్ముండు నై.
విధేయుఁడు,
ఏల్చూరి మురళీధరరావు
ఏల్చూరి మురళీధర రావు గారూ,
రిప్లయితొలగించండినమస్కృతులు. ధన్యవాదాలు.
కవితాప్రౌఢిమ ప్రతిబింబించే మీ పూరణ అద్భుతంగా ఉంది. కానీ మొదటి పాదంతప్ప మిగిలిన పదాల్లో గణదోషాలున్నవి. లేక ఇదేమైన విషమవృత్త భేదమా? నా సాహసాన్ని మన్నించ వలసిందిగా కోరుతూ నా సూచనలు....
నననారాచము నూని, నారిఁ గొని - సంధానించి కోటిన్, “సనా
తను నీ నీఁగును చూతమా” యనుచు చూతాజిహ్మగం బంది, తా
నును యోగేశ్వరు మ్రోల చేరి నిలిచెన్ పుండ్రేక్షుకోదండుఁ డీ
సున “నేనే పెనుజోదు నౌదు” నని భస్మోత్క్రాంతకర్ముండు నై.
ఈ కామెంట్‌ను రచయిత తీసివేశారు.
రిప్లయితొలగించండిశ్రీ కృష్ణుడు అర్జునునితో..
రిప్లయితొలగించండినేనే మూలము జగతికి
నీ నీ క్రియలన్నిటికిని నేనే మూల
మ్మో నర ! మన్నన సేయుము
చేనును గాపాడ లెమ్ము చీడను ద్రుంపన్.
అయ్యా! శ్రీ గుండు మధుసూదన్ గారి పద్యము "వేదన నంది...."లో 3వ పాదములో 3 అక్షరములు ఎక్కువగా నున్నవి. స్వస్తి.
రిప్లయితొలగించండిఅయ్యా!
రిప్లయితొలగించండిశుభాశీస్సులు.
వ్యతిరేకార్థకములైన పదములు "కళలే" ద్రుతప్రకృతికములు కావు. చాల మంది మిత్రులు ఈ నియమమును మరచిపోవుచున్నారు. ఈరోజు శ్రీ గుండు మధుసూదన్ గారి పద్యములో "అగపడకను" అని ద్రుతాంతముగా వ్రాసేరు. స్వస్తి.
గుండు మధుసూదన్ గారూ,
రిప్లయితొలగించండినేమాని వారి వ్యాఖ్యలను గమనించారా? మీ ఫోను ‘స్విచ్‌డ్’ ఆఫ్ అని వస్తున్నది. మీ స్పందనను తెలియజేయండి...
‘నిక్కము వల్కుము! వారునున్ను’ అన్నదానికి‘నిక్కమె! వారునున్ను’ అనీ, ‘దుఃఖమ్ము నగపడకను’ అన్నదానికి ‘దుఃఖమ్ము నూనకుండ’ అనీ నా సవరణలు...
మాన్యశ్రీ శంకరార్యులకు
రిప్లయితొలగించండివిహితానేకప్రణామములతో,
వాఙ్మయకళాధ్యక్ష వడ్లమూడి గోపాలకృష్ణయ్య గారు 1972లో ప్రభుత్వ లిఖితప్రతుల భాండాగారం పక్షాన దివాకర్ల వేంకటావధాని గారితో కలిసి తాము పరిష్కరించి ప్రకటించిన తెనాలి రామభద్రకవి “ఇందుమతీ పరిణయము” పీఠికలోను; చదలవాడ పిచ్చయ్యగారి సంపాదకత్వంలో వెలువడిన “నవభారతి” పత్రికలోని తమ ఆత్మకథ “నేను” లోనూ; వారు ఇతరుల గ్రంథాలకు వ్రాసిన పెక్కు పీఠికలలోనూ తెలుగులో ఇటువంటి పద్యాలను విషమవృత్తాలుగా ఎలా ప్రస్తరించాలో వివరంగా వ్రాశారు. మత్తేభాన్ని గుఱించి మఱీ విపులంగా వ్రాశారు.
కాని, నేను ఏ పరధ్యానంలో పద్యాన్ని అలా చేశానో కాని, దోషమే దొర్లింది. చేసిన తప్పును పై విధంగా ప్రస్తరించి, సమర్థించుకోవాలనుకోవటం “వాదిబలం” అవుతుంది కాని, “వాదబలం” కాదు.
మీరు చేసిన సవరణకు నా హృదయపూర్వక ధన్యవాదాలు. మీ సద్యఃస్ఫూర్తికి అభివందనలు.
