చమత్కార పద్యాలు - 50

మామకు మామ ఐనవాడు
ఉ.
మామను సంహరించి, యొక మామను గర్వ మడంచి, య న్నిశా
మామను రాజుఁ జేసి, యొక మామ తనూజున కాత్మబంధువై,
మామకుఁ గన్ను లిచ్చి, సుతు మన్మథు నింతికిఁ దానె మామయై,
మామకు మామయైన పరమాత్ముఁడు మీకుఁ బ్రసన్నుఁ డయ్యెడున్.
(చాటుపద్య రత్నాకరము)
భావం -
మామ అయిన కంసుని సంహరించి, వారధి కట్టడానికి ముందు తన మామ అయిన సముద్రుని గర్వాన్ని అణచి, నిశామామ అయిన చంద్రునికి `రాజు` అనే పేరునిచ్చి, మామ కొడుకైన అర్జునునకు ఆప్తుడై, మామ అయినధృతరాష్ట్రునికి కన్నులిచ్చి, కొడుకైన మన్మథుని భార్య రతీదేవికి తానే మామ అయి, తనకు లక్ష్మి నిచ్చిన మామ సముద్రునికి తన కూతురైన గంగనిచ్చి అతనికి మామ అయిన విష్ణుదేవుడు మీకు ప్రసన్నుడౌతాడు.

ప్రహేళిక - 34

అత డెవరు?
చం.
మనసిజు మామ మామ యభిమాన మడంచినవాని మామ నం
దనుని విరోధి నందనుని నందను సుందరి మేనమామఁ జం
పిన జగజెట్టి పట్టిఁ బొడిజేసిన శూరుని తండ్రిఁ గన్నుగాఁ
గొనిన సురాధినాథుని తనూభవు నాయువు మీకు నయ్యెడున్.
(చాటుపద్య రత్నాకరము)
1. మన్మథుని మామ ..............................
2. అతని మామ .............................
3. అతని గర్వం అణచినవాడు .....................................
4. అతని మామ .................................
5. అతని కొడుకు ..............................
6. అతని శత్రువు ................................
7. అతని కుమారుడు .........................
8. అతని పుత్రుడు ..............................
9. అతని భార్య ...................................
10. ఆమె మేనమామ ........................................
11. అతనిని చంపిన వీరుడు ..................................
12. అతని కొడుకు ..................................
13. అతనిని చంపిన శూరుడు ................................
14. అతని తండ్రి ...................................
15. అతనిని కన్నుగా పొందిన దేవుడు .........................................
16. అతని కుమారుడు ...............................
అతని ఆయువు మీకు కలగాలని ఆశీస్సు.
పరిష్కారం చెప్పండి.
మనవి -
ప్రహేళికకు సంబంధించిన మీ సమాధానాలను, వ్యాఖ్యలను, సందేహాలను క్రింది వ్యాఖ్యల పెట్టెలో పెట్టకుండా నేరుగా నా మెయిల్ కు పోస్ట్ చేయండి. సమాధానం వెంటనే ప్రకటిస్తే మిగిలిన వారికి ఆఅసక్తి లేకుండ పోతుంది.
నా ఇ-మెయిల్
shankarkandi@gmail.com

సమస్యా పూరణం - 186 (సూర్యబింబ మమరె)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......
సూర్యబింబ మమరె సుదతి నుదుట.

ప్రహేళిక - 33 (సమాధానం)

ఆమె ఎవరు?

తే.గీ.
ఆలి నొల్లక యున్నవా నమ్మ మగని
నందులోపల నున్నవా నక్క మగని
నమ్మినాతనిఁ జెఱుచుదా నమ్మ సవతి
సిరులు మీ కిచ్చు నెప్పుడుఁ గరుణతోడ.
(చాటుపద్య రత్నాకరము)
పరిష్కారం ...............
1. భార్య వద్దనుకున్న వాడు - భీష్ముడు
2. అతని తల్లి - గంగ
3. ఆమె మగడు - సముద్రుడు
4. అతనిలోపల ఉన్నవాడు - మైనాకుడు
5. అతని అక్క - పార్వతి
6. ఆమె భర్త - శివుడు
7. అతనిని నమ్మిన వాడు - రావణుడు
8. అతని నాశనానికి కారణమైన ఆమె - సీత
9. ఆమె తల్లి - భూదేవి
10. ఆమె సవతి - లక్ష్మి
ఆ లక్ష్మీదేవి మీకు కరుణతో సిరులిస్తుందని భావం.
సమాధానం పంపినవారు కోడీహళ్ళి మురళీ మోహన్ గారొక్కరే. వారికి అభినందనలు.
వ్యాఖ్యలను "మాడరేషన్"లో పెట్టక పోవడం వల్ల మురళీ మోహన్ గారి సమాధానం వెంటనే కనిపించి మిగిలిన వారంతా ప్రయత్నం మానుకున్నట్టున్నారు. ఈ సారి ప్రహేళిక పెట్టినప్పుడు వ్యాఖ్యలను "మాడరేషన్"లో పెడతాను.

సమస్యా పూరణం - 185 (కష్టములు దీర)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

కష్టములు దీరఁ గన్నీరుఁ గార్చినారు.

ఈ సమస్యము సూచించిన `చంద్రశేఖర్` గారికి ధన్యవాదాలు..

ప్రహేళిక - 33

ఆమె ఎవరు?

తే.గీ.
ఆలి నొల్లక యున్నవా నమ్మ మగని
నందులోపల నున్నవా నక్క మగని
నమ్మినాతనిఁ జెఱుచుదా నమ్మ సవతి
సిరులు మీ కిచ్చు నెప్పుడుఁ గరుణతోడ.
(చాటుపద్య రత్నాకరము)
1. భార్య వద్దనుకున్న వాడెవడు? ..............................
2. అతని తల్లి ఎవరు? ............................
3. ఆమె మగడెవరు? ............................
4. అతనిలోపల ఉన్నవా డెవరు? .....................................
5. అతని అక్క ఎవరు? .........................
6. ఆమె భర్త ఎవరు? ..............................
7. అతనిని నమ్మిన వాడెవరు? ................................
8. అతని నాశనానికి కారణమైన ఆమె ఎవరు? ...............................
9. ఆమె తల్లి ఎవరు? .................................
10. ఆమె సవతి మీకు కరుణతో సిరులిస్తుంది.
ఆమె ఎవరు?

సమస్యా పూరణం - 184 (పాల వలన జనులు)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

పాల వలన జనులు పతితులైరి.

సమస్యా పూరణం - 183 (కారము లేనట్టి కూర)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

కారము లేనట్టి కూరఁ గాంతుఁడు మెచ్చెన్.

సమస్యా పూరణం - 182 (కాంతఁ జూచి మౌని)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

కాంతఁ జూచి మౌని కన్ను గొట్టె.

వారాంతపు సమస్యా పూరణం - 181 (ముండై యుండుట)

కవి మిత్రులారా,
ఈ వారం పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......
ముండై యుండుట మేలు గాదె జగతిన్ ముత్తైదువల్ మెచ్చఁగన్.
ఈ సమస్యను పంపిన `ఫణి ప్రసన్న కుమార్ ` గారికి ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం - 180 (సిరి వలదనువాని)

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

సిరి వలదనువాని కిలను చిక్కులె గాదా!

ఈ సమస్యను పంపిన `విద్యాసాగర్ అందవోలు` గారికి ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం - 179

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

తమ్మునికి నన్న వరుసకుఁ దమ్ముఁ డయ్యె.

ఈ రోజు ఏ సమస్య ఇవ్వాలా అని ఆలోచిస్తుంటే వసంత్ కిశోర్ గారి సూచన నాకు వర ప్రసాద మయింది. వారికి ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం - 178

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

గొడు గెందుకు కుంభవృష్టి గురిసెడి వేళన్.

సమస్యా పూరణం - 177

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

దానవులం గొలుచువాఁడు దామోదరుఁడే.

సమస్యా పూరణం - 176

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

హరుఁడు ప్రహ్లాదుఁ గాచినాఁ డసురుఁ జంపి.

సమస్యా పూరణం - 175

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

పామరుఁడే కవిగ మారి ప్రస్తుతు లందెన్.

సమస్యా పూరణం - 174

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

పువ్వులు రాళ్ళగును, రాళ్ళు పూలుగ మారున్.

సమస్యా పూరణం - 173

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

వృద్ధ సౌందర్యమును జూడ ప్రేమ గలిగె.

ఈ సమస్యను సూచించిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం - 172

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

పామునకుఁ బాలు వోసిన ఫలిత మిదియె.

సమస్యా పూరణం - 171

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

మానమ్మే లేనివాఁడు మాన్యుం డయ్యెన్.

సమస్యా పూరణం - 170

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

సతి సతిఁ గవయంగఁ బుత్రసంతతి గలిగెన్.

సమస్యా పూరణం - 169

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

రాముఁ డొసఁగెను జానకిన్ రావణునకు.

సమస్యా పూరణం - 168

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

దారి తప్పువాఁడు ధర్మవిదుఁడు.

ప్రహేళిక - 32

ఈ పండు ఏది?

ఆ.వె.
ఆకు పచ్చ ఒళ్ళు ,అంత గళ్ళూగళ్ళు
గాంచ దేహ మెల్ల కళ్ళు కళ్ళు
తిన్న వారి నోళ్ళు తీయని వాకిళ్ళు
పండు పేరు జెప్ప రండు!రండు!
మంద పీతాంబర్ గారు ఈ ప్రహేళికను పంపించారు. వారికి ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం - 167

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

వాపు వాపె కాని బలుపు కాదు.

దీనిని పంపిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం - 166

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

కాకర వేపుడె పసందు కంజదళాక్షీ!

దీనిని పంపిన రవి గారికి ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం - 165

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

ననన ననన నన్ను నినిని నిన్ను.

సమస్యా పూరణం - 164

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

చలికాలమున వడదెబ్బ చప్పునఁ దగిలెన్.

దీనిని పంపించిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

ప్రహేళిక - 31

ఈ ఘట్టం ఏది?

సీ.
త్రిపురాంతకుండైన దేవుని పేరేది?

