25, డిసెంబర్ 2011, ఆదివారం

సమస్యాపూరణం - 572 (దండనము కాదు)

కవిమిత్రులారా,
ఈరోజు పూరించవలసిన సమస్య ఇది
దండనము కాదు కాదది పండువయ్యె
ఈ సమస్యను పంపిన కవిమిత్రునకు ధన్యవాదాలు.

51 కామెంట్‌లు:

  1. అందరికీ వందనములు !

    01)
    _________________________________

    తప్పు దారుల నడచెడు - తనయులకును
    తల్లి ప్రేమగ చెప్పును - తపన బడుచు
    తండ్రి మాత్రము దండించు - దారి మార్చ
    దండనము కాదు కాదది - పండువయ్యె !
    _________________________________

    రిప్లయితొలగించండి
  2. పేడి గాగను శాపంబు క్రీడి కిచ్చె
    స్వర్గ మందున నూర్వశి భాగ్య మదియె
    పరగ మేలయ్యె నజ్ఞాత వాసమందు
    దండనము కాదు కాదది పండువయ్యె

    రిప్లయితొలగించండి
  3. సూటు బూటులు వేసుకు స్కూలు కేగ
    అక్షరంబులు నేర్పుచు శిక్ష వేయ
    దండనము కాదుకాదది, పండు వయ్యె
    అండ దండలు గలిగిన అయ్యవారి

    రిప్లయితొలగించండి
  4. సిరి వలదను వాని కిలను చిక్కులె గాదా ?
    --------
    సిరి దా వచ్చిన యప్పుడు
    సరగున మోకాలు నొడ్డ సరి కాదయ్యా !
    సిరియే మూలము మనిషికి
    సిరి వలదను వాని కిలను చిక్కులె గాదా ?

    రిప్లయితొలగించండి
  5. తల్లి కొట్టును దిట్టును తనయు డవని
    దండనము కాదు కాదది ,పండువయ్యె
    మంచి మనుగడ దొరికెను మంత్రి వలన
    ఊరు నందలి స్కూలులొ యొజ్జ గాను

    రిప్లయితొలగించండి
  6. అందరి పూరణలూ అలరించు చున్నవి !

    శాస్త్రీజీ ! మీ దారిలోనే !

    02)
    _________________________________

    ధర్మ రాజుకు తమ్ముడు - ధర్మ చరుడు
    తరుణి శాపంబు తనకివ్వ - తలను యొగ్గి
    ధరణి నఙ్ఞాత వాసంబు - దాట గలిగె !
    దండనము కాదు కాదది - పండువయ్యె !
    _________________________________

    రిప్లయితొలగించండి
  7. వానరునకదె శిక్షయౌ వాలమెల్ల
    కాల్చుడీ యనగా దశకంధరుండు
    హాయిగా లంక గాల్చిన హనుమ కౌర!
    దండనము కాదు కాదది పండువయ్యె

    రిప్లయితొలగించండి
  8. సుబ్బారావుగారి బాటలో !

    03)
    _________________________________

    తల్లి తనయుల దిట్టును - తప్పు జేయ
    తండ్రి తనయుల గొట్టును - దారి మార్చ
    దేశికుడు తిట్టి గొట్టును - తీరు నేర్ప
    దండనము కాదు కాదది - పండువయ్యె !
    _________________________________

    రిప్లయితొలగించండి
  9. అయ్యా! వసంత కిశోర్ గారూ! మీ ఆరోగ్యము తొందరలో కోలుకోవాలని మా ఆకాంక్ష. మీ పూరణలోని భావము చాల బాగుగ నున్నది. కొన్ని సూచనలు చూడండి:
    (1) రాజు + కు అనునప్పుడు రాజు + నకు అని వాడవలెను.
    (2) తనకివ్వ అనుట వాడుక భాష అగును -- తనకీయ అంటే ఇంకా బాగుంటుంది.
    (3) తలను + ఒగ్గ - యడాగమము రాదు; తలనొగ్గ అగును.

