ఆంధ్రసంస్కృత అనులోమ విలోమ పద్యం
క్రింది పద్యాన్ని అనులోమంగా చదివితే తెలుగు, విలోమంగా చదివితే సంస్కృతం.
కం.
తా వినువారికి సరవిగ
భావనతో నానునతివిభావిసు తేజా
దేవర గౌరవ మహిమన
మావలసిన కవిత మరిగి మాకునధీశా.
(పింగళి సూరన ‘కళాపూర్ణోదయం’ నుండి)
అనులోమంగా తెలుగు ...
ప్రతిపదార్థాలు
అతి విభావిసు తేజా = మిక్కిలి ప్రకాశించే పరాక్రమం కల
అధీశా = ఓ మహారాజా!
దేవర గౌరవ మహిమన = మీ ఘనత యొక్క మహిమ చేతనే
మా వలసిన కవిత = మా ప్రియమైన కవిత్వం
తాన్ = అది
వినువారికి సరవిగన్ = వినే వారికి యుక్తంగా
భావనతోన్ = భావించడంతో
మాకు మరిగి = మాకు అలవడి
ఆనున్ = కనిపిస్తుంది.
భావం
మిక్కిలి ప్రకాశించే పరాక్రమం గల ఓ మహారాజా! మీ ఘనత యొక్క మహిమ చేతనే మా ప్రియమైన కవిత్వం ఆలకించేవారు అది యుక్తంగా భావించడంతో మాకు అలవడి వ్యక్తమౌతున్నది. (ఓరాజా! మేమాశ్రయించిన మీ మహత్వం వలననే శ్రోతల కానందకరమైన కవిత్వం మా కబ్బిందని భావం)
విలోమంగా సంస్కృతం
ఆర్య.
శాధీన కుమాగిరి మత
వికసి లవమాన మహిమ వరగౌరవదే
జాతే సువిభా వితి నను
నాతో నవభాగవి రసకిరి వానుమితా.
పదవిభాగం
శాధి, ఇన, కుం, ఆగిరి, మత, వికనసి, లవమాన, మహిమవరగౌరవదే, జాతే, సువిభౌ, ఇతి, నను, నా, అతః నవభాః, గవి, రసకిరి, వా, అనువితా.
అన్వయం
ఇన, ఆగిరి, కుం, శాధి, మత, వికనసి, లవమాన, నను, మహిమవరగౌరవదే, సువిభౌ, ఇతి, జాతే, నా, అతః, నవభాః, రసకిరి, గవి, అనువితా వా.
ప్రతిపదార్థాలు
ఇన =ఓ రాజా!
ఆగిరి = పర్వతాలున్నంత కాలం
కుం = భూమిని
శాధి = శాసించు.
మత = సర్వ సమ్మతుడా!
వికనసి = మిక్కిలి ప్రసిద్ధిచే విరాజిల్లుచున్నావు.
లవమాన = లవుని యొక్క మానం వంటి మానం కలిగిన
నను = ఓ భూవరా!
మహిమవరగౌరవదే = గొప్పతనంచే శ్రేష్ఠమైన గౌరవాన్నిచ్చే
సువిభౌ = నీ వంటి మంచి రాజు
ఇతి = ఈ విధంగా
జాతే = కలిగి ఉండగా
నా = పండితుడైన మనుష్యుడు
అతః = ఇటువంటి గౌరవం వల్ల
నవభాః = క్రొత్త వికాసం గలవాడై
రసకిరి = రసం చిమ్మే
గవి = భాషలో
అనువితా వా = స్తుతింపనివాడగునా! (తప్పక నుతించేవాడౌతాడని అర్థం)
భావం
ఓ రాజా! పర్వతాలున్నంత కాలం భూమిని శాసించు. సర్వసమ్మతుడా! మిక్కిలి ప్రసిద్ధిచే విరాజిల్లుతున్నావు. లవుని యొక్క మానం వంటి మానం కలిగిన ఓ భూ వరా! గొప్పతనంచే శ్రేష్ఠమైనట్టి నీ వంటి మంచి రాజు ఈ విధంగా కలిగి ఉండగా పండితుడైన మనుష్యుడు ఇట్టి గౌరవం వల్ల క్రొత్త వికాసం కలవాడై రసం చిమ్మే భాషలో స్తుతింపనివాడవుతాడా?
(‘ఆంధ్రామృతం’ చింతా రామకృష్ణారావు గారికి ధన్యవాదాలతో...)
క్రింది పద్యాన్ని అనులోమంగా చదివితే తెలుగు, విలోమంగా చదివితే సంస్కృతం.
కం.