పంజరమ్మున నుండు పక్షి యేది?

యమలోకమున బాధ లందువా రెవ్వరు?

దేవభాషను పూల తీగె యేది?

చూడ జటాయువు సోదరుం డెవ్వఁడు?

మెడలోని నగ కేది మేలు పేరు?

గాయమై కాయమ్ము కార్చు ద్రవ మ్మేది?

చంద్రబింబమ్ముఁ బోల్చఁ దగు నేది?

తే.గీ.
అన్నిటికిఁ జూడ మూడేసి యక్షరమ్ము
లందు మొదటి యక్షరముల నరసి చూడ
ధర్మజు నధిక్షేపించి తప్పుఁ జేసి
నట్టి ఖలుని కృష్ణుఁడు చంపు ఘట్ట మగును.
ఆ ఘట్ట మేదో చెప్పండి.

సమస్యా పూరణం - 163

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

కృష్ణుఁ జంప నెంచి క్రీడి వెడలె.

గళ్ళ నుడి కట్టు - 65

అడ్డం
1. సంస్కృతికి సంబంధించింది (4)
3. స్వరోచి తల్లి. అల్లసానివారిని అడగండి (4)
7. మాసార్ధం, రెక్క (2)
8. పిల్లి (3)
9. సాకు, వక్రం (2)
12. కార్తిక మాసపు నక్షత్రం (3)
13. ఆనందము నందించే ఇంద్రుని వనం (3)
17. గార్ధభం చివరి అక్షరాన్ని తన్నింది (2)
18. జింక. చెడ్డ రంగస్థలమా? (3)
19. జలం బాపతు పక్షి (2)
22. సింహం (4)
23. అర్జునుడు బీభత్సుడే (4)
నిలువు
1. దీపం పట్టిన సానిని చూస్తే కృష్ణుని గురువు కనిపిస్తాడు (4)
2. అతిరిక్తమైన చేదు (2)
4. పురూరవునిలో ఆకారం (2)
5. స్థిరమైన ఉనికి. నిలబడు కడదాకా (4)
6. మరీచికలు కంపించే మరుభూమి (3)
10. గోడ (3)
11. ఎర్ర తామర. కెంపు + తమ్మి = ? (3)
14. శృంగార నాటకంలో చౌరస్తా (4)
15. జింక లేదా ఏనుగు (3)
16. మేనమామ (4)
20. కత్తి పదును లేదా అంచు (2)
21. తల్లి. అంబకు వికృతి (2)

సమస్యా పూరణం - 162

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

కార మొసఁగుఁ జల్లఁదనమ్ము కన్నుఁ గవకు.

సమస్యా పూరణం - 161

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

ఇడ్లీలే చాలు మనకు నితరము లేలా?

దీనిని పంపించిన రవి గారికి ధన్యవాదాలు.
నిజానికి రవి గారు "ఇడ్లీ" అంటే దుష్కరప్రాస అవుతుందని, కవి మిత్రులకు ఇబ్బందిగా ఉంటుందనుకొని "ఇడిలీ" అన్నారు. కాని నాకు మీరంతా సమర్థులనే నమ్మకంతో "ఇడ్లీ" అన్నాను.

సమస్యా పూరణం - 160

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

వెన్నెల గురియ నావిరుల్ వెడలె నయ్యొ!

దీనిని పంపిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం - 159

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ......

సరస యతుల పొందు సౌఖ్య మిడును.

దీనిని పంపిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం - 158

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

భరతుఁ డెదిరించి రాముని భాగ మడిగె.

దీనిని సూచించిన విశ్రాంత తెలుగు పండితులు, నాకు కొత్త బంధువు శ్రీ వంగూరు శ్యామసుందర్ ( మాల్ గ్రామ వాస్తవ్యులు) గారికి ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం - 157

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

కొంప కొల్లేరుఁ జేసెడి కొడుకె మేలు.

సమస్యా పూరణం - 156

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

వినతాసుతుఁ డాగ్రహించి విష్ణువుఁ జంపెన్.

మిత్రులకు గమనిక .....
నూతన దంపతులతో తిరుమలేశుని దర్శనానికి వెళ్తున్నాము. అలాగే తిరుపతిలో ఒక పెళ్ళికూడ ఉంది. ఆదివారం వరకు బ్లాగు చూడడం వీలు పడక పోవచ్చు. వీలుంటే సమస్యలను పోస్ట్ చేస్తాను. లేకుంటే పునర్దర్శనం సోమవారం నాడు.

సమస్యా పూరణం - 155

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

తిరుమల రాయనికి లేవు తిండియు సుఖమున్.

సమస్యా పూరణం - 154

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

ఎలుకం గని పిల్లి చచ్చె నేనుఁగు పాఱెన్.

సమస్యా పూరణం - 153

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

రమ్ము చేయగలదు ప్రాణరక్ష.

ధన్యవాదాలు

సమస్యా పూరణం - 152

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

ఈటెలే మేలు బాధించు మాటకంటె.

సమస్యా పూరణం - 151

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

చంద్రముఖిని జూచి జడిసె నయ్యొ!

సమస్యా పూరణం - 150

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

రాగ తాళ దారిద్ర్యమ్ము రక్తి కట్టె.

చమత్కార పద్యాలు - 49

"కాకమాని రాయ!"

ఒకసారి శ్రీకృష్ణదేవరాయల వారిని మూర్తి కవి తన కవిత్వంతో మెప్పించాడు. సంతోషించిన రాయలు అతనికి కాకమాను అనే గ్రామాన్నీ, ఇంద్రనీల మణులు పొదిగిన కుండలాలను దానంగా ఇచ్చాడు.
మూర్తి కవి ఆ కుండలాలను ధరించి వచ్చి సభలో సాటి కవుల మధ్య కూర్చునేవాడు. నల్లని రాళ్ళు పొదిగిన ఆ కుండలాల కాంతి అన్ని దిక్కుల్లో ప్రసరించి మిగిలిన కవుల ముఖాలు నల్లబడుతుండేవి. ఓకరోజు రాయలవారు నవ్వుతూ "ఏమిటీ ... అష్టదిగ్గజాల ముఖాలు నల్లబడ్డాయి?" అన్నాడట.
ఇది మిగిలిన కవులకు అవమానంగా తోచింది. ఎలాగైనా మూర్తి కవి దగ్గర ఆ కుండలాలు లేకుండా చేయాలి. కాని ఎలా? ఎవరు చేయగలరు? అందరూ చర్చించి చివరికి ఆ భారాన్ని తెనాలి రామకృష్ణునిపై పెట్టారు. అతడూ సరేనన్నాడు.
ఒక సాయంత్రం రామకృష్ణుడు మూర్తి కవి ఇంటికి వెళ్ళాడు. మూర్తి కవి ఆ సమయంలో ప్రసన్న చిత్తంతో వీథి అరుగుపై కూర్చుని ఉన్నాడు.
"మూర్తి కవిరాజుకు ప్రణామాలు" అంటూ రామకృష్ణుడు అతన్ని సమీపించాడు.
"ఓహో .. రామకృష్ణుల వారా? ప్రణమాలు. రా .. కూర్చో. ఏమిటీ ఇలా దయచేసారు?" అన్నాడు మూర్తి కవి. ప్రక్కకు జరిగి రామకృష్ణునికి అరుగుపై చోటిచ్చాడు.
రామకృష్ణుడు కూర్చుని " ఆ .. ఏమీ లేదు మూర్తి కవి గారూ, మీ మీద ఒక పద్యం వ్రాసాను. అది మీకు వినిపిద్దామనీ ..." అన్నాడు.
"ఏమిటీ? మీరు నా మీద పద్యం చెప్పడమా? సంతోషం. ఏదీ వినిపించండి" అన్నాడు మూర్తి కవి.
"చిత్తగించండి...
అల్లసాని వాని యల్లిక జిగి బిగి
ముక్కు తిమ్మనార్యు ముద్దు పలుకు
పాండురంగ విభుని పద గుంఫనంబును
కాకమాని రాయ! నీకె తగుర"
పద్యాన్ని వినగానే మూర్తి కవి ఉబ్బి తబ్బిబ్బయ్యాడు. అంత గొప్ప కవుల కవితా విశిష్టతలు అన్నీ కలగలిసి తనలో ఉన్నాయట! అంతే కాక "కాకమాను" గ్రామానికి రాజు నని సంబోధించాడు. ఎంత గొప్ప పద్యం! మూర్తి
కవి ఆనంద పరవశుడై "ఏం కావాలో కోరుకో" అన్నాడు.
"మీ కుండలాలు ప్రసాదించండి" అని వేడుకున్నాడు వినయంగా రామకృష్ణుడు.
మూర్తి కవి సంతోషంగా కుండలాలను తీసి రామదృష్ణునికి ఇచ్చాడు.
మరునాడు సభలో రాయల వారు మూర్తి కవిని చూసి "కవి గారూ! ఈ రోజు మీరు కుండలాలు ధరించకుండా వచ్చా రేమిటి?" అని అడిగాడు.
మూర్తి కవి "మహారాజా! నిన్న రామకృష్ణ కవి నా మీద ఒక పద్యం చెప్పాడు. సంతోషించి ఆ కుండలాలను బహుమానంగా ఇచ్చాను" అన్నాడు.
"ఒక కవిని మెప్పించిన పద్యం అంటే చాల గొప్పదే అయి ఉంటుంది. ఏదీ .. వినిపించండి" అని అడిగారు రాయల వారు.
"నే నెందుకు? రామకృష్ణుడే వినిపిస్తాడు" అని మూర్తి కవి రామకృష్ణునికి సైగ చేసాడు వినిపించ మన్నట్లుగా.
రామకృష్ణుడు ఆ పద్యాన్ని ఇలా వినిపించాడు.
"అల్లసాని వాని యల్లిక జిగి బిగి
ముక్కు తిమ్మనార్యు ముద్దు పలుకు
పాండురంగ విభుని పద గుంఫనంబును
కాక - మాని రాయ నీకె తగుర"
వినగానే సభ మొత్తం గొల్లుమంది. రాయల వారూ ముసిముసి నవ్వులు నవ్వారు. మూర్తి కవి ముఖం నల్లబడింది.
అసలు విషయం ఏమిటంటే ... మూర్తి కవికి వీపంతా గజ్జి. అందుకని ఆయన తన ఆసనాన్ని ఒక స్తంభం (మాను) దగ్గర వేసుకొని దురద పుట్టినప్పుడల్లా తన వీపును ఆ స్తంభానికి రాస్తూ ఉండేవాడు. ఈ విషయం అందరికీ తెలుసు.
రామకృష్ణుడు మొదట "కాకమాని రాయ" అన్నప్పుడు "కాకమాను అనే గ్రామానికి రాజా!" అనే సంబోధన ఉంది. సభలో "కాక - మాని రాయ" అని విరిచి చదివినప్పుడు " పైన చెప్పిన కవుల ప్రత్యేకతలు వారివే. అవి నీకు కాకుడ పోయి కేవలం "మాని రాయడం (స్తంభానికి వీపు రాయడం) నీకే తగును" అనే అర్థం వచ్చింది.
ఆ విధంగా మూర్తి కవికి శృంగభంగం జరిగింది.