    రిప్లయితొలగించండి
  10. నేమానివారికి ధన్యవాదములతో :

    02అ)
    _________________________________

    ధర్మనందను తమ్ముడు - ధర్మ చరుడు
    తరుణి శాపంబు తనకీయ - శిరము నొగ్గి
    ధరణి నఙ్ఞాత వాసంబు - దాట గలిగె !
    దండనము కాదు కాదది - పండువయ్యె !
    _________________________________

    రిప్లయితొలగించండి
  11. నేమానివారి ననుగమిస్తూ :

    04)
    _________________________________

    ధరణి జాతను కనుగొన్న - మారుతపుడు
    తనదు వాలము కాల్పింప - దనుజ ప్రభువు
    దగ్ధ మొనరించె లంకను - దయను వీడి
    దండనము కాదు కాదది - పండువయ్యె !
    _________________________________

    రిప్లయితొలగించండి
  12. 05)
    _________________________________

    శ్యామవర్ణుని నిందింప - సత్య తండ్రి
    నింద నీలాపనిందగా - నిర్ణయించి
    మణిని , భామల బొందెను - మాధవుండు !
    దండనము కాదు కాదది - పండువయ్యె !
    _________________________________
    నిర్ణయించి = నిరూపించి

    రిప్లయితొలగించండి
  13. అయ్యా! వసంత కిశోర్ గారూ!
    మీ పద్యములో ధరణిజాతను ... అనే పాదములో ప్రాస యతిని వేద్దామనుకున్నారు కానీ మీరు ప్రాస నియమము ప్రకారమే ప్రాసయతిని వెయ్యాలి అని గమనించినట్టుల లేదు. అందుచేత ఆ పాదమును ఇలా మారిస్తే బాగుంటుందేమో:
    "అవని జాతను చూచెను హనుమ యపుడు"
    స్వస్తి.

    రిప్లయితొలగించండి
  14. నేమానివారికి ధన్యవాదములతో :

    04అ)
    _________________________________

    ధరణి జాతను కనుగొన్న - సరయు సుతుడు
    తనదు వాలము కాల్పింప - దనుజ ప్రభువు
    దగ్ధ మొనరించె లంకను - దయను వీడి
    దండనము కాదు కాదది - పండువయ్యె !
    _________________________________
    సరయువు = వాయుదేవుడు

    రిప్లయితొలగించండి
  15. "సరయు సుతుడు " అనకూడని పక్షంలో :

    04ఆ)
    _________________________________

    ధరణి జాతను మారుతి - నరయు పిదప
    తనదు వాలము కాల్పింప - దనుజ ప్రభువు
    దగ్ధ మొనరించె లంకను - దయను వీడి
    దండనము కాదు కాదది - పండువయ్యె !
    _________________________________

    రిప్లయితొలగించండి
  16. 06)
    _________________________________

    నలుడు దావాగ్ని లో చిక్కి - నలుగు నపుడు
    నాగుబామును కాపాడి - యేగు చుండ
    ననువు కోల్పోవు టతనికి - ననువు పడెను
    దండనము కాదు కాదది - పండువయ్యె !
    _________________________________
    ననువు = అందము
    అనువుపడు = యుక్తమగు

    రిప్లయితొలగించండి
  17. మిత్రుల పూరణలు అలరిస్తున్నాయి.

    మన్ను తింటివ చినతండ్రి మానవేల
    కొంటె చేష్టల ననుచును గొట్ట బూని
    తల్లి గాంచగ విశ్వముల్ తనయు నోట
    దండనము కాదు కాదది పండు వయ్యె

    రిప్లయితొలగించండి
  18. వెంకట రాజారావు . లక్కాకులఆదివారం, డిసెంబర్ 25, 2011 11:53:00 AM

    విధి పరీక్షకు నిలబడి విమలు డగుము
    దండనము కాదు కాదది - పండు వయ్యె
    డు భవిత ,తొలగు కష్టాలు, శుభము కలుగు
    దేవ దేవుండు కరుణించి దిక్కు నిలుచు

    రిప్లయితొలగించండి
  19. మూర్తీజీ ! అద్భుతం !

