చాటు శ్లోకం
కాచాయ నీచం కమనీయ వాచా
మోచాఫల స్వాదు ముచాన యాచే |
దయా కుచేలే ధనదత్కుచేలే
స్థితేऽకుచేలే శ్రిత మా కుచేలే ||
అర్థాలు -
దయా = దయకు
కుచేలే = (కు = భూమికి, చేలం = వస్త్రమైనట్టి) సముద్రమైనవాడూ,
ధనదత్ = కుబేరునిగా చేయబడిన
కుచేలే = కుచేలుడు కలవాడూ,
శ్రిత = ఆశ్రయింపబడ్డ
మా = లక్ష్మీదేవియొక్క
కుచేలే = వక్షఃస్థలం కలవాడూ,
అకుచేలే = కుత్సితం కాని వస్త్రం (పీతాంబరం) కలవాడూ అయిన విష్ణువు
స్థితే = రక్షకుడై ఉండగా
మోచాఫల = అరటిపండు యొక్క
స్వాదు = మాధుర్యాన్ని
ముచా = వర్షించే
కమనీయ = హృద్యమైన
వాచా = వాక్కుతో (కవిత్వంతో)
కాచాయ = గవ్వకోసం
నీచ = అల్పుని
న యాచే = యాచింపను.
(శ్రీ శ్రీభాష్యం విజయసారథి గారు సేకరించిన ‘ప్రహేళికలు’ గ్రంథం నుండి)
కాచాయ నీచం కమనీయ వాచా
మోచాఫల స్వాదు ముచాన యాచే |
దయా కుచేలే ధనదత్కుచేలే
స్థితేऽకుచేలే శ్రిత మా కుచేలే ||
అర్థాలు -
దయా = దయకు
కుచేలే = (కు = భూమికి, చేలం = వస్త్రమైనట్టి) సముద్రమైనవాడూ,
ధనదత్ = కుబేరునిగా చేయబడిన
కుచేలే = కుచేలుడు కలవాడూ,
శ్రిత = ఆశ్రయింపబడ్డ
మా = లక్ష్మీదేవియొక్క
కుచేలే = వక్షఃస్థలం కలవాడూ,
అకుచేలే = కుత్సితం కాని వస్త్రం (పీతాంబరం) కలవాడూ అయిన విష్ణువు
స్థితే = రక్షకుడై ఉండగా
మోచాఫల = అరటిపండు యొక్క
స్వాదు = మాధుర్యాన్ని
ముచా = వర్షించే
కమనీయ = హృద్యమైన
వాచా = వాక్కుతో (కవిత్వంతో)
కాచాయ = గవ్వకోసం
నీచ = అల్పుని
న యాచే = యాచింపను.
(శ్రీ శ్రీభాష్యం విజయసారథి గారు సేకరించిన ‘ప్రహేళికలు’ గ్రంథం నుండి)
గురువుగారూ,
రిప్లయితొలగించండినాకు చాలా బాగా నచ్చిందండీ ఈ పద్యము. కుచేలే అనే పదాన్ని అన్నిసార్లు ప్రయోగిస్తూ విశెషమైన అర్థాన్ని ప్రతిపాదించారు కవిగారు. అద్భుతం. కవి ఎవరో తెలిస్తే చెప్పండి. ఇంతటి కమనీయమైన పద్యమును పరిచయం చేసినందుకు ధన్యవాదములు.
శంకరయ్య గారికి నమస్కారములు.కుచేల శబ్దము
రిప్లయితొలగించండివిభిన్నార్ధములతో వాడబడినది.బాగున్నది.
పదముల ప్రయోగము.