సమస్యా పూరణం - 149

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

రుద్రుని భజించువాఁడు దరిద్రుఁ డగును.

సమస్యా పూరణం - 148

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

పదుగు రాడు మాట పాప మగును.

మంత్రిప్రగడ వేంకట బాలసుబ్రహ్మణ్యం గారు "పదుగు రాడు మాట పాపమై ధరఁ జెల్లు" ను సమస్యగా ఇవ్వమని సూచించారు. దానిని కొద్దిగా మార్చాను. వారికి ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం - 147

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

కరవాలము విడిచిపెట్టి కలమును బట్టెన్.

ప్రహేళిక - 30

ఈ వేడుక ఏది?

సీ.
తూరుపు కొండపై తొంగిచూచు నెవం

డావు కన్ను కిటికీ యయ్యె నేది?

సహియించు గుణ విశేష్యం బేది? విష్ణు రెం

డవ యవతార రూప విధ మేది?

తోబుట్టు వైనట్టి తొయ్యలి నేమందు

రమరు లసురుల మధ్య గల దేది?

పరగ నాయుర్వేద వైద్య గురు వెవండు?

విన నిమేషమునకు వికృతి యేది?

తే.గీ.
అన్నిటికిఁ జూడ నాల్గేసి యక్షరమ్ము
లట ద్వితీయాక్షరముల నరసి చూడ
నిరువుర నొకటిఁ జేసెడి హితకరమగు
వేడుకై యొప్పు చెప్పుఁ డా వేడు కేదొ?
ఆ వేడుక ఏమిటో చెప్పండి.

ప్రహేళిక - 29 సమాధానం

ఎవరీ మూర్ఖ విద్యార్థులు?

సీ.
గోవింద రాజులు కొలువున్న నగరేది?

మన ప్రతిరూపమ్ముఁ గనెద మెందు?

వన పుష్పముల మాలికను దాల్చు నెవ్వఁడు?

శివ వాహనము పేరి క్షేత్ర మేది?

ధరణికి నీటిని దాన మొసఁగు నేది?

యితరుల కొనరించు హిత మదేది?

వెనుకటి గాంధర విద్యాలయం బేది?

మానవుం డన వేఱు మాట యేది?

తే.గీ.
విరటు కొలువున భీముఁ డే పేరఁ జొచ్చె?
నన్నిఁటికిఁ జూడ నాల్గేసి యక్షరమ్ము
లందు క్రమముగా మూడవ యక్షరములఁ
జదువ నొక గురువును జేరి చదువఁ గోరి
నట్టి మూర్ఖ విద్యార్థుల నరయుఁ డిపుడు.
మంత్రిప్రగడ వేంకట బాలసుబ్రహ్మణ్యం గారి వివరణ ...
గోవింద రాజులు కొలువున్న నగరేది? - తిరుపతి
మన ప్రతిరూపమ్ముఁ గనెద మెందు? - ముకురము
వన పుష్పముల మాలికను దాల్చు నెవ్వఁడు? - వనమాలి
శివ వాహనము పేరి క్షేత్ర మేది? - మహానంది
ధరణికి నీటిని దాన మొసఁగు నేది? - అంబుదము?
ఇతరుల కొనరించు హిత మదేది? - సాహాయ్యము
వెనుకటి గాంధర విద్యాలయం బేది? - తక్షశిల
మానవుం డన వేఱు మాట యేది? - మనుష్యుడు
విరటు కొలువున భీముఁ డే పేరఁ జొచ్చె? - వలలుడు
తిరుపతి - ముకురము - వనమాలి - మహానంది - అంబుదము - సాహాయ్యము - తక్షశిల - మనుష్యుడు - వలలుడు
పై పదాల మూడవ అక్షరాలను చదివితే ...
సమాధానం - పరమానందయ్య శిష్యులు.
సమాధానాలు పంపిన వారు ...
నేదునూరి రాజేశ్వరి గారు, చంద్రశేఖర్ గారు, గన్నవరపు నరసింహ మూర్తి గారు, మంత్రిప్రగడ వేంకట బాలసుబ్రహ్మణ్యం గారు, మందాకిని గారు, భమిడిపాటి సూర్యలక్ష్మి గారు, మంద పీతాంబర్ గారు, కోడీహళ్ళి మురళీ మోహన్ గారు.
అందరికీ అభినందనలు.

సమస్యా పూరణం - 146

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

నవ్వి పోనిమ్ము లేదులే నాకు సిగ్గు.

కృష్ణ శాస్త్రి గారి "నవ్వి పోదురు గాక నాకేటి సిగ్గు" ను చంద్రశేఖర్ గారు సూచించారు. వారికి ధన్యవాదాలు.

ప్రహేళిక - 29

ఎవరీ మూర్ఖ విద్యార్థులు?

సీ.
గోవింద రాజులు కొలువున్న నగరేది?

మన ప్రతిరూపమ్ముఁ గనెద మెందు?

వన పుష్పముల మాలికను దాల్చు నెవ్వఁడు?

శివ వాహనము పేరి క్షేత్ర మేది?

ధరణికి నీటిని దాన మొసఁగు నేది?

యితరుల కొనరించు హిత మదేది?

వెనుకటి గాంధర విద్యాలయం బేది?

మానవుం డన వేఱు మాట యేది?

తే.గీ.
విరటు కొలువున భీముఁ డే పేరఁ జొచ్చె?
నన్నిఁటికిఁ జూడ నాల్గేసి యక్షరమ్ము
లందు క్రమముగా మూడవ యక్షరములఁ
జదువ నొక గురువును జేరి చదువఁ గోరి
నట్టి మూర్ఖ విద్యార్థుల నరయుఁ డిపుడు.
ఆ మూర్ఖ విద్యార్థు లెవరో చెప్పండి.

ప్రహేళిక - 28 సమాధానం

ఈ వాహనం ఏమిటి?

తే.గీ.
లక్ష్మి కూతురు సవతి బాలకుని తండ్రి
భక్తుని సహోదరునకు నభయ మొసంగు
వాని తమ్ముని గాచినవాని జనకు
పట్టి కగ్రజు తండ్రికి వాహనంబు.
కోడీహళ్ళి మురళీ మోహన్ గారి సమాధానం ....
లక్ష్మి కూతురు = గంగ
గంగ సవతి = గౌరి(పార్వతి)
ఆమె బాలకుడు = గణపతి లేదా కుమారస్వామి
అతని తండ్రి = శివుడు
అతని భక్తుడు = రావణుడు
అతని సహోదరుడు= విభీషణుడు
అతనికి అభయ మొసంగువాడు= రాముడు
వాని తమ్ముడు = లక్ష్మణుడు
వాని గాచినవాడు = హనుమతుడు
వాని జనకుడు= వాయువు
అతని పట్టి = భీముడు
అతనికి అగ్రజుడు= ధర్మరాజు
అతనితండ్రి= యమధర్మరాజు
అతనికివాహనంబు= దున్నపోతు.
సరియైన సమాధానం పంపిన డా. ఆచార్య ఫణీంద్ర గారికి, కోడీహళ్ళి మురళీమోహన్ గారికి అభినందనలు.

సమస్యా పూరణం - 145

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

సరసము దెలియని మగనిని సతి మెచ్చుకొనెన్.

దీనిని పంపించిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

ప్రహేళిక - 28

ఈ వాహనం ఏమిటి?

తే.గీ.
లక్ష్మి కూతురు సవతి బాలకుని తండ్రి
భక్తుని సహోదరునకు నభయ మొసంగు
వాని తమ్ముని గాచినవాని జనకు
పట్టి కగ్రజు తండ్రికి వాహనంబు.
ఆ వాహనం ఏమిటో చెప్పండి.

ధన్యవాదాలు

ధన్యవాదాలు

దీపావళి పర్వదినం సందర్భంగా శుభాకాంక్షలు తెలిపిన మిత్రులందరికీ ధన్యవాదాలు.

రేపు మా అబ్బాయి "వరపూజ" కారణంగా సమయాభావం వల్ల ఈ రోజు వ్యాఖ్యలు కాని, ప్రహేళిక, సమస్యా పూరణం ఇవ్వలేక పోతున్నాను. రేపు కూడా ఇవ్వలేనేమో? పునర్దర్శనం 8 వ తేదీ, సోమవారం నాడు. సెలవు!

క్షమించమని కోరుతూ ...
మీ
కంది శంకరయ్య.

ప్రహేళిక - 27

ఎవరీ బ్లాగరి?

ఆ.వె.
పడగ యున్న దొకటి పవిధారి యొకఁడు స
వర్ణదీర్ఘసంధి వలనఁ గలియ
నాంధ్ర పద్య కవిత కాచార్యుఁడై బ్లాగు
లందు మెరయు డాక్ట రతఁ డెవండు?
ఆ బ్లాగరి ఎవరో చెప్పండి.