    07)
    _________________________________

    కరుణ లేకను శుక్రుని - కడుపు లోకి
    కచుని యసురులు చంపించి - కాల్చి పంప
    కచుని గాపాడె శుక్రుండు - కనికరించి !
    దండనము కాదు కాదది - పండువయ్యె !
    _________________________________

    రిప్లయితొలగించండి
  20. పల్లెలో నివాసము వలన ప్రకృతి మధ్య ఉండి తిండి గింజలు పెట్టి ప్రతి దినము రంగు రంగుల పక్షులను చూసి ఆనందిస్తుంటాను .
    మిత్రులు చంద్రశేఖరులు సాక్షి.

    పల్లె జనులకు సేయగా వైద్య సేవ
    పచ్చదనములఁ బ్ర్రకృతియు ప్రాప్త మయ్యె
    పక్షి గణములఁ బ్రోచుట వరము గాదె
    దండనము కాదు కాదది పండువయ్యె

    రిప్లయితొలగించండి
  21. కిశోర్ జీ కృతజ్ఞతలు. మీ కవితా వెల్లువ బహు పసందు.

    రిప్లయితొలగించండి
  22. 08)
    _________________________________

    కాననములకు రాముని - కైక బంప
    క్షాంతి కల్యాణ కారక - కారణుండు !
    కరకు రాక్షస మూకల - గావు పెట్టె !
    దండనము కాదు కాదది - పండువయ్యె !
    _________________________________
    గావు పెట్టు = చంపు

    రిప్లయితొలగించండి
  23. మూర్తీజీ ! ధన్యవాదములు !
    ఏమిటీ వేళ ? యింత అర్థరాత్రివరకూ పడుకోకుండా ?

    రిప్లయితొలగించండి
  24. 09)
    _________________________________

    వనజహితునిని పండని - భ్రమసి నపుడు
    వజ్ర ఘాతము నందిన - పవన సుతుడు
    వరములను బొందె మిక్కిలి - సురల వలన !
    దండనము కాదు కాదది - పండువయ్యె !
    _________________________________

    రిప్లయితొలగించండి
  25. 10)
    _________________________________

    సత్య మెన్నడు దప్పని - నిత్య వ్రతుని
    సత్య సంధత రూపింప - సత్యవాక్కు
    సత్య లోకము జేరెను - సత్యవ్రతుడు !
    దండనము కాదు కాదది - పండువయ్యె !
    _________________________________
    సత్యవాక్కు = ఋషి (విశ్వామిత్రుడు)

    రిప్లయితొలగించండి
  26. దండనము కాదు కాదది పండువయ్యె
    దండకారణ్యవాసులౌ తాపసులకు
    చెట్టు పుట్టల కెగిరెడి పిట్టలకును
    రామదర్శన లాలస రమణులకును

    రిప్లయితొలగించండి
  27. ఉదయమే లేచి బ్లాగులో నున్న వ్యాఖ్య
    లన్ని పరిశీలనము చేసి యందఱకును
    తగు సమాధాన మిచ్చుట తప్పనట్టి
    దండనము; కాదు కాదది పండు వయ్యె.

    రిప్లయితొలగించండి
  28. వసంత కిశోర్ గారూ,
    మీ పది పూరణలూ బాగున్నాయి. అభినందనలు.
    రెండవ పూరణలో ‘తలను + ఒగ్గి’ అన్నప్పుడు యడాగమం రాదు. ‘తలను దాల్చి’ అందామా? ‘ధర్మరాజుకు తమ్ముడు’ను ‘ధర్మరాజున కనుజుండు’ అందాం.
    (ఓహ్ ... నేమాని వారి వ్యాఖ్యతో సవరించారు. ఇప్పుడు గమనించాను)
    మూడవ పూరణలో ‘తిట్టి + కొట్టును’ అన్నప్పుడు సరళాదేశం రాదు. ‘తిట్టి కొట్టును’ అంటేనే సరి.
    సవరించిన నాల్గవ పూరణలో ‘మారుతి నరయు’ కు మారుగా ‘మారుతి యరయు’ ఉండాలి.
    ఏడవ పూరణలో ‘లోకి’ అనడం తప్పేమో? ‘లోనికి’ అనాలనుకుంటాను. అలా అంటే గణదోషం. ‘కడుపునందు’ అందామా?
    తొమ్మిదవ పూరణలో ‘వనజ హితునిని’ ... ఇక్కడ ఒక ‘ని’ ఎక్కువయింది. అక్కడ ‘వనజ మిత్రుని/ బాంధవు’ అంటే సరి!
    పదవ పూరణలో రేఫసంయుక్తాక్షరానికి ముందున్న అక్షరాన్ని లఘువు చేసారు. పండిత నేమాని వారు సమర్థించినా నా మనస్సులో ఏదో అసంతృప్తి. ఛందశ్శాస్త్ర గ్రంథాలను మరోసారి తిరగేయాలి.