పద్యాన్ని మీ పరిష్కరణతో ఈ విధంగా పఠింప ప్రార్థన.
నననారాచము నూని, నారిఁ గొని - సంధానించి కోటిన్, “సనా
తను నీ చేఁతను చూతుఁ గాత” మని చూతాజిహ్మగం బంది, తా
నును యోగేశ్వరు మ్రోల చేరి నిలిచెన్ పుండ్రేక్షుకోదండుఁ డీ
సున “నేనే పెనుజోదు నౌదు” నని భస్మోత్క్రాంతకర్మాంతు డై.
ఈ విధంగా పద్యవిద్యార్థులకు ఛందస్సులలో ఔచిత్యవిచారాన్ని నేర్పుతున్న మీ సౌజన్యానికి ఋణపడి ఉంటాను.
విధేయుఁడు,
ఏల్చూరి మురళీధరరావు
రిప్లయితొలగించండిననరు బోడి నీవేనటే నన్ను వలచి
వచ్చితివి భామి నీ నీదు వలపు సింహ
బలుని ముంచెత్తె నునుసిగ్గు వలదు చాలు
కలికి నేనేగదా రమ్ము కౌగిలిమ్ము.
పెద్దలు క్షమించాలి. ఈ రోజు మనఃస్తిమితమే లేదు!
రిప్లయితొలగించండినననారాచము నూని, నారిఁ గొని - సంధానించి కోటిన్, “సనా
తను నీ నీఁగును చూతమా” యనుచు చూతాజిహ్మగం బంది, తా
నును యోగేశ్వరు మ్రోల చేరి నిలిచెన్ పుండ్రేక్షుకోదండుఁ డీ
సున “నేనే పెనుజోదు నౌదు” నని భస్మోత్క్రాంతకర్మాంతు డై.
అని ఉండాలి.
కౌరవసేనలఁజూచి అర్జునునితోభయపడి తడబడి ఉత్తరుడన్నట్లు:
రిప్లయితొలగించండిన..న...నరవరాయిటు నిలువ నాకుఁదరమె?
ను..ను...నుడువగ మాటేదియు నోట రాదె?
కాలు నిలువదు నీ..నీవె గాచు మనగఁ
న..న...న..నమ్ము నేనే గలననుచుఁబలికె!
రిప్లయితొలగించండిదుఃఖించుచున్న ద్రౌపది నూరడించుచు,
మానినీ,నీ కురుల నీడ్చె హీనుడైన
వాని నేనే వధించెద,బూని యనిని,
కాననమున కష్టమ్ములు గడిచెనంచు,
నునుపు చెక్కిళ్ళ దుడిచె నా యనిలసుతుడు.
నునుపు సొగసుల ననబోణి యనుచు నిన్ను
రిప్లయితొలగించండివెంట బడినట్టి కీచకు కంట బడక
కీలు కీలును విరిచెద గనుము నేనే
నిలచి యుండుము యుక్తిగ నీకు నీవె !
కీచకుడు:
రిప్లయితొలగించండివినననుకొనిన నుడువును వి
నినంతనే,ఘన నితంబినీ! నీనోటన్
నునుమీసపువయసయ్యెను,
చనిట్లె, వేచెదను నాట్యశాలను నేనే
శ్రీగురుభ్యోనమః
రిప్లయితొలగించండిచివరి పాదమునకు చిన్న సవరణ:
న..న..న...నమ్ము నే..నే గల ననుచు నవ్వె!
సహదేవుడు గారూ ! నత్తి ఆలోచన భలే వుంది. అభినందనలు.
రిప్లయితొలగించండికవిమిత్రులు గోలి వారికి ధన్యవాదములు. తమరి పద్యాలు రస చమత్కార శోభితంగా అలరిస్తున్నాయి.
రిప్లయితొలగించండిగుండు మధుసూదన్ గారి వ్యాఖ్య...
రిప్లయితొలగించండిపండిత నేమాని వారికి హృదయ పూర్వక ధన్యవాదములు.
‘ప్రమాదో ధీమతామపి’ యని యార్యోక్తి యుండ, నేనెంతటివాఁడను? దయతో తాము తెలిపిన దోషముల నీక్రింది విధముగ సవరించుకొనుచున్నాను.
కంది శంకరయ్య గారు సూచించిన సవరణలలో మొదటిది ‘సంధికిని దూరమె? నిక్కము వల్కుము! వారునున్ను’ అనుదానిని ‘సంధికిని నిక్కయె? పల్కఁగ వారునున్ను’ అని సవరించుచున్నాను. రెండవది వారు సూచించినదే...