మిస్సన్న గారి శుభాకాంక్షలు

మిస్సన్న గారి

దీపావళి శుభాకాంక్షలు

దివ్వెల కాంతులు, వెల్గుల భ్రాంతులు, తేజము నిండగ నెల్లెడలన్
రివ్వున జువ్వలు, రవ్వల రువ్వులు, రిక్కలు పొంగగ నింగి పయిన్
దవ్వుల, దాపుల, సవ్వడి, సందడి దద్దరిలంగను నల్దిశలున్
నవ్వుల పువ్వులు, తియ్యని బువ్వలు నల్వురు మెచ్చగ రమ్యముగన్!

గురువర్యులకూ, సాటి మిత్రులకూ దీపావళి శుభా కాంక్షలు.

సమస్యా పూరణం - 144

కవి మిత్రులారా,

దీపావళి శుభాకాంక్షలు.

ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

భానుఁ డస్తమించఁగ సుప్రభాత మయ్యె.

దీనిని పంపించిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

దీపావళి శుభాకాంక్షలు

దీపావళి శుభాకాంక్షలు

జీవితమున పెను కష్టఁపు
భావనల తిమిర మడంగి ప్రాభాత రుచుల్
దేవలె సుఖముల నని దీ
పావళి పర్వదినమున శుభాకాంక్ష లివే!
బ్లాగు మిత్రులకు, హితులకు, ఇతర బ్లాగరులకు

దీపావళి పర్వదిన శుభాకాంక్షలు.

ప్రహేళిక - 26 సమాధానం

ఈ కలహభోజనుడిని ఏమంటారు?

సీ.
కరములతో ముష్టిఘాత యుద్ధం బేది?

రంగస్థలముపై విరాజిలు నెది?

కరినిఁ బట్టిన దేది కంజాక్షుచేఁ జచ్చె?

భాగ్యనగర మయె నే భామ పేర?

భరియించరానట్టి పద్ధతి నే మందు

రే ఋతువుతోఁ గ్రొత్త యేడు వచ్చు?

మంచి దైనట్టి సమాచార మేమంద్రు?

ముక్కన్ను లుండు నే పూజ్యునకును?

తే.గీ.
పాండవు లనుచుఁ బిలుతు రెవ్వాని వలన?
నన్నిటికిఁ జూడ నాల్గేసి యక్షరమ్ము
లట ద్వితీయాక్షరమ్ముల ననుసరింపఁ
గలహభోజనుం డగుఁ దెలుపఁ గలరె మీరు?
వివరణ -
కరములతో ముష్టిఘాత యుద్ధం - బాహాబాహి
రంగస్థలముపై విరాజిల్లేది - నాటకము
కరినిఁ బట్టి కంజాక్షుచేత చచ్చింది - మకరము
భాగ్యనగర మయింది ఈ భామ పేర - భాగమతి
భరియించరానట్టి పద్ధతి - దుర్భరము
ఏ ఋతువుతోఁ గ్రొత్త యేడు వచ్చు? - వసంతము
మంచి దైనట్టి సమాచారము - శుభవార్త
ముక్కన్నులు ఏ పూజ్యున కుంటాయి? - శివునకు
పాండవు లనుచుఁ బిలుతు రెవ్వాని వలన? - పాండురాజు
బాహాబాహి - నాటకము - మకరము - భాగమతి - దుర్భరము - వసంతము - శుభవార్త - శివునకు - పాడురాజు.
పై పదాల రండవ అక్షరాలను చదివితే ...
సమాధానం - హాటకగర్భసంభవుడు.
సరియైన సమాధానం పంపినవారు -
రవీందర్ గారు, చంద్రశేఖర్ గారు, కోడీహళ్ళి మురళీ మోహన్ గారు.
ప్రయత్నించినవారు -
భమిడిపాటి సూర్యలక్ష్మి గారు, మంత్రిప్రగడ వేంకట బాలసుబ్రహ్మణ్యం గారు, నేదునూరి రాజేశ్వరి గారు.
అందరికీ అభినందనలు,
దీపావళి శుభాకాంక్షలు.

సమస్యా పూరణం - 143

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

ధూమశకట మెక్కి రాముఁ డేగె.

ప్రహేళిక - 26

ఈ కలహభోజనుడిని ఏమంటారు?

సీ.
కరములతో ముష్టిఘాత యుద్ధం బేది?

రంగస్థలముపై విరాజిలు నెది?

కరినిఁ బట్టిన దేది కంజాక్షుచేఁ జచ్చె?

భాగ్యనగర మయె నే భామ పేర?

భరియించరానట్టి పద్ధతి నే మందు

రే ఋతువుతోఁ గ్రొత్త యేడు వచ్చు?

మంచి దైనట్టి సమాచార మేమంద్రు?

ముక్కన్ను లుండు నే పూజ్యునకును?

తే.గీ.
పాండవు లనుచుఁ బిలుతు రెవ్వాని వలన?
నన్నిటికిఁ జూడ నాల్గేసి యక్షరమ్ము
లట ద్వితీయాక్షరమ్ముల ననుసరింపఁ
గలహభోజనుం డగుఁ దెలుపఁ గలరె మీరు?
ఆ కలహభోజనుణ్ణి ఏమంటారో చెప్పండి.

ప్రహేళిక - 25 సమాధానం

ఈ పదాలు ఏవి?

ఆ.వె.
కవితఁ జెప్పువాఁడు, ఘనమైన కాంతియు,
తేజ మొసఁగువాఁడు, త్రిదివంబు
ద్వ్యక్షరమ్ము లవి చివర "వి"కారంబు
గల పదంబు లేవొ తెలుపఁ గలరె?
కవిత చెప్పువాడు = కవి
ఘనమైన కాంతి = ఛవి
తేజ మొసగువాడు = రవి
త్రిదివము = దివి
సమాధానాలు పంపినవారు -
మంత్రిప్రగడ వేంకట బాలసుబ్రహ్మణ్యం గారు, మంద పీతాంబర్ గారు, మందాకిని గారు, నేదునూరి రాజేశ్వరి గారు.
అందరికీ అభినందనలు.

వారాంతపు సమస్యా పూరణం - 14

కవి మిత్రులారా,
ఈ వారాంతానికి పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

జారులు పూజ సేయఁ గని సాధుజనుల్ పులకించి రెల్లరున్.

దీనిని సూచించిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

సమస్యా పూరణం - 142

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది

పొట్టివాఁడె కాని గట్టివాఁడు.

ప్రహేళిక - 25

ఈ పదాలు ఏవి?

ఆ.వె.
కవితఁ జెప్పువాఁడు, ఘనమైన కాంతియు,
తేజ మొసఁగువాఁడు, త్రిదివంబు
ద్వ్యక్షరమ్ము లవి; చివర "వి"కార మొకటి
గల పదంబు లేవొ తెలుపఁ గలరె?
ఆ పదాలేమిటో చెప్పండి.

సమస్యా పూరణం - 141

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది

వెన్నెలలో తనువునుండి వెడలెను సెగలే.

దీనిని సూచించిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

ప్రహేళిక - 24

ఈ ఉద్యమం ఏమిటి?
తే.గీ.
ఆకుల రసమ్ము, విహరించునట్టివాఁడు,
గెలుపు, స్త్రీ, వైరి, స్వర్గము, చిలుక, తృటి, వి
మోచనమ్ము త్ర్యక్షర పదంబు లగు; నందుఁ
గన ద్వితీయాక్షరమ్ముల గాంధి గారు
నడిపినట్టి యుద్యమ; మది నుడువఁ గలరె?
ఆ ఉద్యమ మేమిటో చెప్పండి.

ప్రహేళిక - 23 సమాధానం

ఇది ఏమిటి?
సీ.
ఎలుకలు నివసించు కలుగు నేమందురు?

కలిగినవాఁ డేమి కలిగియుండు?

గడచిపోయినదానికై యే పదం బున్న

దన్నార్థు లగుదు మే మున్న వేళ?

గంగాళమున కున్న ఘనమైన పేరేది?

మేలుఁ గూర్చెడి మాట మీ రెఱుఁగరె?

పెరుగుఁ జేయుట కక్కరపడు నది యేది?

వాలి ప్రాణముఁ దీయు వస్తు వేది?

తే.గీ.
కీచక ప్రాణమును దీసి గెలిచె నెవ్వఁ
డన్నిటికిఁ జూడ మూడేసి యక్షరమ్ము
లగు; ద్వితీయాక్షరముల నరసి చూడఁ
దెలుఁగుతో నొక ప్రాంగణం బలరె; నేడు
పేరు మార్పుతో జరిగెను పెద్ద గొడవ.
వివరణ -
ఎలుకలు నివసించు కలుగు నేమందురు? - బిలము
కలిగినవాఁ డేమి కలిగియుండు? - కలిమి
గడచిపోయినదానికై యే పదం బున్నది? - గతము
అన్నార్థు లగుదు మే మున్న వేళ? - ఆకలి
గంగాళమున కున్న ఘనమైన పేరేది? - కళాయి
మేలుఁ గూర్చెడి మాట మీ రెఱుఁగరె? - హితోక్తి
పెరుగుఁ జేయుట కక్కరపడు నది యేది? - క్షీరము
వాలి ప్రాణముఁ దీయు వస్తు వేది? - బాణము
కీచక ప్రాణమును దీసి గెలిచె నెవ్వఁడు? - భీముడు.
బిలము - కలిమి - గతము - ఆకలి - కళాయి - హితోక్తి - క్షీరము - బాణము - భీముడు
రెండవ అక్షరాలను చదివితే ......
సమాధానం .... లలితకళాతోరణము.
సమాధానాలు పంపినవారు -
కోడీహళ్ళి మురళీ మోహన్ గారు, మందాకిని గారు, మంత్రిప్రగడ వేంకట బాలసుబ్రహ్మణ్యం గారు, చంద్రశేఖర్ గారు, గన్నవరపు నరసింహ మూర్తి గారు, మంద పీతాంబర్ గారు, భమిడిపాటి సూర్యలక్ష్మి గారు, నేదునూరి రాజేశ్వరి గారు.
అందరికీ అభినందనలు.

సమస్యా పూరణం - 140

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది

బారును సేవించి మంచి బాటను బట్టెన్.