    రిప్లయితొలగించండి
  29. సరదాగా ఈ బ్లాగుకి
    గురువుగ మన్ననల నందు కొనుచుండిన శం
    కర ధీనిధి మీ ఓపిక
    కరము ప్రశంసార్హమగుచు క్రాలును జగతిన్

    రిప్లయితొలగించండి
  30. శంకరార్యా ! చక్కని సవరణలకు ధన్యవాదములు !
    నేమానివారికి ధన్యవాదములు !

    ఇంతకీ పూరణ -04అ)- లో సరయువు = వాయుదేవుడు
    ఐన
    సరయు సుతుడు = వాయుదేవుని కుమారుడు
    తప్పా ? సరియా ? తెలుపగలరు !

    రిప్లయితొలగించండి
  31. పండిత నేమాని వారూ,
    ధన్యవాదములు.
    *
    వసంత కిశోర్ గారూ,
    ‘సరయు సుతుడు’ సాధువనే నా భావన.

    రిప్లయితొలగించండి
  32. గంగ యంతటి పావని భంగ పడక
    భువికి దిగివచ్చి జగతికి భాగ్య మిచ్చె
    లోక రక్షణ చేయుట యోగ్య తనుచు
    దండనము కాదు కాదది పండు వయ్యె

    యోగ్యత = అర్హత ,.....భంగ పడక = అవమాన పడక

    రిప్లయితొలగించండి
  33. గోలి హనుమచ్ఛాస్త్రి గారూ,
    చక్కని పూరణ. అభినందనలు.
    *
    సుబ్బారావు గారూ,
    మీ రెండు పూరణలు బాగున్నాయి. అభినందనలు.
    అయితే మొదటి పూరణలో సమస్యను నాల్గవపాదంగా ఉంచితేనే అన్వయం బాగుంటుంది.
    రెండవ పూరణలో ‘స్కూలులో(న్) + ఒజ్జగాను’ అన్నప్పుడు ‘స్కూలులో నొజ్జగాను’ అవుతుంది. అక్కడ యడాగమం రాకూడదు.
    ‘సిరి వలదను...’ సమస్యకు మీ పూరణ ప్రశస్తంగా ఉంది. అభినందనలు.
    *
    పండిత నేమాని వారూ,
    మీ పూరణ ఉత్తమంగా ఉంది. అభినందనలు.
    *
    గన్నవరపు నరసింహ మూర్తి గారూ,
    ఈ పూరణలో మీరూ మీ విశ్వరూపాన్ని ప్రదర్శించారు. బాగుంది.
    మీ రెండవ పూరణ కూడ చక్కగా ఉంది. అభినందనలు.
    *
    లక్కాకుల వెంకట రాజారావు గారూ,
    మీ పూరణ బాగుంది. అభినందనలు.
    *
    చంద్రశేఖర్ గారూ,
    ఒక శబ్దచిత్రాన్ని ఆవిష్కరించారు. బాగుంది మీ పూరణ. అభినందనలు.
    ఇంతకీ ఆ రమణులు దండకారణ్యంలోని తాపసరమణులేనా?
    *
    (సరదాగా...... తుమ్మి "చిరంజీవ!" అనుకున్నట్లు)
    కంది శంకరయ్య గారూ,
    బాగుంది మీ పూరణ. అభినందనలు.
    ఆ ‘దండన’ మీకు మీరు వేసుకున్నదేగా! దానివల్ల కవిమిత్రులకు పండుగే కదా!

    మెండుగ సమస్య లిచ్చుచు
    దండిగ పూరణలఁ గొనుచు దండన మనుచున్
    గుండె చెదరనీయకుమా;
    పండిత నేమాని రక్ష! ‘బ్లాగింపు’ మిఁకన్.