తా వినువారికి సరవిగ
భావనతో నానునతివిభావిసు తేజా
దేవర గౌరవ మహిమన
మావలసిన కవిత మరిగి మాకునధీశా.
(పింగళి సూరన ‘కళాపూర్ణోదయం’ నుండి)
అనులోమంగా తెలుగు ...
ప్రతిపదార్థాలు
అతి విభావిసు తేజా = మిక్కిలి ప్రకాశించే పరాక్రమం కల
అధీశా = ఓ మహారాజా!
దేవర గౌరవ మహిమన = మీ ఘనత యొక్క మహిమ చేతనే
మా వలసిన కవిత = మా ప్రియమైన కవిత్వం
తాన్ = అది
వినువారికి సరవిగన్ = వినే వారికి యుక్తంగా
భావనతోన్ = భావించడంతో
మాకు మరిగి = మాకు అలవడి
ఆనున్ = కనిపిస్తుంది.
భావం
మిక్కిలి ప్రకాశించే పరాక్రమం గల ఓ మహారాజా! మీ ఘనత యొక్క మహిమ చేతనే మా ప్రియమైన కవిత్వం ఆలకించేవారు అది యుక్తంగా భావించడంతో మాకు అలవడి వ్యక్తమౌతున్నది. (ఓరాజా! మేమాశ్రయించిన మీ మహత్వం వలననే శ్రోతల కానందకరమైన కవిత్వం మా కబ్బిందని భావం)
విలోమంగా సంస్కృతం
ఆర్య.
శాధీన కుమాగిరి మత
వికసి లవమాన మహిమ వరగౌరవదే
జాతే సువిభా వితి నను
నాతో నవభాగవి రసకిరి వానుమితా.
పదవిభాగం
శాధి, ఇన, కుం, ఆగిరి, మత, వికనసి, లవమాన, మహిమవరగౌరవదే, జాతే, సువిభౌ, ఇతి, నను, నా, అతః నవభాః, గవి, రసకిరి, వా, అనువితా.
అన్వయం
ఇన, ఆగిరి, కుం, శాధి, మత, వికనసి, లవమాన, నను, మహిమవరగౌరవదే, సువిభౌ, ఇతి, జాతే, నా, అతః, నవభాః, రసకిరి, గవి, అనువితా వా.
ప్రతిపదార్థాలు
ఇన =ఓ రాజా!
ఆగిరి = పర్వతాలున్నంత కాలం
కుం = భూమిని
శాధి = శాసించు.
మత = సర్వ సమ్మతుడా!
వికనసి = మిక్కిలి ప్రసిద్ధిచే విరాజిల్లుచున్నావు.
లవమాన = లవుని యొక్క మానం వంటి మానం కలిగిన
నను = ఓ భూవరా!
మహిమవరగౌరవదే = గొప్పతనంచే శ్రేష్ఠమైన గౌరవాన్నిచ్చే
సువిభౌ = నీ వంటి మంచి రాజు
ఇతి = ఈ విధంగా
జాతే = కలిగి ఉండగా
నా = పండితుడైన మనుష్యుడు
అతః = ఇటువంటి గౌరవం వల్ల
నవభాః = క్రొత్త వికాసం గలవాడై
రసకిరి = రసం చిమ్మే
గవి = భాషలో
అనువితా వా = స్తుతింపనివాడగునా! (తప్పక నుతించేవాడౌతాడని అర్థం)
భావం
ఓ రాజా! పర్వతాలున్నంత కాలం భూమిని శాసించు. సర్వసమ్మతుడా! మిక్కిలి ప్రసిద్ధిచే విరాజిల్లుతున్నావు. లవుని యొక్క మానం వంటి మానం కలిగిన ఓ భూ వరా! గొప్పతనంచే శ్రేష్ఠమైనట్టి నీ వంటి మంచి రాజు ఈ విధంగా కలిగి ఉండగా పండితుడైన మనుష్యుడు ఇట్టి గౌరవం వల్ల క్రొత్త వికాసం కలవాడై రసం చిమ్మే భాషలో స్తుతింపనివాడవుతాడా?
(‘ఆంధ్రామృతం’ చింతా రామకృష్ణారావు గారికి ధన్యవాదాలతో...)
విలోమ పద్యంలో "రసకిరి వానుమితా" అనేది వానువితా కదండీ?
రిప్లయితొలగించండిఅద్భుతం ! మీకు శ్రీ చింతా రామకృష్ణా రావుగారికి కృతజ్ఞతలు.
రిప్లయితొలగించండిమంచి పద్యాలను అందిస్తున్న సోదరులకు ధన్య వాదములు.
రిప్లయితొలగించండి