దీనిని పంపించిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

గళ్ళ నుడి కట్టు - 64

అడ్డం
1. హరిత వర్ణం (4)
3. అంకుటం. పాటలో తాళం తప్పిందని చెవి మెలేస్తే కీచుమంటావేం? (4)
7. సూపం. "అప్పన్నా తన్నా మన్నా .... ఉడక లేదన్నా" (2)
8. విహారం (3)
9. అగ్గువ, ధర తక్కువ (2)
12. కల్పవృక్షమంటే బిడ్డలవైపు చూస్తావేం? (3)
13. కరుణా రాహిత్యం (3)
17. ఈ చుక్క బృహస్పతి భార్యా? వాలి భార్యా? (2)
18. విభీషణుడి భార్య ఆడకుక్కా? (3)
19. బాబోయ్ అని అరిచినా తప్పని ప్రమాదం (2)
22. సంతోషాన్ని కలిగించేది (4)
23. చెడ్డ బుద్ధి కలవారు (4)
నిలువు
1. పరాయి మగనిపై నమ్మకమా? (4)
2. పదవదా ఈ అవస్థ? (2)
4. గుండ్రనిది కదా. తలక్రిందయింది (2)
5. రవీంద్రుడు నోబుల్ బహుమతి పొంది ఇదయ్యాడు (4)
6. ఈ పర్వతం దేన్నైనా సహిస్తుందా? (3)
10. ప్రకృష్టమైన తాపం శౌర్యమా? (3)
11. పిసుకుడో, నూరుడో .. ఏదైతేనేం? నీకు నామర్దనా? (3)
14. అధోలోకములం దొకటి. పాతబడిన తాళమునందు వెదకుడు (4)
15. ఒక నక్షత్రం. భానుమతిగారి చిత్ర సంస్థ (3)
16. అందరి కందరూ రుద్రులు, కాని సంపన్నులు కారు (4)
20. నూకల గంజి (2)
21. పరిశ్రమించడం కష్టమే (2)

ప్రహేళిక - 23

ఇది ఏమిటి?

సీ.
ఎలుకలు నివసించు కలుగు నేమందురు?

కలిగినవాఁ డేమి కలిగియుండు?

గడచిపోయినదానికై యే పదం బున్న

దన్నార్థు లగుదు మే మున్న వేళ?

గంగాళమున కున్న ఘనమైన పేరేది?

మేలుఁ గూర్చెడి మాట మీ రెఱుఁగరె?

పెరుగుఁ జేయుట కక్కరపడు నది యేది?

వాలి ప్రాణముఁ దీయు వస్తు వేది?

తే.గీ.
కీచక ప్రాణమును దీసి గెలిచె నెవ్వఁ
డన్నిటికిఁ జూడ మూడేసి యక్షరమ్ము
లగు; ద్వితీయాక్షరముల నరసి చూడఁ
దెలుఁగుతో నొక ప్రాంగణం బలరె; నేడు
పేరు మార్పుతో జరిగెను పెద్ద గొడవ.
అదేమిటో చెప్పండి.

ప్రహేళిక - 22 సమాధానం

ఎవరీ వ్యక్తి?

సీ.
ఫల్గుణుని ధ్వజముపై నుండు నేరాజు?

పోతన రాజైన ఖ్యాతి యేది?

విద్యతో పాటేది విధిగ నుండవలెను?

సరస మాడెడివాని సంజ్ఞ యేది?

స్తంభోద్భవుండైన శౌరి రూపం బేది?

అన్ని ప్రాణుల కేది యవసరమ్ము?

అలసిన డెందము లానందపడు నెట?

శాంతి చిహ్నఁపు పక్షి జాడ యేది?

తే.గీ.
నాలు గక్షరమ్ముల పద నర్తనమున
క్రమముగా ద్వితీయాక్షర గతిని గనిన
తెలుగు నామమ్ము ఢిల్లీకి తేజ మొసఁగ
ముఖ్యమంత్రి, ప్రధానియౌ ముఖ్యుఁ డెవఁడు?
వివరణ -
ఫల్గుణుని ధ్వజముపై నుండే రాజు - కపిరాజు
పోతన రాజైన ఖ్యాతి - కవిరాజు
విద్యతో పాటు విధిగ నుండవలసింది - వినయము
సరస మాడెడివాని సంజ్ఞ - సరసుడు
స్తంభోద్భవుండైన శౌరి రూపము - నృసింహుడు
అన్ని ప్రాణులకు అవసరమైనది - ఆహారము
అలసిన డెందము లానందపడు చోటు - ఆరామము
శాంతి చిహ్నఁపు పక్షి జాడ - పావురము
కపిరాజు - కవిరాజు - వినయము - సరసుడు - నృసింహుడు - ఆహారము - ఆరామము - పావురము
పై పదాల రెండవ అక్షరాలను చదివితే ....
సమాధానం - పి వి నరసింహారావు.
సమాధానాలు పంపినవారు ...
కోడీహళ్ళి మురళీ మోహన్ గారు, గన్నవరపు నరసింహ మూర్తి గారు, మైథిలీరం గారు, అనఘ గారు, మంత్రిప్రగడ వేంకట బాలసుబ్రహ్మణ్యం గారు, మందాకిని గారు, చంద్రశేఖర్ గారు.
అందరికీ అభినందనలు.

సమస్యా పూరణం - 139

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది

నైతిక విలువలను వీడి నాయకుఁ డయ్యెన్.

దీనిని పంపించిన దోర్నాల హరి గారికి ధన్యవాదాలు.

ప్రహేళిక - 22

ఎవరీ వ్యక్తి?

ఈనాటి ప్రహేళికను పంపించిన వారు మంద పీతాంబర్ గారు. వారికి ధన్యవాదాలు.
సీ.
ఫల్గుణుని ధ్వజముపై నుండు నేరాజు?

పోతన రాజైన ఖ్యాతి యేది?

విద్యతో పాటేది విధిగ నుండవలెను?

సరస మాడెడివాని సంజ్ఞ యేది?

స్తంభోద్భవుండైన శౌరి రూపం బేది?

అన్ని ప్రాణుల కేది యవసరమ్ము?

అలసిన డెందము లానందపడు నెట?

శాంతి చిహ్నఁపు పక్షి జాడ యేది?

తే.గీ.
నాలు గక్షరమ్ముల పద నర్తనమున
క్రమముగా ద్వితీయాక్షర గతిని గనిన
తెలుగు నామమ్ము ఢిల్లీకి తేజ మొసఁగ
ముఖ్యమంత్రి, ప్రధానియౌ ముఖ్యుఁ డెవఁడు?
ఆ ముఖ్యుడైన వ్యక్తి ఎవరో చెప్పండి.

ప్రహేళిక - 21 సమాధానం

ఈ దేవుడు ఎవరు?

ఆ.వె.
నలుమొగములవాని చెలువ యత్త కొడుకు
పగతు భార్య తండ్రి వైరి తనయు
బావ దాయఁ జంపువాని తండ్రి సుతుని
ప్రభువు మీ కొసంగు విభవములను.
సమాధానం - ఆ దేవుడు రాముడు.
వివరణ -
శ్రీ కోడీహళ్ళి మురళీ మోహన్ గారొక్కరే సరియైన వివరణతో సమాధానం చెప్పారు. వారి వ్యాఖ్యనే ఇక్కడ ప్రచురిస్తున్నాను. వారికి అభినందనలు. ధన్యవాదాలు.
నలుమొగములవాడు బ్రహ్మ
వాని చెలువ సరస్వతి
ఆమె అత్త లక్ష్మి
ఆమె కొడుకు మన్మథుడు
అతని పగతుడు శివుడు
అతనిభార్య పార్వతి.
ఆమె తండ్రి పర్వతుడు
అతని వైరి ఇంద్రుడు.
ఆతని తనయుడు అర్జునుడు.
అతని బావ కృష్ణుడు.
అతని దాయ(శత్రువు) జరాసంధుడు
అతని జంపువాడు భీముడు.
వాని తండ్రి వాయుదేవుడు.
అతని సుతుడు ఆంజనేయుడు.
అతని ప్రభువు శ్రీరామచంద్రుడు.
ప్రహేళికను పరిష్కరించే ప్రయత్నం చేసినవారు .....
మందాకిని గారు, నారాయణ గారు, మంత్రిప్రగడ వేంకట బాలసుబ్రహ్మణ్యం గారు, నేదునూరి రాజేశ్వరి గారు, చంద్రశేఖర్ గారు.
అందరికీ అభినందనలు.

సమస్యా పూరణం - 138

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ....

ఖర పదముల మ్రొక్కినపుడె కలుగును సుఖముల్.

ప్రహేళిక - 20 సమాధానం

ఈ నగరం పేరేమిటి?

సీ.
కావ్య మంకిత మందఁగా మెచ్చు నెవ్వఁడు?

కోనేటి రాయని కొండ యేది?

నిదుర రానున్నటు లెది తెల్పు మనలకు?

ప్రహ్లాదమున కన్య పద మదేమి?

వంద పద్యములతో వరలెడి కృతి యేది?

వృషభ భుజమున కేది వేఱు పేరు?

బ్రహ్మ నాలుక పైన వసియించు నే కాంత?

నైరృతి దిగ్గజ నామ మేది?

తే.గీ.
అన్నిటికిఁ జూడ నాల్గేసి యక్షరమ్ము
లా పదమ్ముల రెండవ యక్షరముల
నుడువఁగ ననంత పద్మనాభుఁడు వెలసిన
నగరమై యొప్పుఁ జెప్పు డా నగర మేదొ.
వివరణ -
కావ్య మంకిత మందఁగా మెచ్చువాడు - కృతిపతి(భర్త)
కోనేటి రాయని కొండ -తిరుమల
నిదుర రానున్నట్లు మనలకు తెలిపేది - ఆవలింత
ప్రహ్లాదమున కన్య పదము - ఆనందము
వంద పద్యములతో వరలెడి కృతి - శతకము
వృషభ భుజమునకు వేఱు పేరు - మూపురము
బ్రహ్మ నాలుక పైన వసియించు కాంత - సరస్వతి
నైరృతి దిగ్గజ నామము - కుముదము.
కృతిపతి(భర్త) - తిరుమల - ఆవలింత - ఆనందము - శతకము - మూపురము - సరస్వతి - కుముదము
పై పదాల రెండవ అక్షరాలను చదివితే
సమాధానం - తిరువనంతపురము.
సమాధానాలు పంపినవారు
మంత్రిప్రగడ వేంకట బాలసుబ్రహ్మణ్యం గారు, మందాకిని గారు, మంద పీతాంబర్ గారు, టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య గారు, నారాయణ గారు, గన్నవరపు నరసింహమూర్తి గారు, నేదునూరి రాజేశ్వరి గారు, కోడీహళ్ళి మురళీమోహన్ గారు.
అందరికీ అభినందనలు.