    రిప్లయితొలగించండి
  34. రాజేశ్వరి అక్కయ్యా,
    చక్కని పూరణ. బాగుంది. అభినందనలు.
    ‘యోగ్యత + అనుచు’ అన్నప్పుడు సంధి లేదు. యడాగమం వస్తుంది. దానిని ‘యోగ్యత యని’ అంటే సరి!

    రిప్లయితొలగించండి
  35. శ్రీ శంకరయ్య గారికి నమస్కారములు.
    మీరు సూచించి నట్లు సవరించు కొందును.
    కృతజ్ఞతలు .

    రిప్లయితొలగించండి
  36. శంకరార్యా ! మీరు సాధువే యన్ననూ నా సందేహము తీరుట లేదు !
    ఏ మూలనో చిన్న సంశయము పొడసూపు చున్నది !

    తనయ వరుడు = కూతురి మొగుడు (విభుడు/ప్రియుడు)
    సరయు సుతుడు = సరయూ నది పుత్రుడు

    అన్న విపరీతార్థాలే నన్ను వేధించు చున్నవి !

    దయయుంచి అచ్చోట వ్యాకరణ కార్యం వివరించండి !

    యడాగమం గురించి పెద్ద పాఠమే పెట్టారు !
    కాని అదేమీ యెవరి బుర్రకూ యెక్కినట్లు లేదు !

    నుగాగమం గురించి కూడా ఒక పాఠం పెడితేనే గాని
    రెంటికీ తేడా తెలిసేటట్టు లేదు !
    మిత్రులందరూ ఎక్కువ సార్లు తప్పు చేసేదిక్కడే !

    చేసిన తప్పు మళ్ళీ మళ్ళీ చెయ్యకుండా శిష్యులను
    తీర్చి దిద్ద వలసిన పెద్ద బాధ్యత మీదే గదా !

    రిప్లయితొలగించండి
  37. శంకరార్యా ! మిమ్మల్ని మీరే అభినందించుకున్న మీ వ్యాఖ్యలు
    ఈ నాటి అద్భుత మనవచ్చు !
    అబ్బ ! ఎంత ఆనందం వేసిందో అది చూసి !

    రిప్లయితొలగించండి
  38. వసంత కిశోర్ గారూ,
    కూతురి వరుడు అనే అర్థంలో ‘తనయావరుడు’ అవుతుంది. ‘తనయ’ ఆకారాంత స్త్రీలింగ శబ్దం. ‘అంకము జేరి శైలతనయాస్తనదుగ్ధము లాను ..’ అన్నాడు పెద్దన. ‘తనయస్తనం’ అనలేదు. రాముడు ‘జనకతనయా వరుడు’. తనయుడు అకారాంత పుంలింగశబ్దం. అది సమాసపూరవపదమైనపుడు తనయ అవుతుంది. ‘కుంతీతనయ మధ్యముడు’ అంటారు. ‘కుంతీసుతమధ్యముడు’ అనడం మీరు వినే ఉంటారు. ‘వచ్చెం గుంతీసుతమధ్యముండు ...’ భారత ప్రయోగం. నిజానికి సుత అంటే కూతురే కదా. ‘గిరిరాజసుతాతనయా’ అన్నారు. సుతతనయా అనలేదు. ఇక్కడ సమాసపూర్వపదంమైనపుడు కూతురైతే తనయా, సుతా అనీ, కొడుకైతే తనయ, సుత అనీ ఉంటాయి.
    సరయూసుతుడంటే సరయూనది కొడుకు. సరయు సుతుడంటే సరయువు అనువాని కొడుకు. సందేహం తీరినట్టేనా?

    రిప్లయితొలగించండి
  39. వసంత కిశోర్ గారూ,
    ఏం చేయను? నా పూరణల జోలికి ఎవ్వరూ రావడం లేదు మరి! :-)

    రిప్లయితొలగించండి
  40. శంకరార్యా ! సందేహం తీర్చినందులకు ధన్యవాదములు !
    ఇప్పుడు మనసు కొంచెం స్థిమిత పడింది !