ప్రహేళిక - 21

ఈ దేవుడు ఎవరు?

ఆ.వె.
నలుమొగములవాని చెలువ యత్త కొడుకు
పగతు భార్య తండ్రి వైరి తనయు
బావ దాయఁ జంపువాని తండ్రి సుతుని
ప్రభువు మీ కొసంగు విభవములను.
ఆ దేవుడు ఎవరో చెప్పండి

సమస్యా పూరణం - 137

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ....

బలరాముఁడు సీతఁ జూచి ఫక్కున నవ్వెన్.

ప్రహేళిక - 20

ఈ నగరం పేరేమిటి?

సీ.
కావ్య మంకిత మందఁగా మెచ్చు నెవ్వఁడు?

కోనేటి రాయని కొండ యేది?

నిదుర రానున్నటు లెది తెల్పు మనలకు?

ప్రహ్లాదమున కన్య పద మదేమి?

వంద పద్యములతో వరలెడి కృతి యేది?

వృషభ భుజమున కేది వేఱు పేరు?

బ్రహ్మ నాలుక పైన వసియించు నే కాంత?

నైరృతి దిగ్గజ నామ మేది?

తే.గీ.
అన్నిటికిఁ జూడ నాల్గేసి యక్షరమ్ము
లా పదమ్ముల రెండవ యక్షరముల
నుడువఁగ ననంత పద్మనాభుఁడు వెలసిన
నగరమై యొప్పుఁ జెప్పు డా నగర మేదొ.
ఆ నగరం పేరు చెప్పండి.

ప్రహేళిక - 19 సమాధానం

ఈ పదాలు ఏమిటో చెప్పండి

సీ.
కనులకు పెను వేదనను గూర్చు జబ్బేది?

శృంగారచేష్టకు గుర్తదేది?

వచ్చియు రానట్టి వరనిద్ర యేదది?

షడ్రుచు లం దామ్ల సామ్య మేది?

కాలి చివరి గుదికా లన నెయ్యది?

విస్తృతార్థ పదము విధ మదేమి?

మార్దవంబగు నూత్న మణికాంతి నేమండ్రు?

కోరికలను దెల్పుకొను మనండి.

తే.గీ.
అన్నిటికి జూడ మూడేసి యక్షరమ్ము
లీవ లావలనుండి పఠించి చూడ
నొక్క విధముగ నుండును చక్కగాను
యోచనము జేసి చెప్పఁగ నొప్పు నిపుడు.
సమాధానాలు -
కనులకు పెను వేదనను గూర్చు జబ్బు - కలక
శృంగారచేష్టకు గుర్తు - కులుకు
వచ్చియు రానట్టి వరనిద్ర - కునుకు
షడ్రుచు లం దామ్ల సామ్యము - పులుపు
కాలి చివరి గుదికా లనగా - మడమ
విస్తృతార్థ పదము విధము - విరివి
మార్దవంబగు నూత్న మణికాంతి - మిసిమి
కోరికలను దెల్పుకొను మనండి - కోరుకో
అన్నీ సరైన సమాధానాలు పంపినవారు ఒక్కరు కూడ లేరు. ఒకటి, రెండు తప్పులతో సమాధానాలు పంపినవారు ....
మంద పీతాంబర్ గారు, భమిడిపాటి సూర్యలక్ష్మి గారు, మందాకిని గారు, చంద్రశేఖర్ గారు, నేదునూరి రాజేశ్వరి గారు, మంత్రిప్రగడ వేంకట బాలసుబ్రహ్మణ్యం గారు, కోడీహళ్ళి మురళీ మోహన్ గారు.
అందరికీ అభినందనలు.

సమస్యా పూరణం - 136

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ....

పచ్చి మాంసమ్ముఁ దినువాఁడు బ్రాహ్మణుండు.

ప్రహేళిక - 19

ఈ పదాలు ఏమిటో చెప్పండి

సీ.
కనులకు పెను వేదనను గూర్చు జబ్బేది?

శృంగారచేష్టకు గుర్తదేది?

వచ్చియు రానట్టి వరనిద్ర యేదది?

షడ్రుచు లం దామ్ల సామ్య మేది?

కాలి చివరి గుదికా లన నెయ్యది?

విస్తృతార్థ పదము విధ మదేమి?

మార్దవంబగు నూత్న మణికాంతి నేమండ్రు?

కోరికలను దెల్పుకొను మనండి.

తే.గీ.
అన్నిటికి జూడ మూడేసి యక్షరమ్ము
లీవ లావలనుండి పఠించి చూడ
నొక్క విధముగ నుండును చక్కగాను
యోచనము జేసి చెప్పఁగ నొప్పు నిపుడు.
ఆ పదా లేమిటో చెప్పండి.

సమస్యా పూరణం - 135

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ....
దీనిని సూచించిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

పగటి పూట చంద్రునిఁ గనె పద్మనయన.

ప్రహేళిక - 18

ఈ నవల పేరేమిటి?

సీ.
బలవంతు నెదిరించు బలహీనుఁ డేమి గను?

విఘ్నములఁ దొలగించు వేలు పెవఁడు?

గుణ వాచకంబుగఁ గొనెడి శబ్దం బేది?

గోటి గిల్లుడు కెట్టి గుర్తు గలదు?

సరసిలో జన్మించు విరిని యేమందురు?

పంజాబునకు నేది ప్రాత పేరు?

తొలిసారి యిరువురి యెఱుక నేమందురు?

సంతానము నొసంగు సత్త్ర మేది?

తే.గీ.
అన్నిటికిఁ జూడ నైదేసి యక్షరమ్ము
లందు వరుసగా రెండవ యక్షరములఁ
జదువఁ దెలుఁగులో వచ్చిన మొదటి నవల
యనిన కీర్తి పొందిన గ్రంథమై యెసంగు.
ఆ గ్రంథం పేరేమిటి?

సమస్యా పూరణం - 134

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ....
దీనిని సూచించిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

జార చోరులఁ గీర్తించువారె ఘనులు.

సమస్యా పూరణం - 133

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ....

సంయమీంద్రుండు గోరెను సంగమమును.

సమస్యా పూరణం - 132

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ....

దైవ మున్నదె సుతునకు తల్లికంటె.

ప్రహేళిక - 17 సమాధానం

చెప్పుకోండి చూద్దాం

సీ.
గణగణ మని మ్రోగఁగల వస్తు వది యేది?
భూమికి వెలకు పదం బదేమి?
మీనంబులను బట్ట మేటి సాధన మేది?
విష్ణ్వింద్రులకు నొక్క పేరదేమి?
నగజాత పతి వాహనం బనఁగ నెయ్యది?
నది కటునిటు నుండునది యదేమి?
భగవంతునిఁ దలంచి భక్తు లే మొనరింత్రు?
ఇడుములో "ఇ"ని తీయ నేమి మిగులు?
తే.గీ.
అన్నిటికిఁ జూడ రెండేసి యక్షరములు;
వరుస ప్రథమాక్షరమ్ముల నరసి చూడ
ఆంజనేయుఁడొ భీముఁడో యై తనర్చుఁ
నట్టి దెద్దియో తెలుపుడీ యంఘులార!
వివరణ -
గణగణ మని మ్రోగు వస్తు వది - గంట
భూమికి, వెల కొకే పద మగును - ధర
మీనంబులను బట్టు సాధనం బది - వల
విష్ణ్వింద్రులకు నొక్క పేరగును - హరి
నగజాత పతి వాహనం బగును - నంది
నది కటునిటు నుండునదేమొ - దరి
భగవంతునకు భక్తు లొనరించెదరు - నుతి
ఇడుములో "ఇ"ని తీయ మిగిలేది - డుము
గంట, ధర, వల, హరి, నంది, దరి, నుతి, డుము ... ఈ పదాల మొదటి అక్షరాలను చదివితే
సమాధానం .................. గంధవహ నందనుడు.
సరియైన సమాధానాలు పంపిన వారు ........
గన్నవరపు నరసింహ మూర్తి గారు, నారాయణ గారు, చంద్రశేఖర్ గారు, మంత్రిప్రగడ వేంకట బాలసుబ్రహ్మణ్యం గారు, మంద పీతాంబర్ గారు, కోడీహళ్ళి మురళీమోహన్ గారు, భమిడిపాటి సూర్యలక్ష్మి గారు, మందాకిని గారు, నేదునూరి రాజేశ్వరి గారు.
అందరికీ అభినందనలు.

సమస్యా పూరణం - 131

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ....

సొర చెట్టున బీరకాయ సొంపుగఁ గాచెన్.

ప్రహేళిక - 17

చెప్పుకోండి చూద్దాం

సీ.
గణగణ మని మ్రోగఁగల వస్తు వది యేది?

భూమికి వెలకు పదం బదేమి?

మీనంబులను బట్ట మేటి సాధన మేది?

విష్ణ్వింద్రులకు నొక్క పేరదేమి?

నగజాత పతి వాహనం బనఁగ నెయ్యది?

నది కటునిటు నుండునది యదేమి?

భగవంతునిఁ దలంచి భక్తు లే మొనరింత్రు?

ఇడుములో "ఇ"ని తీయ నేమి మిగులు?

తే.గీ.
అన్నిటికిఁ జూడ రెండేసి యక్షరములు;
వరుస ప్రథమాక్షరమ్ముల నరసి చూడ
ఆంజనేయుఁడొ భీముఁడో యై తనర్చుఁ
నట్టి దెద్దియో తెలుపుడీ యనఘులార!
సమాధానం చెప్పండి.

ప్రహేళిక - 16 సమాధానం

ఇది ఏ విద్య?

సీ.
పతి నెల్లకాలముఁ బాయని దెవ్వరు?

శ్రీ విష్ణుదేవుని చెలువ యెవరు?