    రిప్లయితొలగించండి
  41. శంకరార్యా ! మీ పూరణల మీద వ్యాఖ్యానించే సాహసం
    మీ శిష్యులెవరికీ లేదు !
    మీ కోరిక తీరాలంటే
    గురువును మించిన శిష్యుల్ని తయారు చెయ్యాలి మీరు !

    రిప్లయితొలగించండి
  42. శంకరు నాభరణమునే
    నంకంబుగ బెట్టు కొనిన శంకరు సామీ !
    బింకంబౌ మీ రచనకు
    వంకల కిల తావు లేదు వందన మయ్యా !

    రిప్లయితొలగించండి
  43. ధన్యవాదాలు, మాస్టారూ. మీ ప్రశ్నతో నా ఆలోచనని పసిగట్టేశారనిపించించింది. పుంసాం మోహన రూపాయ - శ్రీ రాముని అందాన్ని చూసి మురిసిపోని వారెవరుంటారు చెప్పండి! తాపసరమణులే అనుకొందాం

    రిప్లయితొలగించండి
  44. గురువు గారూ ధన్యవాదములు. మీ పూరణ మీ పూరణకు మీ వ్యాఖ్య కూడా చాలా బాగున్నాయి. వసంత కిశోర్ గారితో బాటు నా సందేహము కూడా తీరింది.
    కిశోర్ జీ ద్వితియా విభక్తి మొదలు సప్తమీ విభక్తి వఱకు విభక్తి ప్రత్యయములకు బదులు నుగామమము వాడుకొన వచ్చును . అది గాక నుగామమ సంధి వలన కూడా నుగామము రావచ్చును. అది గురువు గారు చెప్ప వలసిన పాఠము. మీకు చక్కని కవితా ధార ఉంది. ప్రవహించనీయండి. నుగామ యడాగమాలు సరి చేయడానికి గురువు గారు , అన్నయ్య గారు ఉన్నారు. సత్పురుషులు విద్వాంసుల పరిచయము కూడా పూర్వజన్మ సుకృతమని మిత్రులు చంద్రశేఖరుల వారు చెప్పారు.

    రిప్లయితొలగించండి
  45. అయ్యా! శ్రీ శంకరార్యా!
    శుభాశీస్సులు. మీరు మన బ్లాగునకే గురువులు. అంతకన్న పెద్ద స్థానము ఇంకేమున్నది. అందరికి మార్గ దర్శకులు. మీలో దోషములు ఉండవు, అక్కడక్కడ టైపు పొరపాటులు దొరలుటేతప్ప. మీ రచనలని గూర్చి ఎవరూ వ్రేలెత్తి చూపలేరు అనే స్థాయిలో ఉంటాయి. ఎట్టి సూచనలకు అవకాశమున్నా నేను శ్రీ శ్యామల రావు గారు వదలుట లేదు కదా.

    భూషణ దూషణమ్ములకు పొంగక క్రుంగక సుస్థిరాత్మవై
    భాషను నమ్మి కొల్చుచును భాసుర వాగ్విభవానురక్తితో
    తోషము మీర మేలయిన త్రోవను చూపుచు తోటివారికిన్
    భూషణమై కవీంద్రులకు భూతి వెలుంగుము శంకరా సుధీ!

    నేను ఎవరినీ పొగడుట లేదు కదా. పొగుడుచుంటే అహం పెరిగి అభ్యాసము తగ్గిపోయే అవకాశము ఉంటుంది అని నా భావము. మనమంతా నిరంతర విద్యార్థులమే కదా! స్వస్తి.

    రిప్లయితొలగించండి
  46. ధన్య వాదములు తమ్ముడూ !
    ఈ వ్యాకరణం ప్రతి పద్యానికీ కొత్తే . అసలు నాకు వంట బట్టినట్టు లేదు . ఆ అదృష్టం ఎప్పడికో ? ప్చ్ !

    రిప్లయితొలగించండి
  47. లంక పల్కెను కపితోడ శంక లేదు
    గ్రుద్దు కాదిది పావనీ గొప్ప వరము
    బ్రహ్మ చెప్పిన సమయము ప్రాప్తమయ్యె
    దండనము కాదు కాదది పండువయ్యె

    రిప్లయితొలగించండి