బలిభుక్కుగా పేరుఁ బడసిన దే పక్షి?

నియతితోఁ దపముఁ బూనిన దెవండు?

ఏది సమాధాన మెలమిఁ గోరుచునుండు?

మృగయా వినోద మే మగుఁ దెనుఁగున?

ఏడేండ్లు పీడించు నే గ్రహం బందఱను?

పాదచారులు దేని బారిఁ బడుదు?

తే,గీ.
రన్నిటికిఁ జూడ రెండేసి యక్షరములు
మొదటి యక్షరముల నన్ని చదివి చూడఁ
దనువులన్ మార్చు దివ్య విద్యగఁ దనర్చు
నట్టి దెద్దియో తెలుపుడీ యనఘులార!
వివరణ -
పతి నెల్లకాలమ్ము బాయనిది - పత్ని
శ్రీవిష్ణు దేవుని చెలువ యైనది - రమ
బలిభుక్కుగా పేరు బడసినది - కాకి
నియతితో తపము బూనినవాడు - యతి
మన సమాధానమ్ము కోరెడిది - ప్రశ్న
మృగయ వినోదమ్ము తెలుగులో - వేట
ఏడేండ్లు పీడించు నట్టి గ్రహమే - శని
పాదచారులను బాధించేది - ముల్లు
పత్ని, రమ, కాకి, యతి, ప్రశ్న, వేట, శని, ముల్లు .... ఈ పదాల మొదటి అక్షరాలను చదివితే
సమాధానం ...... పరకాయప్రవేశము.
సమాధానాలు పంపినవారు .............
గన్నవరపు నరసింహ మూర్తి గారు, భమిడిపాటి సూర్యలక్ష్మి గారు, డి. సుబ్రహ్మణ్యం గారు, నారాయణ గారు, మంద పీతాంబర్ గారు, మంత్రిప్రగడ వేంకట బాలసుబ్రహ్మణ్యం గారు, నేదునూరి రాజేశ్వరి గారు.
అందరికీ అభినందనలు.

సమస్యా పూరణం - 130

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ....
దీనిని సూచించిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

కవివరుఁ గపితోడఁ బోల్చఁగా మెచ్చి రహో.

ప్రహేళిక - 16

ఇది ఏ విద్య?

సీ.
పతి నెల్లకాలముఁ బాయని దెవ్వరు?

శ్రీ విష్ణుదేవుని చెలువ యెవరు?

బలిభుక్కుగా పేరుఁ బడసిన దే పక్షి?

నియతితోఁ దపముఁ బూనిన దెవండు?

ఏది సమాధాన మెలమిఁ గోరుచునుండు?

మృగయా వినోద మే మగుఁ దెనుఁగున?

ఏడేండ్లు పీడించు నే గ్రహం బందఱను?

పాదచారులు దేని బారిఁ బడుదు?

తే,గీ.
రన్నిటికిఁ జూడ రెండేసి యక్షరములు
మొదటి యక్షరముల నన్ని చదివి చూడఁ
దనువులన్ మార్చు దివ్య విద్యగఁ దనర్చు
నట్టి దెద్దియో తెలుపుడీ యనఘులార!
ఆ విద్య ఏదో తెలియజేయండి.

సమస్యా పూరణం - 129

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ....

గణనాయకు గళమునందు గరళము నిండెన్.

ప్రహేళిక - 15 సమాధానం

ఈ కవి ఎవరు?

సీ.
కవి తల్లజుఁడు వ్రాయఁ గలిగెడి దేమగు?

నీరేడు లోకాల కేది నెలవు?

చేప కన్నులది సంస్కృతములో నేమగు?

మనల నెయ్యది గమ్యమునకుఁ జేర్చు?

మూతిపై మొలిచెడి పురుష చిహ్నంబేది?

ప్రతిరోజు కేది పర్యాయ పదము?

ఈరోజు, నేడన నితర పదం బేది?

తూకమ్ము వేయు వస్తు వది యేది?

తే.గీ.
కాల సర్పమున్ జూచినన్ గలుఁగు నేది?
లెక్కపెట్టుట కే పద మక్కర పడు?
నన్నిటికిఁ జూడ మూడేసి యక్షరములు;
నడిమి యక్షరా లొక కవి నామ మగును.
గేయరూప వివరణ -
కవితల్లజుడు వ్రాయ గలుగు నట్టిది - కవిత
ఈరేడు లోకాల నెలవు కద - విశ్వమ్ము
చేపకన్నులది సంస్కృతములో - మీనాక్షి
మనల గమ్యమ్మునకు చేర్చునది - పథము
మూతిపై పురుష చిహ్నమ్ము - మీసమ్ము
ప్రతిరోజు పర్యాయ పదమగును - నిత్యము
ఈరోజు, నేడులకు ఇతర పదము - ఈనాడు
తూకమ్ము వేయుటకు వస్తువగు - తరాజు
కాలసర్పము జూడ కలిగేది - భయము
లెక్క పెట్టుటకు అక్కర పదము - గణన.
కవిత, విశ్వము, మీనాక్షి, పథము, మీసము, నిత్యము, ఈనాడు, తరాజు, భయము, గణన
ఈ పదాల నడిమి అక్షరాలను చదివితే .....
సమాధానం .......... విశ్వనాథ సత్యనారాయణ.
సమాధానాలు పంపినవారు ...
భమిడిపాటి సూర్యలక్ష్మి గారు, మంద పీతాంబర్ గారు, మందాకిని గారు, నేదునూరి రాజేశ్వరి గారు, గన్నవరపు నరసింహ మూర్తి గారు, కోడీహళ్ళి మురళీ మోహన్ గారు.
అందరికీ అభినందనలు.

సమస్యా పూరణం - 128

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ....

బోధించుట రాని గురువె పూజ్యుం డయ్యెన్.

ప్రహేళిక - 15

ఈ కవి ఎవరు?
సీ.
కవి తల్లజుఁడు వ్రాయఁ గలిగెడి దేమగు?

నీరేడు లోకాల కేది నెలవు?

చేప కన్నులది సంస్కృతములో నేమగు?

మనల నెయ్యది గమ్యమునకుఁ జేర్చు?

మూతిపై మొలిచెడి పురుష చిహ్నం బేది?

ప్రతిరోజు కేది పర్యాయ పదము?

ఈరోజు, నేడన నితర పదం బేది?

తూకమ్ము వేయు వస్తు వది యేది?

తే.గీ.
కాల సర్పమున్ జూచినన్ గలుఁగు నేది?
లెక్కపెట్టుట కే పద మక్కర పడు?
నన్నిటికిఁ జూడ మూడేసి యక్షరములు;
నడిమి యక్షరా లొక కవి నామ మగును.
ఆ కవి పేరు చెప్పండి.

ప్రహేళిక - 14 సమాధానం

ఊరి పేరేది?

ఆ.వె.
క్షితి, నెలతుక, మత్తు, కీటకమ్ము, సొరిది,
మోము మూడు వర్ణముల పదములు;
మొదటి యక్షరములఁ జదివినఁ దెలిసెడి
యూరి పేరుఁ జెప్పువార లెవరు?
క్షితి = అవని, నెలతుక = మగువ, మత్తు = లాహిరి, కీటకమ్ము = పురుగు, సొరిది = రయము, మోము = ముఖము
అవని, మగువ, లాహిరి, పురుగు, రయము, ముఖము ... ఈ పదాల మొదటి అక్షరాలను చదివితే
సమాధానం .......... అమలాపురము.
సమాధానాలు పంపినవారు ....
భమిడిపాటి సూర్యలక్ష్మి గారు, మంద పీతాంబర్ గారు, షేక్ రహంఆనుద్దిన్ గారు, గన్నవరపు నరసింహ మూర్తి గారు.
అందరికీ అభినందనలు.

సమస్యా పూరణం - 127

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ....
దీనిని పంపించిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

యతి విటుఁడు గాకపోవునే యతివ బిలువ.

ప్రహేళిక - 14

ఊరి పేరేది?

ఆ.వె.
క్షితి, నెలతుక, మత్తు, కీటకమ్ము, సొరిది,
మోము మూడు వర్ణముల పదములు;
మొదటి యక్షరములఁ జదివినఁ దెలిసెడి
యూరి పేరుఁ జెప్పువార లెవరు?
ఆ ఊరి పేరు చెప్పండి.

ప్రహేళిక - 13 సమాధానం

ఏ రాగమో యిది?

తే.గీ.
జుట్టుముడి, జాలకము, వన్నె, జోగి, యగ్గి
ద్వ్యక్షర పదాలు; వాని యాద్యక్షరములఁ
జదువ సంగీతమున నొక్క చక్కనైన
రాగమై యొప్పుఁ దెల్పుడా రాగ మేదొ.
జుట్టుముడి = శిఖ, జాలకము = వల, వన్నె = రంగు, జోగి = జటి, అగ్గి = నిప్పు
శిఖ, వల, రంగు, జటి, నిప్పు .... ఈ పదాల మొదటి అక్షరాలను చదివితే
సమాధానం ............. శివరంజని.
సరియైన సమాధానం పంపిన వారు ...
కోడీహళ్ళి మురళీమోహన్ గారు, గన్నవరపు నరసింహ మూర్తి గారు, మంద పీతాంబర్ గారు, నేదునూరి రాజేశ్వరి గారు.
అందరికీ అభినందనలు.

సమస్యా పూరణం - 126

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ....

పంచ పాండవులనఁ బదుగురు కద!

వారాంతపు సమస్యా పూరణం - 13

కవి మిత్రులారా,
ఈ వారాంతానికి పూరించ వలసిన సమస్య ఇది .....

సీతా మానస చోరుఁ డెవ్వఁ డనినన్ శ్రీకృష్ణమూర్తే కదా!

ప్రహేళిక - 13

ఏ రాగమో యిది?

తే.గీ.
జుట్టుముడి, జాలకము, వన్నె, జోగి, యగ్గి
ద్వ్యక్షర పదాలు; వాని యాద్యక్షరములఁ
జదువ సంగీతమున నొక్క చక్కనైన
రాగమై యొప్పుఁ దెల్పుడా రాగ మేదొ.
ఆ రాగం పేరు చెప్పండి.

గళ్ళ నుడి కట్టు - 63

అడ్డం
1. సద్యోగాలు కల నౌకరులు (4)
3. వ్యవసాయం పరిహారం కోరితే వాడుక (4)
7. గ్రామ సింహం (2)
8. గోదారి లాంటి రాజమార్గం (3)
9. సంస్థానం లాంటి కార్పోరేషన్ (2)
12. కత్తెర వేసే నక్షత్రం (3)
13. కంటకాకీర్ణమైన క్షామం (3)
17. సూర్యుని భార్యల్లో ఒకరు. వరిష్ఠమైన ధాన్యం (2)
18. కట్టుబాటు, సన్మానం. కావాలంటే సునిల్ లేటెస్ట్ సినిమా చూడండి (3)
19. పీక పిసికి వేయాలనే కోపం (2)
22. నియంత మాత్రమే గణన చేసే అడ్డగింపు (4)
23. పేక దరి చేరకండి. మిగిలేది దారిద్ర్యం (4)
నిలువు
1. తక్షకుని శత్రువు. పైల మహర్షి శిష్యుడు (4)
2. బాగున్నదీ కూన (2)
4. దేవుడు తీర్చే కోరికే శ్రేష్ఠం (2)
5. పాతకాలపు సినీ నటులు ఈ స్టేజీ నుంచే వచ్చినవారు (4)
6. గోతాముల్లో పెట్టిన సరుకు నిల్వ ఉండే గోడౌన్ (3)
10. ఒక తిత్తిని వేడి చేస్తే వచ్చే పీడనం (3)
11. సంఘటనంలో సంఘటన (3)
14. కచుని ప్రేమించిన శుక్రుని బిడ్డ (4)
15. పనికోసం వచ్చినవాడు (3)
16. నాణ్యత కాసింతైనా దొరకంది. లో స్టాండర్డ్ (4)
20. ఏమాత్రము గుణం లేనిదా ఈ మందు గోళీ (2)
21. తుమ్మెద ఆద్యంతాలు చూస్తే మిగిలింది చివర (2)

ప్రహేళిక - 12 సమాధానం

ఈయన ఎవరు?

ఆ.వె.
సారె, బిలము, విజయ, మీరసమ్మును, స్నేహ
మనఁగ త్ర్యక్షరమ్ము; లందు నడిమి
యక్షరములఁ జదువ నగు నొక్క పేరు వ్యా
కరణమును రచించి ఘనతఁ గనెను.
సారె = పాచిక, బిలము = కన్నము, విజయము = జయము, ఈరసమ్ము = అసూయ, స్నేహము = కూరిమి
పాచిక, కన్నము, జయము, అసూయ, కూరిమి ... ఈ పదాల నడిమి అక్షరాలను చదినితే
సమాధానం .... చిన్నయసూరి.
సమాధానం పంపిన వారు ....
కోడీహళ్ళి మురళీమోహన్ గారు, మందాకిని గారు, చంద్రశేఖర్ గారు, మంద పీతాంబర్ గారు, గన్నవరపు నరసింహ మూర్తి గారు, భమిడిపాటి సూర్యలక్ష్మి గారు, అజ్ఞాత గారు, నేదునూరి రాజేశ్వరి గారు.
అందరికీ అభినందనలు, విజయదశమి శుభాకాంక్షలు.

దసరా శుభాకాంక్షలు

"శంకరాభరణం"

బ్లాగు వీక్షకులకు, మార్గదర్శకులకు, కవి మిత్రులకు, హితులకు

విజయదశమి శుభాకాంక్షలు!

వశమయ్యె మీదు స్నేహము
యశమును గడియించె "శంకరాభరణము" బ్లా
గ్యశ కారకులార! విజయ
దశమి శుభాకాంక్షలివె సదా మీ హితుఁడన్.

కంది శంకరయ్య.

దసరా శుభాకాంక్షలు

శంకరాభరణమే సాహిత్య మణి రత్న

మాలయై శోభాయమాన మయ్యె ,

పూర్వ కవీంద్రుల భూరికావ్యము లోని

పద్యచమత్కృతి ప్రాభవాలు

పదపదంబున దాగి పరికించు మనిగోరు

ఆ ప్రహేళికలపై ఆశలూరు

పూరణ చరణాల పూరణల్ సవరించి

పూర్ణత జేకూర్చు పూజ్య గురువు

దత్తపదు లెన్నొ మాలలో దాగియుండు
గళ్ళనుడి కట్టు పదరీతి గతులదెలుపు
ఎన్నగా జూడ భాషకు వన్నె గూర్చ
సఫల మయ్యారు గురువు శ్రీ శంకరయ్య !.

గన్నవరపు మూర్తి మిన్నగా జెప్పును
చంద్ర గారు జెప్పు చక్క గాను ,
నేదునూరి వారు నేర్పుగా చెబుతారు,
అంద రికిని దసర వంద నములు .

యీ బ్లాగులో పాల్గొంటున్న , వీక్షిస్తున్న మిత్రు లందరికి
వి జ య ద శ మి శుభాకాంక్షలు .

మంద పీతాంబర్

ధన్య వాదములు. పీతాంబర్ గారు." మీ వందనములకు అభినందనములు.' అందరికి విజయ దశమి శుభా కాంక్షలు.గురువులు,బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలి ' శంకరయ్య గారికి ప్రత్యేకాభి నందనలు.

ప్రీతి తోడ జెపును పీతాంబరు గారు
గన్నవరపు జెప్పు గగన మెరుపు
చంద్ర గారు జెప్పు చంద్రుని వెలుగంత
సరస గతిని నేర్పు శంకర గురువర్య.
వందనమ్ము లివియె యందుకొను మందరు
దోస మెంచ వలదు దశమి గనుక

రాజేశ్వరి నేదునూరి

సమస్యా పూరణం - 125

కవి మిత్రులారా,
ఈ రోజు పూరించ వలసిన సమస్య ఇది ....
దీనిని సూచించిన చంద్రశేఖర్ గారికి ధన్యవాదాలు.

కాంక్ష లుండవు ప్రజలకుఁ గలి యుగమున.

ప్రహేళిక - 12

ఈయన ఎవరు?

ఆ.వె.
సారె, బిలము, విజయ, మీరసమ్మును, స్నేహ
మనఁగ త్ర్యక్షరమ్ము; లందు నడిమి
యక్షరములఁ జదువ నగు నొక్క పేరు వ్యా
కరణమును రచించి ఘనతఁ గనెను.
ఈయన ఎవరో చెప్పండి.

ప్రహేళిక - 11 సమాధానం

ఈ గ్రంథం ఏమిటి?
ఆ.వె.
ధవుఁడు, మాల, బరువు, తరళమ్ము, తృప్తి, వా
ర్ధక్య మను పదములు త్ర్యక్షరములు;
మొదటి యక్షరములఁ జదివినఁ దెలిసెడి
గ్రంథమేదొ తెలుపఁ గలరె మీరు?
ధవుడు = మగడు, మాల = హారము, బరువు = భారము, తరళము = రత్నము, తృప్తి = తనివి, వార్ధక్యము = ముదిమి.
మగడు, హారము, భారము, రత్నము, తనివి, ముదిమి పదాల మొదటి అక్షరాలను చదివితే
సమాధానం .... మహాభారతము.
సరియైన సమాధానాలు పంపినవారు .....
చంద్రశేఖర్ గారు, గన్నవరపు నరసింహ మూర్తి గారు, టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య గారు, అన్వేషి గారు, మంద పీతాంబర్ గారు, మందాకిని గారు, భమిడిపాటి సూర్యలక్ష్మి గారు, నేదునూరి రాజేశ్వరి గారు
అందరికీ అభినందనలు.

గళ్ళ నుడి కట్టు - 62

అడ్డం
2. ఈ నాయకుడు చేనేతగాడా? (2)
4. దేవుడి భార్య (2)
5. కళంకం (2)
6. కాల్చేసే దప్పిక (2)
8. పడవ (3)
9. గింజ, విత్తనం (2)
10. సపత్ని (3)
12. ఆముదం చెట్టు. వ్రణ హంత కదా! (3)
15. సంతానం (2)
16. శకుని సోదరి (3)
18. దుర్యోధనుడి కిది మాయసభ (4)
21. మల్లుడు తల తెగి తిరగబడ్డాడు (2)
23. వక్రం, వైపు (2)
25. ఎర్రదనం (4)
28. కనకములో అట్నుంచి "చూడము" (3)
30. కాల్చబడినది (2)
31. సాధించడం (3)
32. లెక్కల శాస్త్రం (3)
34. ఆహా! యింతటిదా సుఖం (2)
35. రంగరించి రంగులు వేసేవాడు (3)
36. తులలో తూస్తే సమానం (2)
38. ఆపరాని కార్యం (2)
39. సమభాగం. ఫిఫ్టీ - ఫిఫ్టీ (2)
40. నెమ్మదించిన మనస్సు (2)
నిలువు
1. విరాళం (2)
3. ఒక నది. సూర్యుని కూతురు (3)
4. భీష్ముడి అసలు పేరు (5)
5. మైకం (2)
7. మరాళం (2)
9. పక్షి (3)
11. పోవలసిందే సకుటుంబంగా బ్రతుకు తెరువు కోసం పరదేశానికి (3)
13. మార్గం (2)
14. భాగమతి ఒక మహిళ (2)
17. భూమి (3)
19. ఒక నది. ఇదీ సూర్య పుత్రికే (3)
20. పుట్టుక, సంసారం, ప్రపంచం (2)
22. "ఆమ్యామ్యా" అన్న నటుని ఇంటి పేరు క్రిందినుండి (2)
24. యుద్ధ ప్రదేశం (5)
26. శ్రీకృష్ణుని పట్ట మహిషి (3)
27. మేఘం (2)
28. నాసిక (2)
29. కటికవాడు (3)
32. గొప్పదనం. అష్టైశ్వర్యాలలో ఒకటి (3)
33. ఉత్సవాలలో ఆనవాయితీగా చేసే కార్యక్రమం. వితంతువును అడగండి (2)
34. కీడు (2)
37. ధర తలక్రిందయింది